सन २०२१ वर्ष संपायला अवघे काही दिवस राहिले आहेत. धार्मिकदृष्ट्या शुभ आणि लाभदायक मानला जाणारा मार्गशीर्ष महिना सुरू आहे. त्यामुळे मार्गशीर्ष महिन्यातील संकष्ट चतुर्थीला वेगळे महत्त्व प्राप्त झाले आहे. गणेश उपासकांसाठी संकष्ट चतुर्थीचे व्रत हे विशेष असते. हजारो भाविक दर महिन्याला येणाऱ्या संकष्ट चतुर्थीला मनोभावे गणपती बाप्पाचे पूजन, उपवास, नामस्मरण करत असतात. सन २०२१ मधील शेवटची, मार्गशीर्ष महिन्यातील संकष्ट चतुर्थी बुधवारी येत आहे. बुधवारी केल्या जाणाऱ्या गणपती पूजनाला विशेष महत्त्व असल्याचे सांगितले जाते. या संकष्ट चतुर्थीची व्रताचरणाची सोपी पद्धत, मुहूर्त आणि विविध शहरांमधील चंद्रोदय वेळ जाणून घ्या... (Margashirsha Sankashti Chaturthi December 2021)
यंदाची शेवटची संकष्ट चतुर्थी: बुधवार, २२ डिसेंबर २०२१
मार्गशीर्ष संकष्ट चतुर्थी प्रारंभ: बुधवार, २२ डिसेंबर २०२१ रोजी सायंकाळी ०४ वाजून ५२ मिनिटे.
मार्गशीर्ष संकष्ट चतुर्थी समाप्ती: गुरुवार, २३ डिसेंबर २०२१ रोजी सायंकाळी ०६ वाजून २६ मिनिटे.
भारतीय पंचांगानुसार, सूर्योदयाची तिथी मानण्याची परंपरा आहे. असे असले, तरी संकष्ट चतुर्थी व्रत प्रदोष काळी केले जाते. तसेच यामध्ये चंद्रोदय आणि चंद्रदर्शन महत्त्वाचे असल्यामुळे मार्गशीर्ष महिन्यातील संकष्ट चतुर्थीचे व्रताचरण बुधवार, २२ डिसेंबर २०२१ रोजी करावे, असे सांगितले जाते.
‘असे’ करावे व्रताचरण
संकष्ट चतुर्थीच्या दिवशी सकाळी लवकर उठून स्नानादी कार्य उरकून घ्यावीत. दिवसभर उपवास करावा. गणपती बाप्पाची षोडशोपचार पूजा करावी. शुद्ध पाण्याने गणपतीला अभिषेक करावा. अभिषेक करते वेळी अथर्वशीर्ष पाठ असल्यास २१ वेळा आवर्तन करावे, अन्यथा 'ॐ गं गणपतये नम:' या मंत्राचा १०८ वेळा जप करावा. धूप, दीप, नेवैद्य अर्पण करून बाप्पाचे नामस्मरण करावे. प्रसाद ग्रहण करावा आणि त्याचे वाटप करावे. यानंतर रात्री आपापल्या ठिकाणची स्थानिक चंद्रोदयाची वेळ पाहावी. धूप, दीप लावून बाप्पाला नैवेद्य दाखवावा. चंद्रदर्शन घेऊन चंद्राला अर्घ्य द्यावे आणि गणपतीची आरती म्हणून जास्वंदाची फुले आणि दूर्वा वाहून उपवास सोडावा. या दिवशी गणपती बाप्पाची स्तोत्रे म्हणावीत. स्तोत्र पाठ नसतील तर 'नमो भगवते गजाननाय' या मंत्राचा जप करावा. संकष्ट चतुर्थीची कथा वाचावी, असे सांगितले जाते.
विविध शहरांतील चंद्रोदय वेळ
| शहरांची नावे | चंद्रोदयाची वेळ |
| मुंबई | रात्रौ ०८ वाजून ४८ मिनिटे |
| ठाणे | रात्रौ ०८ वाजून ४७ मिनिटे |
| पुणे | रात्रौ ०८ वाजून ४५ मिनिटे |
| रत्नागिरी | रात्रौ ०८ वाजून ५० मिनिटे |
| कोल्हापूर | रात्रौ ०८ वाजून ४७ मिनिट |
| सातारा | रात्रौ ०८ वाजून ४६ मिनिटे |
| नाशिक | रात्रौ ०८ वाजून ४२ मिनिटे |
| अहमदनगर | रात्रौ ०८ वाजून ४० मिनिटे |
| धुळे | रात्रौ ०८ वाजून ३६ मिनिटे |
| जळगाव | रात्रौ ०८ वाजून ३३ मिनिट |
| वर्धा | रात्रौ ०८ वाजून २१ मिनिटे |
| यवतमाळ | रात्रौ ०८ वाजून २३ मिनिटे |
| बीड | रात्रौ ०८ वाजून ३६ मिनिटे |
| सांगली | रात्रौ ०८ वाजून ४५ मिनिटे |
| सावंतवाडी | रात्रौ ०८ वाजून ५० मिनिटे |
| सोलापूर | रात्रौ ०८ वाजून ३८ मिनिटे |
| नागपूर | रात्रौ ०८ वाजून १८ मिनिटे |
| अमरावती | रात्रौ ०८ वाजून २४ मिनिटे |
| अकोला | रात्रौ ०८ वाजून २७ मिनिटे |
| औरंगाबाद | रात्रौ ०८ वाजून ३६ मिनिटे |
| भुसावळ | रात्रौ ०८ वाजता ३२ मिनिटे |
| परभणी | रात्रौ ०८ वाजून ३१ मिनिटे |
| नांदेड | रात्रौ ०८ वाजून २९ मिनिटे |
| उस्मानाबाद | रात्रौ ०८ वाजून ३६ मिनिटे |
| भंडारा | रात्रौ ०८ वाजून १६ मिनिटे |
| चंद्रपूर | रात्रौ ०८ वाजून १९ मिनिटे |
| बुलढाणा | रात्रौ ०८ वाजून ३१ मिनिटे |
| मालवण | रात्रौ ०८ वाजून ५१ मिनिटे |
| पणजी | रात्रौ ०८ वाजून ५१ मिनिटे |
| बेळगाव | रात्रौ ०८ वाजून ४७ मिनिटे |
| इंदौर | रात्रौ ०८ वाजून २८ मिनिटे |
| ग्वाल्हेर | रात्रौ ०८ वाजून ११ मिनिटे |