1 / 9पंतप्रधान नरेंद्र मोदी आफ्रिकन देश घानाला भेट देणार आहेत. गेल्या ३० वर्षात भारतीय पंतप्रधानांचा घानाला हा पहिलाच दौरा असेल. सध्या प्रत्येक भारतीयाच्या मनात हा प्रश्न असेल की, पंतप्रधान मोदी या देशाला का भेट देत आहेत? आफ्रिकन देशांना नेहमीच गरीब देशांच्या श्रेणीत ठेवले जाते. तरीही, भारताने या देशात २५ हजार कोटी रुपयांपेक्षा जास्त गुंतवणूक केली आहे. पंतप्रधान मोदींच्या या भेटीमुळे घानाला आपले गुंतवणूक केंद्र बनवण्याचा प्रयत्न करणाऱ्या चीनलाही त्रास होईल असे मानले जाते.2 / 9घाना दौऱ्यादरम्यान पंतप्रधान मोदींच्या चर्चेचा केंद्रबिंदू भारताचे विकास कार्यक्रम आहेत. भारताने खाजगी व्यवसायाद्वारे येथे २ अब्ज डॉलर्स (सुमारे १७ हजार कोटी रुपये) गुंतवणूक केली आहे, तर सरकारने १ अब्ज डॉलर्स (८.५ हजार कोटी रुपये) अनुदान देखील दिले आहे. भारत येथे राष्ट्रपती भवन बांधण्यासह ज्युबिली हाऊससह अनेक पायाभूत सुविधा प्रकल्पांच्या विकासात सहभागी होत आहे.3 / 9बहुतेक आफ्रिकन देश गरीब मानले जातात असेल तरी, घाना सध्या सर्वात वेगाने विकसित होणार आफ्रिकन देश आहे. या देशाने गरिबी निर्मूलनात जलद प्रगती केली आहे. २०१८ मध्ये घानाच्या अर्थव्यवस्थेचा आकार सुमारे ८० अब्ज डॉलर्स होता, जो आता १०० अब्ज डॉलर्सच्या पुढे गेला आहे. २०२४ मध्ये त्याचा विकास दर ५.७ टक्के होता, जो आफ्रिकन देशांमध्ये सर्वाधिक मानला जात आहे.4 / 9या आफ्रिकन देशाची लोकसंख्या आपल्या राजधानी दिल्लीइतकी आहे. या देशात जवळपास ३.५ कोटी लोक राहतात. या देशाने आर्थिक प्रगतीचा मार्ग खूप वेगाने स्वीकारला असला तरी, त्याचे सर्वात मोठे संकट म्हणजे वाढती महागाई आणि कर्जाचा बोजा आहे. यामुळेच भारताने येथे सतत गुंतवणूक वाढवून देशाची आर्थिक प्रगती वाढविण्यास मदत केली आहे. 5 / 9घाना हा जगातील ११वा सर्वात मोठा सोने उत्पादक देश आहे आणि त्याची खनिज संपत्ती (विशेषतः सोने) हा अर्थव्यवस्थेचा एक प्रमुख आधार आहे. याशिवाय, घाना हा जगातील दुसऱ्या क्रमांकाचा कोको उत्पादक देश आहे आणि त्याच्या कोकोपासून बनवलेले चॉकलेट जगभर प्रसिद्ध आहे. 6 / 9२००७ मध्ये घानाच्या किनाऱ्यावर तेलाच्या शोधामुळे त्याला खूप आर्थिक बळकटी मिळाली आहे. घाना गरीब देशांच्या यादीत असला तरी, येथील साक्षरता दर सुमारे ७७ टक्के आहे. आफ्रिकन देशांच्या तुलनेत हे खूप जास्त आहे.7 / 9भारत आणि घाना यांच्यातील द्विपक्षीय व्यापार ५ अब्ज डॉलर्सपेक्षा जास्त झाला आहे. भारत घानामधून सुमारे ८० टक्के सोने आयात करतो. कोरोना काळानंतर दोन्ही देशांमधील व्यापार झपाट्याने वाढत आहे. विशेषतः औषधे, कृषी यंत्रसामग्री, व्यावसायिक वाहने, विद्युत उपकरणे, प्लास्टिक उत्पादने, लोखंड आणि पोलाद, अल्कोहोल, धान्य आणि कपडे भारतातून निर्यात केले जातात. 8 / 9आयातीबद्दल बोलायचे झाले तर, भारत येथून ७० ते ८० टक्के सोने आयात करतो, तर तो कोको उत्पादने, काजू, लाकूड उत्पादने, मसाले आणि स्क्रॅप मेटल आयात करतो. घानामध्ये गुंतवणुकीच्या बाबतीत भारत दुसऱ्या क्रमांकावर आहे आणि चीनला थेट स्पर्धा देत आहे. भारतीय कंपन्यांनी येथे ८७० प्रकल्पांमध्ये गुंतवणूक केली आहे, तर १०० दशलक्ष डॉलर्सची परदेशी गुंतवणूक देखील भारतातून आली आहे. 9 / 9भारत येथे तिसऱ्या क्रमांकाचा सर्वात मोठा एफडीआय गुंतवणूकदार आहे. घानाच्या शामा जिल्ह्यात सुमारे १० हजार कोटी रुपये खर्चाचा खत प्रकल्प उभारण्यात भारत सध्या मोठी भूमिका बजावत आहे. याशिवाय, १०० किमी रेल्वे मार्ग टाकण्यासोबतच, ते येथे यूपीआय सुविधा देखील सुरू करत आहे.