शहरं
Join us  
Trending Stories
1
हे काय चाललेय! एअर इंडियात पदावर एक, निर्णय घेतो भलताच; सरकारने एअर इंडियाला सुनावले...
2
Video - अमेरिकेत मोठी दुर्घटना टळली! टेकऑफ दरम्यान लँडिंग गियरला आग, विमानात होते १७९ जण
3
माणिकराव कोकाटेंना साडेसातीची झळ, शनिदेव तारणार की राजकरणातून ‘मुक्ती’ देणार? लवकरच कळेल!
4
‘धनुष्यबाण-घड्याळ’ वाटपात कौशल्य; महायुतीच्या कामी आल्याचे राहुल नार्वेकरांना बक्षीस मिळणार!
5
७ तासांपेक्षा कमी किंवा ९ तासांपेक्षा जास्त झोपता? लवकर मृत्यूचा धोका, रिसर्चमध्ये मोठा खुलासा
6
ती तरुणी ओळखीच्या दुकानदारासोबत एक रात्र होती; लोणावळ्यात तिघांनी अत्याचार करून कारमधून फेकल्याच्या घटनेवर मोठा खुलासा
7
हायव्होल्टेज ड्रामा! पोराला घेऊन बॉयफ्रेंडच्या घरी गर्लफ्रेंड; बायको म्हणते "माझा नवरा असा नाही, हीच..."
8
"मी एका मोठ्या सिनेमात फेल झालो", फहाद फाजिलने पुन्हा 'पुष्पा'वर केलं भाष्य; पुढे म्हणाला...
9
भयंकर! अचानक लिफ्ट बंद पडली, आवाज देण्यासाठी डोकं बाहेर काढताच...; व्यावसायिकाचा मृत्यू
10
पंतप्रधान नरेंद्र मोदीच पुन्हा जगात नंबर वन! सर्वाधिक लोकप्रिय लोकशाही नेत्यांमध्ये अव्वल
11
साप्ताहिक राशीभविष्य: ११ राशींना शुभ, चौफेर दुप्पट लाभ; सुबत्ता-भरभराट, ऑगस्टची सुरुवात ऑसम!
12
आजचे राशीभविष्य २७ जुलै २०२५ : नवीन कार्यारंभ करण्यास अनुकूल, कसा जाईल आजचा रविवार...
13
राजकीय हस्तक्षेपामुळे राज्याचे उद्योगविश्व त्रस्त; विकासकामांना करतात विरोध, दादागिरीही वाढली
14
मंत्रिमंडळात फेरबदल होण्याची शक्यता नाही! निर्णय फक्त कृषिमंत्री माणिकराव कोकाटेंबाबतच
15
ऑपरेशन सिंदूरवर संसदेच्या दोन्ही सभागृहांत विशेष चर्चा; शिष्टमंडळातील खासदारही सहभागी होणार
16
पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांच्याशी चर्चा करण्यासाठी मालदीवच्या नेत्यांची लगबग, भेटी अन् चर्चा
17
सूतगिरण्यांच्या अर्थसाहाय्याबाबत आता समान निकष; मुख्यमंत्री देवेंद्र फडणवीसांचे निर्देश
18
अनिल अंबानी यांच्यावर सलग तिसऱ्या दिवशी ईडीचे छापे; विविध कार्यालयांतून कागदपत्रे जप्त
19
विजयदिनी शहीद जवानांच्या शौर्याला सलामी; कारगिलमध्ये २६ जुलै १९९९ रोजी फडकावला तिरंगा
20
‘निसार’ मोहीम पृथ्वी निरीक्षण क्षेत्रात आणणार क्रांती: इस्रो; उपग्रहाची वैशिष्ट्ये काय?

लोकधुनातील रागनिर्मितीचे बीजे सांगणारे लोकधुनांतून रागनिर्मितीची बिजे सांगणारे पुस्तक ‘लोकधुनांतून रागनिर्मिती’

By लोकमत न्यूज नेटवर्क | Updated: May 23, 2021 04:10 IST

संगीत हा आविष्कार माणसाला संपन्न बनविणारा आहे. मनुष्याच्या निर्मितीनंतर माणसाला निसर्गातील पानांचा सळसळ, पाण्याचा खळखळाट, वाऱ्याचा सुसाट आवाज अशा ...

संगीत हा आविष्कार माणसाला संपन्न बनविणारा आहे. मनुष्याच्या निर्मितीनंतर माणसाला निसर्गातील पानांचा सळसळ, पाण्याचा खळखळाट, वाऱ्याचा सुसाट आवाज अशा अनेक संगीताने प्रेमात पाडले आणि संगीत माणसाच्या आयुष्याचा अविभाज्य कला बनली. याच संगीतातून सर्वप्रथम लोकधुनाचा जन्म झाला आणि त्या लोकधुनातून रागनिर्मिती झाली. लोकधून ही सहज, साधी सोप्पी, तर रागसंगीताला शास्त्रीय आणि बौद्धिक आधार आहे. या दोन्ही संगीताची निर्मिती, त्यांच्यातील भेद आणि विश्लेषणात्मक अभ्यास म्हणजे डॉ. साधना शिलेदार लिखित ‘लोकधुनातून रागनिर्मिती’ हे पुस्तक राजहंस प्रकाशन संस्थेने प्रकाशित केलेले डॉ. साधना शिलेदारांचे ‘लोकधुनातून रागनिर्मिती’ हे पुस्तक वाचणे म्हणजे लोकधून आणि शास्त्रीय संगीताच्या अभ्यासाची विस्तृत पर्वणीच आहे. त्यामुळे रागधारी संगीतामध्ये रुची असणाऱ्या साऱ्याच लोकांनी आवर्जुन वाचावे असे पुस्तक ठरले आहे.

रागाची रचना आपण तयार करावी किंवा नव्या रागाची निर्मिती करावी अशी स्वाभाविक अपेक्षा प्रत्येक संगीतकाराची, गायकांची असतेच, मात्र लोकधुनातून रागांची निर्मिती करण्याची हतोटी कुमारगंधर्वांसारख्या कलाकारांना सहज साध्य झाले. लेखिकेचा बालपणापासून कुमारगंधर्व यांच्या गायकीशी आलेला जवळचा सबंध आणि त्यांच्या गायकीचा अभ्यास यामुळे हा विषय अधिक सोपेपणाने मांडू शकल्या असे पुस्तक वाचविताना जाणवते. रागांच्या निर्मितीचे स्रोत, लोकसंगीताचे स्वरूप, लोकसंगीत व इतर गायनशैली यांचा संबंध, धुउगम रागाच्या संदर्भात कुमारगंधर्व यांचे कार्यक, लोकधुनांच अभ्यास निनी धुनउगम राग आदी भागातून पुस्तकांमध्ये संगीताची माहिती अधिक सोपेपणाने मांडण्याचा उत्तम प्रयत्न लेखिकेने केला आहे.

संशोधनाच्या निमित्ताने साकारलेल्या प्रबंधातून या पुस्तकाची निर्मिती झाल्याने यातील प्रत्यके मुद्याला विशेष संदर्भ आणि अभ्यासाची पार्श्वभूमी आहे, त्यामुळे पुस्तक अधिक वाचनीय झाले आहे.