शहरं
Join us  
Trending Stories
1
अमेरिकेच्या 'टॅरिफ'विरुद्ध चीन भारतासोबत उभा! चीनच्या राजदूताने डोनाल्ड ट्रम्प यांच्यावर टीका केली
2
"शेर हमेशा शेर ही रहता है..."  २०२६ ची निवडणूक स्वबळावर; DMK, भाजपासोबत युती नाही, विजयची घोषणा
3
१८ किमी अंतर, २० मिनिटांचा वेळ...फिल्मी स्टाईलनं अर्चना तिवारीनं बदलला लूक, CCTV मध्ये कैद
4
रेल्वे प्रवाशांना नियमापेक्षा जास्त सामानावर दंड भरावा लागणार? रेल्वेमंत्री वैष्णव म्हणाले...
5
रशियन सैन्यात अजूनही भारतीय...एस जयशंकर यांची रशियाकडे मागणी; 'मॉस्को'नेही दिला शब्द
6
धुळे: तरुण-तरुणीचं होतं जीवापाड प्रेम, पण घरच्यांनी...; लग्नाला चार वर्ष झाल्यानंतर एकत्रच मृत्यूला कवटाळले 
7
KGF Gold Mine : KGF मधून आतापर्यंत किती सोने काढले? आकडा ऐकून धक्का बसेल, भारतातील सर्वात खोल खाण
8
नागपुरात ‘छम छम बार’, अश्लील नृत्य करणाऱ्या ‘डान्सर्स’वर पैशांची उधळण; २५ जणांविरोधात गुन्हा
9
'रशियाकडून भारत नाही, चीन सर्वाधिक तेल खरेदी करतो', जयशंकर यांचा अमेरिकेवर निशाणा
10
हे महाराष्ट्रात घडलं! ताटात उष्टे अन्न ठेवले म्हणून मुलाने वडिलांचे कुऱ्हाडीने केले तुकडे, पोत्यात भरून...
11
मोठी बातमी! पालघरमधील मेलोडी फार्मा कंपनीमध्ये वायू गळती; चार जणांचा मृत्यू
12
ट्रम्प खोटारडे निघाले! अमेरिकेच्याच दूतावासाने उघडे पाडले; भारतात निवडणूक फंडिंग केल्याचा केलेला दावा
13
२ लग्नानंतरही 'ती' थांबली नाही, तिसऱ्यासाठी दबाव टाकला; माजी सरपंचाशी वैर महिलेला जीवावर बेतलं
14
कोकणात जाणाऱ्या गणेशभक्तांसाठी टोलमाफीची घोषणा; वाहनधारकांना कुठे मिळणार विशेष पास?
15
Shreyas Iyer: बापानं व्यक्त केलं लेकाच्या मनातील दु:ख! कॅप्टन्सीची इच्छा नाही; फक्त संघात घ्या!
16
नागपुरात आई अन् मुलानेच सुरू केलं सेक्स रॅकेट, व्हॉट्सअ‍ॅपवर फोटो पाठवायचे; रात्री...
17
12th Pass Job: बारावी उत्तीर्णांसाठी हायकोर्टात चांगल्या पगाराची नोकरी; ८१,१०० पर्यंत पगार मिळणार!
18
स्वतःच्याच जाळ्यात अडकले डोनाल्ड ट्रम्प...! अमेरिकेत याच वर्षात 446 कंपन्या झाल्या दिवाळखोर!
19
मोदी सरकारच्या टार्गेटवर कोण?; दोषी PM, CM, मंत्र्यांना पदावरून हटवणाऱ्या विधेयकाची इनसाइड स्टोरी
20
'मुघल आणि ब्रिटिशांनंतर जे काही उरले, काँग्रेस-सपाने लुटले', योगी आदित्यनाथांची बोचरी टीका

Chandrayaan-3: अंतराळात जाणाऱ्या सर्व रॉकेटचा रंग पांढरा का असतो? असं आहे कारण  

By ऑनलाइन लोकमत | Updated: August 22, 2023 19:06 IST

Chandrayaan-3:१९६० च्या दशकामध्ये अंतराळवीरांना चंद्रापर्यंत घेऊन जाणाऱ्या सॅटर्न व्ही पासून आजच्या काळातील फाल्कन ९ किंवा एरियन ५ पर्यंत बहुतांश रॉकेटचा रंग पांढरा असल्याचं तुम्ही पाहिलं असेल. मात्र हा केवळ योगायोग नाही. याच्यामागेही विज्ञान आहे. 

१९६० च्या दशकामध्ये अंतराळवीरांना चंद्रापर्यंत घेऊन जाणाऱ्या सॅटर्न व्ही पासून आजच्या काळातील फाल्कन ९ किंवा एरियन ५ पर्यंत बहुतांश रॉकेटचा रंग पांढरा असल्याचं तुम्ही पाहिलं असेल. मात्र हा केवळ योगायोग नाही. याच्यामागेही विज्ञान आहे.

रॉकेट मुख्यत्वेकरून पांढऱ्या रंगाची असतात. जेणेकरून स्पेसक्राफ्ट गरम होत नाही. तसेच याच्यामध्ये क्रायोजेनिक प्रोपलेंट्स म्हणजे प्रणोदकांना लाँच पॅडवर आणि लाँचिंगदरम्यान सूर्याच्या रेडिएशनच्या संपर्कात आल्यामुळे गरम होण्यापासून वाचवलं जाऊ शकतं. 

बहुतांश स्पेसक्राफ्ट हे अशा प्रोपलेंट्सचा वापर करतात. जे बऱ्यापैकी थंड असतात. बहुतांश रॉकेटच्या पहिल्या टप्प्यामध्ये वापरण्यात येणाऱ्या आरपी-१ इंधनाबरोबरच इतर सर्व लिक्वि़ड प्रोपलेंट्स क्रायोजेनिक पदार्थ असतात. त्यांना द्रवस्वरूपात कायम ठेवण्यासाठी शून्यापेक्षा कमी तापमानावर संग्रहित करणं आवश्यक असतं.

बहुतांश रॉकेटचा रंग पांढरा का असतो, त्याचं कारण पुढील प्रमाणे आहे. स्पेक्ट्रमटच्या सर्व रंगामध्ये पांढरा रंग हा सूर्याच्या प्रकाशाच्या उष्णतेला शोषून घेण्याऐवजी ती परावर्तित करण्यामध्ये सर्वात प्रभावी आहे. उष्णता असलेल्या दिवसांमध्ये गडद रंगाचं शर्ट घालून बाहेर फिरणारी कुठलीही व्यक्ती ही बाब लक्षात घेऊ शकते.

रॉकेट बनवणाऱ्या इंजिनियरना ही बाब माहिती आहे. त्यामुळे एका लॉन्च वाहनाला पांढऱ्या रंगामध्ये रंगवणं हे वाहनाच्या आतील टँकमध्ये क्रायोजेनिक प्रोपलेंट्सच्या ताममान वाढीला कमी करण्याचा एक स्वस्त मार्ग आहे, याची जाणीव त्यांना आहे. त्यामुळेच रॉकेट हे पांढऱ्या रंगामध्ये रंगवले जातात.  

टॅग्स :Chandrayaan-3चांद्रयान-3isroइस्रोscienceविज्ञान