अमेरिकेतल्या येल या जगप्रसिध्द विद्यापीठाने शाहरूख खानला अतिशय प्रतिष्ठेच्या चब फेलोशीपने सन्मानित केलं. या फेलोशीपचा गौरव मिळालेला तो पहिला बॉलीवूड स्टार! हा सन्मान स्वीकारताना येलचे विध्यार्थी आणि प्राध्यापकांसमोर शाहरूखने यश-अपयश-संघर्ष आणि कष्ट या विषयावर स्वत:चे अनुभव सांगणारं फार सुंदर भाषण केलं होतं... शाहरुख जे जे म्हणाला त्याचं हे संकलन : आज भाग- दोन------------------जग नेहमीच सर्जनाला सगळ्यात प्रामाणिक भावना मानत आलंय... एक उच्च जागा बहाल करत आलंय हे समजून घेत नि पाहत मी वाढलो...जगण्यातून अनुभवलेल्या प्रसंगांना निरखत त्यांचं विश्लेषण करायचं ठरवलं तर मग केंद्रस्थानी येते ती माझी सर्जनशीलता, माझी क्रिएटिविटी! कलात्मक अभिव्यक्तीतून मी माझं जग घडवत जातो नि त्यातून मग जग मला अनुभवत राहातं.दुसरीकडे याच सर्जनशीलतेतून मिळणाऱ्या प्रसिद्धीतून संपत्ती, ग्लॅमर, डामडौल निर्माण झाला की त्यावर शंका घेणारं नि प्रश्न उपस्थित करणारंही जग हेच.आपण असं का करतो? - याचं कारण मला असं दिसतं, सर्जनशील काम करु न त्यावर श्रीमंतही झालेल्यांवर अशी उलट टीका केल्यामुळे ‘असल्यांपेक्षा’ आपण बरे अशी भावना टीका करणाऱ्यांना सुखावत असेल आणि दुसरं म्हणजे आमच्यासारख्यांच्या निर्मितीचा धाक वाटून पोटात गोळा येत असेल. अशा ‘प्रसिद्ध’ व्यक्तीच्या भवतीचं जग कसं दिसतंय यावरून आपण त्याची मापं नाहीतर का ठरवली असती?आय एॅम अ‍ॅन अ‍ॅक्ट! अशा दुहेरी जगण्याचा मी पुरावा...जॉर्ज बर्न म्हणाला होता, अभिनय म्हणजे निव्वळ प्रामाणिकपणा. जर तुम्ही तो खोटा केलात, तर तुम्ही अभिनय केलात खऱ्या अर्थानं!अभिनय म्हणजे काय याचं याहून अधिक स्पष्टीकरण जॉर्ज देऊच शकला नसता. एक सर्जनशील माणूस म्हणून मला सदासर्वकाळ हेच वाटत असतं... प्रामाणिक नि फसवं! एकाचवेळी...माझ्या स्किझोफ्रेनियाबद्दल सांगतो..क्रिएटिव्ह एक्सप्रेशन येतं कुठून तर कलाकाराच्या अतिशय खोल अनुभवातून. एक चांगला कलाकार त्याच्या सर्जनापासून नामानिराळा राहू शकत नाही. चांगली कला याचाच अर्थ प्रामाणिक कला. एखादा माणूस कलाकार असेल, लेखक असेल, शिल्पकार असेल, अभिनेता असेल किंवा देवदेवतांना साकार करणारा असेल, तो जो कुणी असेल, जर स्वत:शी निखालास प्रामाणिक असेल तर मानवी सर्जनशीलतेच्या संबंधातलं ठळक काम त्याच्याकडून घडून जातं. मात्र त्यात किंचितही बेईमानी असेल तर सगळं वायाच!आणखी एक विरोधाभास सांगतो... एकदा कलाकारानं कला सार्वजनिक केली, जनतेला सोपवली की तो त्याच क्षणी तीच्यापासून तो विभक्त होतो. ती निर्मिती त्याच्या मालकीची राहत नाही.इथं तुमची जिगर कळते... जर ती निर्मिती लोकांच्या स्वाधीन केलीय तर त्यांनी तिला स्वीकारावं किंवा गटारात टाकून द्यावं, त्यांची मर्जी.तरी घडतं वेगळंच. हाच मघापासून मी सांगत असलेला विरोधाभास. पुरस्कार स्वीकारल्यानंतर घरी परतत असताना कित्येकदा मी अतिशय उल्हासित नि खूष असतो. हातात माझ्याबद्दलचं काही टिपण असतं. मी वाचत असतो की या वर्षीचा सगळ्यात टुकार अभिनेता म्हणून खरं तर मला ‘गोल्डन बनाना’ मिळायला हवं होतं, वगैरे वगैरे...मी खूप दुखावून घेतो स्वत:ला. चिडतो, वैतागतो नि मला वाटतं की ती केळी नि समीक्षक दोघांच्याही साली काढून त्या तिकडं बसलेल्या माकडांना खायला घालाव्यात.त्या क्षणापुरती का होईना पण एकदा देऊन टाकलं की विसरण्याची माझी क्षमता लुप्त होऊन जाते. इथंच ती युक्ती दडलेली आहे बरं का! तुम्ही निराश असता, सगळं जग तुम्हाला रोखून बघत असतं आणि तुम्हाला स्वत:कडे निरखून पाहाणं भाग पडतं. इथं तगून राहण्याकरता एकच गोष्ट करता येते. तुम्ही स्वत: खूप खोल कोण आहात त्याला लगटून राहायचं. जग निर्दयी बनेल, ते तुम्हाला पाहू शकणार नाही. अशावेळी स्वत:ला पाहू शकण्याची युक्ती शिकणं खूप गरजेचंय.एका सर्जनशील व्यक्तीसाठी ही सगळी तारेवरची कसरतच.
पहिला भाग वाचण्यासाठी इथे क्लिक करा
- आॅक्सिजन टीम