शहरं
Join us  
Trending Stories
1
Maharashtra Vidhan Sabha Election 2024 : शरद पवारांना मोठा दिलासा! 'ट्रम्पेट' चिन्हाचं 'तुतारी' हे मराठी भाषांतर रद्द, निवडणूक आयोगाचा निर्णय
2
Maharashtra Election: "आम्ही फोडणार नाही, पण करेक्ट कार्यक्रम करणार"; सतेज पाटलांचा इशारा
3
देवेंद्र फडणवीसांची स्पष्टोक्ती, मनसे महायुतीत येण्याचा सध्यातरी ‘स्कोप’ नाही
4
कसब्यात हिंदू महासंघाचा मनसे उमेदवाराला पाठिंबा; मतदारसंघात मतांचं गणित बदलणार?
5
जगभरात दिवाळी मोठ्या उत्साहात साजरी, न्यूयॉर्कमधील एम्पायर स्टेट बिल्डिंग दिव्यांनी उजळून निघाली
6
सरवणकरांचं कौतुक, राज ठाकरे, बाळा नांदगावकरांवर टीका; ठाकरे गटाचे उमेदवार काय म्हणाले?
7
भाजपचे सर्वात ज्येष्ठ कार्यकर्ते भुलाई भाई यांचे निधन; वयाच्या 111 व्या वर्षी घेतला अखेरचा श्वास
8
मराठीसाठी लढणाऱ्या पक्षाचे ६ नगरसेवक चोरताना महाराष्ट्रद्रोह नव्हता का?; मनसेचा थेट सवाल
9
मेगा लिलावाआधी प्रीतीच्या PBKS नं केली १०० कोटींपेक्षा अधिक बचत; कुणाच्या पर्समध्ये किती पैसा?
10
Maharashtra Vidhan Sabha Election 2024 : 'मनोज जरांगेंच्या रुपात भारताला गांधी, आंबेडकर, मौलाना आझाम मिळतील';सज्जाम नोमानी काय म्हणाले?
11
'आम्ही त्यांच्याविरोधात प्रचार करू', नवाब मलिकांच्या उमेदवारीवर आशिष शेलार स्पष्ट बोलले...
12
"विश्वासाने जबाबदारी, सत्ता दिली, पण त्यांच्याकडून दुर्दैवाने गैरफायदा घेतला गेला"
13
तिरुपती बालाजी मंदिरातील सर्व कर्मचारी हिंदू असावेत, नवनियुक्त TTD अध्यक्षांचे मोठे विधान
14
Maharashtra Vidhan Sabha Election 2024 : शिराळा विधानसभेतील अपक्ष अर्ज मागे घेणार का? भाजपा नेते सम्राट महाडिक म्हणाले, ;माघारीचा निर्णय कार्यकर्त्यांशी..."
15
IPL मधील ४ कॅप्टन ज्यांना फ्रँचायझी संघानं दिला 'नारळ'
16
नव्या परिवर्तनाकडे चला..! मनोज जरांगे पाटलांचं मुस्लीम-मराठा-दलित समाजाला आवाहन
17
शरद पवार, काँग्रेसने उद्धव ठाकरेंना फसवले; बावनकुळेंनी करून दिली युतीच्या जागावाटपाची आठवण
18
समृद्धी महामार्गावर भीषण अपघात, कार समोरील वाहनाला धडकली; तीन जण जागीच ठार, तीन जखमी
19
IPL Retention List : अखेर घोषणा झाली! अनेकजण लिलावात; कोणी कोणाला केलं रिटेन? वाचा यादी, विराट मालामाल

हिमालयातील जैवविविधतेवर देशातील ६ महिला शास्त्रज्ञांचे सर्वेक्षण

By श्रीकिशन बलभीम काळे | Published: September 20, 2022 4:33 PM

यावेळी दीड हजार नमुने संकलित करण्यात आले असून....

पुणे : हिमालयातील अतिशय दुर्गम भागात ५८०० मीटर उंचावर जैविविधतेचे सर्वेक्षण करण्याची मोहिम भारतीय प्राणी संस्थेतर्फे (झुलॉजिकल सर्व्हे ऑफ इंडिया ZSI) नुकतीच घेण्यात आली. त्यामध्ये प्रथमच देशातील सहा महिला शास्त्रज्ञांनी सहभाग नोंदवला. महिलांनी खडतर व दुर्गम भागात जाऊन काम करावे, त्यांना प्रोत्साहन मिळावे म्हणून खास भारतीय प्राणी संस्थेकडून ही मोहिम राबविण्यात आली. यावेळी दीड हजार नमुने संकलित करण्यात आले असून, ते प्रयोगशाळेत अधिक संशोधनासाठी पाठविले आहेत. पुण्यातील कीटकतज्ज्ञ डॉ. अपर्णा कलावटे त्यात सहभागी होत्या.

भारताचा आझादी का अमृत महोत्सवातंर्गत उपक्रम झाला. हिमालयातील अटल बोगद्याजवळील कोकसर येथून लाहौल व्हॅलीमध्ये हे सर्वेक्षण झाले. झेडएसआय ही संस्था कोलकाता येथे असून, त्याचे देशभरात विभागीय कार्यालये आहेत. या संस्थेच्या संचालक डॉ. धृती बॅनर्जी आहेत. त्यांनी 2,800 मीटर ते 5,800 मीटर उंचीवरून लुप्तप्राय आणि स्थानिक जीवजंतू विविधतेचा शोध घेण्यासाठी १५ दिवसांची ही मोहिम आखली होती. पंधरा दिवसांच्या सर्वेक्षणात दूरवरच्या दऱ्या (मियार व्हॅली, उदयपूर आणि घेपन व्हॅली, सिस्सू), उंचीवरील मार्ग (बरलाचा आणि शिंकुला) आणि सूरज ताल या गोड्या पाण्याचा तलाव आदींचा समावेश आहे.

डॉ. बॅनर्जी या कीटकशास्त्रज्ञ आहेत. इतर शास्त्रज्ञांमध्ये जीवाश्म तज्ज्ञ डॉ. देबश्री डॅम (झेडएसआय, कोलकाता), सस्तनप्राणी तज्ज्ञ डॉ. अवतार कौर सिद्धू (झेडएसआय, एचएआरसी, सोलन), पक्षीतज्ज्ञ डॉ. इंदू शर्मा (झेडएसआय, डीआरसी, जोधपूर),मोलस्का तज्ज्ञ डॉ. शांता बाला गुरुमायन (झेडएसआय, एपीआरसी, अरुणाचल प्रदेश) आणि किटकतज्ज्ञ डॉ. अपर्णा कलावटे (झेडएसआय, डब्ल्यूआरसी, पुणे) यांचा समावेश होता.

ठिपके असलेल्या प्राण्यांमध्ये रॉयल पिका, मारमोट, याक, हिमालयीन गिधाड, कातडे आणि काही कीटक होते. काही रेकॉर्ड केलेल्या जीवजंतू फक्त त्या विशिष्ट अधिवासात आढळतात. मी नेहमीच भोजपत्र (हिमालयीन बर्च) बद्दल ऐकले होते, तिथे प्र्त्यक्ष पाहिले. एक स्थानिक प्रजाती, जी देवाला अर्पण केले जाते. परंतु या सर्वेक्षणात मी लाहौल खोऱ्यात भागात भोजपत्राची झाडे पाहिली. हे सर्वेक्षण आव्हानात्मक होते कारण बर्याच लोकांसाठी बारलाचा (4850 मी.) आणि शिंकुला (16580 फूट) यांसारख्या उंच भागांचे सर्वेक्षण करण्याची ही पहिलीच वेळ होती.

- डॉ. अपर्णा कलावटे, कीटकतज्ज्ञ, झेडएसआय, पुणे विभागीय कार्यालय

 

टॅग्स :PuneपुणेResearchसंशोधनMaharashtraमहाराष्ट्रArchaeological Survey of Indiaभारतीय पुरातत्व सर्वेक्षण