भारतीय संस्कृती आणि परंपरांमध्ये नानाविध प्रकारची शेकडो व्रते, उपासना केल्या जातात. प्रत्येकाचे महत्त्व वेगळे आणि तितकेच महत्त्वाचेही आहे. त्रिमुर्तींपैकी एक असलेल्या महादेव शिवशंकरांचे कोट्यवधी भक्त दररोज नित्यनेमाने पूजन, भजन, नामस्मरण करत असतात. शिवाच्या व्रतांमध्ये सोमप्रदोष व्रताला अनन्य साधारण महत्त्व आहे. महादेवाचे शुभाशिर्वाद लाभण्यासाठी सोमप्रदोष व्रताचरण केले जाते. कसे करावे व्रतपूजन, या दिवशी जुळून येणारे अद्भूत शुभ योग कोणते, ते जाणून घेऊया... (Pradosh Vrat 2022)
फेब्रुवारी महिन्यात १४ तारखेला सोमप्रदोष आहे. या दिवशी महादेवाचे पूजन शुभ मानले जाते. प्रदोष काळी हे व्रत करायचे असते. प्रत्येक महिन्याच्या त्रयोदशीला प्रदोष व्रताचरण केले जाते. सोमवारी त्रयोदशी येत असेल, तर त्याला सोमप्रदोष असे म्हटले जाते. प्रत्येक वारी येणाऱ्या प्रदोषाला वेगवेगळी नावे असून, त्याचे महत्त्वही अनन्य साधारण असेच आहे. १४ फेब्रुवारी २०२२ रोजी सायंकाळी ०६ वाजून १० मिनिटे ते रात्रौ ०८ वाजून २८ मिनिटे या कालावधीत सोमप्रदोष व्रतपूजन करावे, असे सांगितले जात आहे. (Pradosh Vrat February 2022 Date and Time)
असे करावे व्रतपूजन
सायंकाळी करावयाचे हे व्रत आहे. प्रदोष काळी हे व्रत केले जाते. स्नानादी कार्य उरकल्यानंतर एका चौरंगावर शिवाची प्रतिमा किंवा शिवलिंग स्थापन करावे. व्रतपूजन करताना सुरुवातीला संकल्प करावा. यानंतर महादेवांची षोडशोपचार पूजा करावी. धूप, दीप आणि नैवेद्य दाखवावा. शिवाची आरती करावी. व्रतकथा पठण करावी किंवा ऐकावी. मनोभावे नमस्कार करून प्रसाद ग्रहण करावा. शक्य असल्यास शिवस्तुती, शिव चालीसा तसेच महादेवांशी संबंधित श्लोक, स्तोत्रे, यांचे पठण किंवा श्रवण करावे. यथाशक्ती महामृत्यूंजय मंत्राचा जप करावा. व्रताचरण करणे शक्य नसल्यास ओम नमः शिवाय हा मंत्र १०८ वेळा किंवा यथाशक्ती करावा. अन्य विधी आपापले कुळाचार, कुळधर्म यांप्रमाणे करावेत, असे सांगितले जाते. व्रतपूजन करताना मन प्रसन्न ठेवावे. कोणताही चुकीचा विचार मनात आणू नये. एकाग्रतेने विधी करावेत, असे सांगितले जाते. (Som Pradosh Vrat February 2022 Puja Vidhi)
अनेकविध शुभ योगात सोमप्रदोष
१४ फेब्रुवारी रोजीचे हे माघ महिन्यातील दुसरे प्रदोष व्रत आणि फेब्रुवारीचे पहिले व्रत आहे. या दिवशी व्रत करून प्रदोष काळात शिवाची आराधना केल्याने आरोग्य, सुख, शांती, ऐश्वर्य, वैभव इत्यादी प्राप्त होतात. प्रदोष व्रत पाळल्याने दोष दूर होतात, अशी मान्यता आहे. या दिवशी सर्वार्थ सिद्ध योग आणि आयुषमान योग, रवि योग असे विविध शुभ योग जुळून येत आहेत. तसेच जन्मकुंडलीत चंद्र कमकुवत असेल, तर चंद्राचा प्रतिकूल प्रभाव कमी करण्यासाठी सोमप्रदोष व्रत उपयुक्त ठरू शकते, असे सांगितले जाते.