डॉ. अनीश देसाई, स्ट्रॅटेजिक मेडिकल अफेयर्स अ‍ॅड्रोइट बायोमेड लिमिटेड
साथीच्या या काळात, मास्क प्रत्येकाच्या जीवनाचा अविभाज्य भाग बनले आहेत. कारण कोविड - 19 साथीच्या वेळी व्हायरसचा प्रसार रोखण्यासाठी मास्क घालणे हा एक उत्तम मार्ग आहे. आरोग्य सेवा व्यावसायिक आता कोणत्याही रूग्णाची तपासणी करण्यासाठी मास्क घालत तर आहेत पण आता संपूर्ण जग हे करत आहे. आज सामान्य लोकांना मास्क घालण्याशिवाय कोठेही जाण्याचा मार्ग नाही. कारण भारतासारख्या मोठ्या देशात सामाजिक अंतर पाळणे खूप अवघड आहे.
डॉ. अनीश देसाई म्हणतात की, या काळात मास्क घालणे आवश्यक आहे. परंतु योग्य मास्क घालणे देखील फार महत्वाचे आहे कारण जेव्हा आपण बाहेर जात असाल. तर आपल्याला तासंतास मास्क घालायचा आहे. ज्यामुळे सामान्य समस्या उद्भवू शकतात. टाइट मास्क असलेल्या चेहऱ्यावर त्वचेचे नुकसान होतं. मास्क क्षेत्रावर एक्ने वाढतात. (CoronaVirus: कोरोनाच्या संक्रमणामुळे उद्भवतोय 'हा' गंभीर आजार; डॉक्टरही चक्रावले )
विशेषत: आरोग्याशी संबंधित असलेल्यांना घट्ट मास्क घालावे लागतात. अशा परिस्थितीत, मास्क असलेल्या भागात लाल पट्टे, इरिटेशन, मुरुमांचा विस्तार, त्वचेचे काळे होणे इत्यादीं समस्या होतात. कारण चेहऱ्याची त्वचा मऊ असते. आणि मास्कच्या काठा वारंवार चोळल्यामुळे त्या ठिकाणी जळजळ होते. जे तेथील त्वचा संवेदनशील बनवते. संवेदी मज्जातंतू सक्रिय होतात. त्याचा संवेदनशील त्वचेवर अधिक परिणाम होतो. लोशन आणि क्रिम देखील ते कमी करण्यात अक्षम असतात. ('हे' एक छोटंसं काम कराल, तर कमी होईल कोरोनाचा धोका; संशोधनातून दावा)
डॉक्टर अनीश पुढे असेही म्हणतात की, प्रत्यक्षात मास्क घातल्यामुळे त्वचेवर थेट घर्षण होते. ज्यामुळे चिडचिडेपणा आणि जळजळ होणे सामान्य आहे. या मास्कमुळे बाहेरच्या आर्द्रता सुद्धा आत अडकते. तेल आणि घाम बाहेर येण्यापासून प्रतिबंधित करते. यामुळे मुरुम वाढतात. त्वचा संबंधित अनेक आजार होऊ शकतात. जसे संवेदनशील त्वचेच्या व्यक्तीला चेहऱ्याचा लालसरपणा. रोसासिया आणि स्केलिंगचा सामना होऊ शकतो. हे बहुधा त्या लोकांनाच घडते. ज्यांची त्वचा अधिक संवेदनशील आहे किंवा त्यांच्याभोवती ओलसर किंवा जास्त कोरडे वातावरण आहे. त्यांच्यासाठी काही सूचना खालीलप्रमाणे आहेत. (कोरोनातून बरं झाल्यानंतर २ ते ३ महिन्यांपर्यंत दिसू शकतात 'ही' गंभीर लक्षणं; तज्ज्ञांचा दावा)
- त्वचेला दुखापत न करता मास्क नाक आणि तोंड चांगले झाकलेले असावे. पण घट्ट होऊ नये.
- दिवसातून दोनदा मऊ साबणाने चेहरा धुण्याचा प्रयत्न करा.
- आपण आरोग्य सेवेमध्ये सामील नसल्यास दीर्घ काळासाठी मास्क घालणे टाळा. जेव्हा आपल्याला ते घालण्याची गरज नसते तेव्हा आपला मास्क उतरवा, जसे की घरी किंवा कारमध्ये असताना.
- मास्क ओला झाला तर ते काढा आणि दुसरा घाला.
- जर आपल्याला बराच काळ मास्क घालायचा असेल तर अतिरिक्त मास्क एकत्र घ्या आणि वापरलेला मास्क एका वेगळ्या प्लास्टिकच्या पिशवीत जमा करा आणि घरी जाऊ धुवा.
- कॉटन फेस मास्क त्वचेसाठी चांगले असतात. ते काढून टाकल्यानंतर गरम पाणी आणि साबणाने धुवा.
- मास्क काढून टाकल्यानंतर चेहऱ्यावर हायपोअलर्जेनिक मॉइश्चरायझर लावा. मलम आधारित मॉइश्चरायझर लावू नका. कारण त्यात घाम आणि तेल अडकते.
- मास्क असलेल्या त्वचेची जळजळ कमी करण्यासाठी, नाक जवळ आणि मध्यवर्ती डोळ्याजवळ जेथे नाकपीस उद्भवते. तेथे कूलिंग क्रीम वापरा.
- त्वचा हायड्रेट ठेवण्यासाठी साफसफाईनंतर मॉइश्चरायझर वापरा. त्वचेची जळजळ कमी करण्यासाठी दिवसातून अनेक वेळा तेल मुक्त मॉइश्चरायझर वापरा.
- यावेळी चेहऱ्यावर स्क्रब आणि एक्सफोलीएटर वापरू नका.
- पेट्रोलियम जेली किंवा सॉफ्ट क्रीमने त्वचेची कोरडी कमी होऊ शकते.
- या सर्व समस्या करुनही त्वरित त्वचारोग तज्ञाशी संपर्क साधा आणि औषध घ्या.
- मास्क घालण्यापूर्वी भारी मेकअप किंवा फाउंडेशन लावू नका. कारण यामुळे डागांव्यतिरिक्त मुरुम होण्याची शक्यताही वाढते.