शहरं
Join us  
Trending Stories
1
लाडकी बहीण अन् काय काय...! वर्षात १२ राज्यांनी महिलांना वाटले तब्बल १.६८ लाख कोटी रुपये
2
राहुल गांधींच्या 'हायड्रोजन बॉम्ब'ला निवडणूक आयोगाचे प्रत्युत्तर; 15 मुद्दे मांडत सर्व आरोप फेटाळले
3
देशविरोधी शक्तींसोबत मिळून भारतात षडयंत्र रचलं जातंय; भाजपाचा राहुल गांधींवर गंभीर आरोप
4
सोनाराच्या दुकानात ४ वर्ष काम केलं, रोज थोडं थोडं करून २.५ कोटींचं सोनं गायब केलं! कशी पकडली गेली चोरी?
5
पाकिस्तानातील सर्वात श्रीमंत महिला क्रिकेटर, जिचं नाव कायम चर्चेत; किती संपत्तीची आहे मालकीण?
6
१०० हून अधिक देशांमध्ये २०,००० स्टोअर्स, जागतिक विक्रीत २ टक्के वाढ; तरी का काढलंय विकायला?
7
अमेरिकेतील महापौर भारतातील महापौरापेक्षा किती पॉवरफुल असतो? जगभर इतकी चर्चा का होते?
8
"मी तेजश्रीच्या लग्नासाठी उत्सुक...", सुबोध भावे असं म्हणताच अभिनेत्री काय म्हणाली?
9
“उद्धव ठाकरेंचा निवडणुकीसाठी दौरा, CM असताना शेतकऱ्यांना काय दिले?”; शिंदे गटाचा पलटवार
10
Bigg Boss 19: 'बिग बॉस हिंदी'कडून मराठमोळ्या प्रणित मोरेवर अन्याय? शोसाठी मिळालं सगळ्यांपेक्षा कमी मानधन
11
Moto G67 Power: ७०००mAh बॅटरी आणि चार कॅमेरे; मोटो जी६७ पॉवर भारतात लॉन्च!
12
भारत, चीन, तुर्कस्तान... तीन देशांनी घेतला असा निर्णय की रशियाला होतंय नुकसान, ट्रम्प यांच्यामुळे नाईलाज
13
"अभी नहीं तो कभी नहीं!" अभिषेक शर्माला किंग कोहलीच्या ऑल टाइम रेकॉर्डची बरोबरी करण्याची शेवटची संधी
14
परदेशी सहल बजेटमध्ये! 'या' ५ देशांमध्ये भारतीय रुपया आहे मजबूत; कमी खर्चात करा परदेशवारी
15
महिला 'वर्ल्ड कप' पराभवानंतर कर्णधाराकडून खेळाडूंना मारहाण; वरिष्ठ खेळाडूच्या आरोपाने क्रिकेटविश्व हादरले
16
बिहारमध्ये एनडीएला मोठा धक्का! मतदानाच्या तोंडावर भाजप आमदाराने राजदमध्ये प्रवेश केला; नाराज का झाला...
17
देव दिवाळीच्या मुहुर्तावर सोनं पुन्हा स्वस्त...! पटापट चेक करा तुमच्या शहरातील लेटेस्ट रेट
18
चिंताजनक! शेजारच्या देशात जीवघेण्या आजाराचं थैमान; २९२ जणांचा मृत्यू, भारतासाठी धोक्याची घंटा
19
ढाका पोहोचण्याआधीच जाकिर नाईकला मोठा 'झटका'! भारताच्या दबावापुढे बांगलादेश झुकला?
20
राहुल गांधीचा हायड्रोजन बॉम्ब! 'एका महिलेचे 223 वेळा नाव; हरियाणात 25 लाख मतांची चोरी'

Chandrayaan-3: अंतराळात जाणाऱ्या सर्व रॉकेटचा रंग पांढरा का असतो? असं आहे कारण  

By ऑनलाइन लोकमत | Updated: August 22, 2023 19:06 IST

Chandrayaan-3:१९६० च्या दशकामध्ये अंतराळवीरांना चंद्रापर्यंत घेऊन जाणाऱ्या सॅटर्न व्ही पासून आजच्या काळातील फाल्कन ९ किंवा एरियन ५ पर्यंत बहुतांश रॉकेटचा रंग पांढरा असल्याचं तुम्ही पाहिलं असेल. मात्र हा केवळ योगायोग नाही. याच्यामागेही विज्ञान आहे. 

१९६० च्या दशकामध्ये अंतराळवीरांना चंद्रापर्यंत घेऊन जाणाऱ्या सॅटर्न व्ही पासून आजच्या काळातील फाल्कन ९ किंवा एरियन ५ पर्यंत बहुतांश रॉकेटचा रंग पांढरा असल्याचं तुम्ही पाहिलं असेल. मात्र हा केवळ योगायोग नाही. याच्यामागेही विज्ञान आहे.

रॉकेट मुख्यत्वेकरून पांढऱ्या रंगाची असतात. जेणेकरून स्पेसक्राफ्ट गरम होत नाही. तसेच याच्यामध्ये क्रायोजेनिक प्रोपलेंट्स म्हणजे प्रणोदकांना लाँच पॅडवर आणि लाँचिंगदरम्यान सूर्याच्या रेडिएशनच्या संपर्कात आल्यामुळे गरम होण्यापासून वाचवलं जाऊ शकतं. 

बहुतांश स्पेसक्राफ्ट हे अशा प्रोपलेंट्सचा वापर करतात. जे बऱ्यापैकी थंड असतात. बहुतांश रॉकेटच्या पहिल्या टप्प्यामध्ये वापरण्यात येणाऱ्या आरपी-१ इंधनाबरोबरच इतर सर्व लिक्वि़ड प्रोपलेंट्स क्रायोजेनिक पदार्थ असतात. त्यांना द्रवस्वरूपात कायम ठेवण्यासाठी शून्यापेक्षा कमी तापमानावर संग्रहित करणं आवश्यक असतं.

बहुतांश रॉकेटचा रंग पांढरा का असतो, त्याचं कारण पुढील प्रमाणे आहे. स्पेक्ट्रमटच्या सर्व रंगामध्ये पांढरा रंग हा सूर्याच्या प्रकाशाच्या उष्णतेला शोषून घेण्याऐवजी ती परावर्तित करण्यामध्ये सर्वात प्रभावी आहे. उष्णता असलेल्या दिवसांमध्ये गडद रंगाचं शर्ट घालून बाहेर फिरणारी कुठलीही व्यक्ती ही बाब लक्षात घेऊ शकते.

रॉकेट बनवणाऱ्या इंजिनियरना ही बाब माहिती आहे. त्यामुळे एका लॉन्च वाहनाला पांढऱ्या रंगामध्ये रंगवणं हे वाहनाच्या आतील टँकमध्ये क्रायोजेनिक प्रोपलेंट्सच्या ताममान वाढीला कमी करण्याचा एक स्वस्त मार्ग आहे, याची जाणीव त्यांना आहे. त्यामुळेच रॉकेट हे पांढऱ्या रंगामध्ये रंगवले जातात.  

टॅग्स :Chandrayaan-3चांद्रयान-3isroइस्रोscienceविज्ञान