जातीच्या निकषांवर उमेदवारीची खलबते!

विधानसभा निवडणूक: अकोल्या जिल्ह्यातील पाचही मतदारसंघांची चाचपणी अंतिम टप्प्यात.

मनोज भिवगडे / अकोला
विधानसभा निवडणुकीसाठी इच्छुकांची सर्वच पक्षांमध्ये झालेली गर्दी बघता, उमेदवारांची जात आणि भाषा विचारात घेऊन मतदारसंघनिहाय खलबते सुरू झाली आहेत. उमेदवारांची चाचपणी अंतिम टप्प्यात असतानाच एकाच पक्षाकडून एकच जात किंवा धर्माचा उमेदवार एकाच जिल्ह्यातील दोन मतदारसंघात दिला जाणार नाही, याची खबरदारी घेतली जात आहे. आघाडीच्या पातळीवर जाऊन हा विचार सुरू असतानाच उमेदवाराची मातृभाषाही प्रामुख्याने विचारात घेतली जात आहे. अकोला जिल्ह्यातील राजकारण प्रामुख्याने जात आणि धर्मावरच आधारित आहे. मतदारसंघात ज्या जातीची वा धर्माची सर्वाधिक गठ्ठा मतं आहेत, तेथे त्याच जातीचा व धर्माचा उमेदवार देण्याची परंपरा जिल्ह्यात आहे. मतदारांनीही विकासापेक्षा जात-धर्माच्या राजकारणालाच खतपाणी घातले असल्याचे जिल्ह्याचा राजकीय इतिहास बघितल्यास दिसून येते.
काँग्रेस, भाजप, शिवसेना, राष्ट्रवादी काँग्रेस आणि भारिप-बमसंकडून उमेदवारांच्या नावावर अद्याप शिक्कामोर्तब करण्यात आले नाही. प्रतिस्पर्धी पक्षाकडून कोणत्या जाती-धर्माचा उमेदवार दिला जातो, याचा कानोसा घेऊन उमेदवारांच्या नावावर खलबते सुरू आहेत. अकोला पश्‍चिम आणि अकोला पूर्व मतदारसंघात शहराचा संपूर्ण परिसर येत असल्याने येथे जात-धर्मासोबतच उमेदवारांच्या भाषेबाबतही विचार केला जात आहे. एका मतदारसंघात हिंदी भाषिक उमेदवार दिल्यास, बाजूच्याच मतदारसंघात हिंदी भाषिक उमेदवार आघाडी किंवा युतीकडून दिला जाण्याची शक्यता नाही. त्यामुळे अकोला पश्‍चिम मतदारसंघात भाजप आणि काँग्रेसचा उमेदवार निश्‍चित झाल्यानंतरच अकोला पूर्व मतदारसंघातील उमेदवारावर काँग्रेस आणि भाजप-शिवसेना युतीकडून विचार होईल, हे निश्‍चित.
भाजपकडून अकोला पश्‍चिममध्ये गत चार निवडणुकांमध्ये हिंदी भाषिक उमेदवार देण्यात आला होता. काँग्रेसनेही या मतदारसंघात हिंदी भाषिक उमेदवारालाच झुकते माप दिले आहे. त्यामुळे भाजपच्या मित्र पक्षाकडून अकोला पूर्व मतदारसंघासाठी हिंदी भाषिक उमेदवाराच्या नावावर विचार सुरू असला, तरी अंतिम निर्णय अकोला पूर्वमधील भाजपच्या निर्णयावरच अवलंबून राहील. त्यातही वाटाघाटीत शेवटच्या क्षणी हा मतदारसंघ भाजपला सुटला, तर या पक्षाकडून भाषेच्या आधारावरच उमेदवार निश्‍चित केला जाऊ शकतो. काँग्रेसकडून मुस्लीम आणि मराठा, असे दोन पर्याय अकोला पूर्व आणि पश्‍चिम मतदारसंघासाठी विचारात घेतले जात आहेत. या पक्षालाही दोन्ही मतदारसंघात समतोल साधतानाच बाळापूर आणि आकोट मतदारसंघाचाही विचार करावा लागणार आहे. बाळापूर आणि आकोट या दोन्ही मतदारसंघात काँग्रेसकडे माळी आणि मुस्लीम समाजाचा पर्याय आहे. त्यापैकी कोणत्या मतदारसंघात कोणते कार्ड काँग्रेस वापरते, यावरच भारिप-बमसंची उमेदवारी अवलंबून राहणार आहे. बाळापूर मतदारसंघात भाजपपुढेही उमेदवार
निवडीचा मोठा पेच आहे. अशा परिस्थितीत भाजप-शिवसेना युतीमध्ये निर्माण झालेला अंतर्गत वाद बाळापूरप्रमाणेच आकोटसाठीही डोकेदुखीचा ठरणार आहे. त्यामुळे या दोन्ही मतदारसंघात उमेदवार निवडताना युतीला जात-धर्म आणि भाषा या बाबी विचारात घेणे क्रमप्राप्त आहे.