३५० वर्षाची लळीतोत्सवाची परंपरा यंदा खंडीत

लोकमत न्यूज नेटवर्कसारंगखेडा : सारंगखेडा येथील गेल्या ३५० वर्षापासून सुरू असलेल्या लळीत उत्सवाची परंपरा या वर्षी खंडित झाली.ही लळीत उत्सवाची परंपरा गेल्या ३५० वर्षापासून अविरत सुरू होती. यंदा गेल्या पाच महिन्यापासून जगभर कोरोना या विषाणुच्या महामारीने थैमान घातल्याने अनेक सण-उत्सव साध्यापद्धतीने साजरा करण्यात येत आहेत. याला लळीत उत्सव कसा उपवाद ठरणार.शासनाने यंदा लळीत उत्सव साजरा करू नये असे सूचविले व त्यानुसार यंदा फक्त पोथीचे वाचन मोजक्याच लोकांच्या उपस्थितीत करण्यात आले.शास्त्री कोषानुसार उत्सवाच्या अवसरावर नाटकांच्या अंकानुसार रूप घेवून अभिनय करणे म्हणजे लळीत होय. गुजरांना महाराष्टÑ प्रदेशाचा भुभाग असल्याने येथे गणेशोत्सव मोठ्या आनंदाने व भक्तिभावाने साजरा केला जातो. पाचव्या दिवशीच्या गणेश विसर्जनाच्या आदल्या दिवशी रात्री सारंगखेडा येथे परंपरागत लोकनाट खेळले जाते. हे लोकनाट सारंगखेडा पुसनद, म्हसावद, कोळदा या गावांमध्ये आजही अवितर केले जाते. ३५० वर्षांपूर्वी लळीत उत्सवाची प्रसाद रूपात स्वामी नित्यानंद यांनी सारंगखेडा वासियांना दिल्याचे पूर्वज सांगतात. लळीत पोथीचे व पौराणिक प्रसंगाचे जे लोक गाऊन वाजवून अभिनयाद्वारे प्रकटीकरणाचे सादरीकरण करतील ते लोक दु:ख पीडा, अनारोग्यापासून दूर राहतील. याच श्रद्धेपोटी आजही लळीत नाट्याचे सादरीकरण करून लळीतोत्सव साजरा केला जातो. या उत्सवात लोकांच्या स्तरानुसार लोकभाषेत कथोपकथन असते. कर्थी शब्दप्रयोगाद्वारा व्यंग, विनोद, उपहास, हास्यनिर्मिती केली जाते. लळीत हे लोकनाट्य लोकांच्या बौद्धिक स्तरानुसार लोकांच्या मनोरंजनार्थ लोक शिक्षणाच्या हेतूने सामान्य लोककलांद्वारे प्रस्तुत केलेली कला असून, भक्तिभाव व श्रद्धेने परंपरागत चालत आलेला नाट्य प्रकार जी गुजरांची सांस्कृतिक व सामाजिक धरोहर असून, पुढच्या पीढीसाठी पूर्वजांचा वारसा जतन करून ठेवण्याचे महत्त्वाचे साधन आहे, असे डॉ.दिलीप पटले हे सांगतात.