शहरं
Join us  
Trending Stories
1
महाडमध्ये शिंदेसेना अन् राष्ट्रवादीत तुफान राडा; वाहनांची तोडफोड, तटकरे-गोगावले संघर्ष पेटला
2
आंचलच्या वडिलांनी आणि भावांनी सक्षमचा विश्वास जिंकण्यासाठी कट रचला, हत्येपूर्वी सोबत नाचले; व्हिडीओ होतोय व्हायरल
3
भगुर नगरपरिषद निवडणुकीत मोठा गोंधळ! शिवसेनेच्या उमेदवाराचे नावच मतदार यादीत सापडेना, डोके पकडायची वेळ...
4
8th Pay Commission: जानेवारीपासून बँक खात्यात येणार का वाढलेली सॅलरी? ८ व्या वेतन आयोगाशी निगडीत कनफ्युजन करा दूर
5
स्मार्टफोनमध्ये संचार साथी ठेवणे बंधनकारक! विरोधकांचा पाळत ठेवत असल्याचा आरोप, मंत्री ज्योतिरादित्य शिंदें म्हणाले...
6
नोकिया बनवायची 'टॉयलेट पेपर', तर कोलगेट मेणबत्त्या; सॅमसंगचं काय? 'या' कंपन्यांचा मूळ व्यवसाय माहिती नसेल
7
काळा पैशाविरोधातील लढाई ठरली अपयशी, केंद्र सरकारने लोकसभेत काय दिली आकडेवारी?
8
Abhishek Sharma: पुन्हा 'द अभिषेक शर्मा शो!' बडोद्याविरुद्ध फक्त 'इतक्या' चेंडूत ठोकलं अर्धशतक
9
'डिमेंशिया'चा धोका टाळायचा? मग व्यायाम सुरू करा, मेंदूसाठीही व्यायाम ठरतोय महत्त्वाचा
10
'किमान पुढच्या वेळी तरी...'; निकालाची तारीख पुढे ढकलल्याने CM फडणवीसांनी व्यक्त केली तीव्र नाराजी
11
प्रसूतीची तारीख, पण 'तिचं' मतदानाला प्राधान्य! लोकशाहीसाठी चाळीसगावच्या लेकीचं खास पाऊल
12
असंवेदनशील! आजी ICU मध्ये, कर्मचारी ढसाढसा रडला; मीटिंग मिस होताच कंपनीने पगार कापला
13
तिच्या अंगावर पांढरे डाग आहेत, म्हणत पतीने मागितला घटस्फोट; पत्नी कोर्टातच म्हणाली टॅटू दाखव! पुढे जे झालं..
14
Municipal Election Result 2025 Date: राज्यातील सर्व नगरपरिषदांची मतमोजणी एकत्रच होणार; आता २१ डिसेंबरला निकाल लागणार
15
SMAT 2025 : १४ वर्षीय वैभव सूर्यवंशीचं आणखी एक विक्रमी शतक! महाराष्ट्र संघाविरुद्ध तळपली बॅट
16
पहिल्या दिवशीच जोरदार आपटला; शेअर बाजारात उतरताच 'धडाम'; १२१ रुपयांचा शेअर आला ७३ वर
17
HCL Tech-एअरटेलसह 'या' ५ कंपन्या देणार मोठा परतावा; ब्रोकरेज फर्मने दिली टार्गेट प्राइस
18
"सॉरी पप्पा, 'त्या' मुलीनं माझ्या भावनांचा खेळ केला..."; २६ वर्षीय युवकानं केला आयुष्याचा शेवट
19
जग हादरलं! भीषण पाणी टंचाईमुळे 'या' देशाची राजधानी रिकामी करावी लागणार? दीड कोटी जनतेवर होणार परिणाम!
20
आमदार संतोष बांगरांनी नियम बसवले धाब्यावर; महिलेला बटन दाबण्यास सांगितले, मोबाईल घेऊन केंद्रात गेले
Daily Top 2Weekly Top 5

‘सांभाळ गं, सांभाळ दौलत लाखाची...’; ठसकेबाज आवाज अन् लावणीची नजाकत हरपली

By ऑनलाइन लोकमत | Updated: December 11, 2022 09:19 IST

बालपणी वत्सलाबाई कुमठेकर यांनी गायलेल्या ‘सांभाळ गं, सांभाळ गं, सांभाळ दौलत लाखाची...’ या लावणीने सुलोचना यांना लावणीची गोडी लावली.

सुलोचना चव्हाण यांना लावणीची सेवा केल्याबद्दल त्यांना पद्मश्री पुरस्काराने सन्मानित करण्यात आले होते. १९६५ मध्ये महाराष्ट्र सरकारचा ’मल्हारी मार्तंड’ या चित्रपटाच्या पार्श्वगायनाकरिता पुरस्कार, २००९ मध्ये शरद क्रीडा व सांस्कृतिक प्रतिष्ठानचा राम कदम कलागौरव पुरस्कार, चिंचवडच्या रोटरी क्लबतर्फे जीवनगौरव पुरस्कार, संगीत क्षेत्रातील विशेष कामगिरीसाठी दिला जाणारा महाराष्ट्र शासनाचा गानसम्राज्ञी लता मंगेशकर पुरस्कारही त्यांना बहाल करण्यात आला.

अर्थ समजून लावणी गाण्याची कला  मुंबईत जन्मलेल्या सुलोचना यांचे पूर्वीचे नाव सुलोचना महादेव कदम होते. राधाबाई हे त्यांच्या आईचे नाव.   बालपणी वत्सलाबाई कुमठेकर यांनी गायलेल्या ‘सांभाळ गं, सांभाळ गं, सांभाळ दौलत लाखाची...’ या लावणीने सुलोचना यांना लावणीची गोडी लावली.  मराठी माध्यमातून चौथीपर्यंत शिकलेल्या सुलोचना यांना वयाच्या अवघ्या दहाव्या वर्षी श्यामसुंदर पाठक व भट्टाचार्य या संगीतकारद्वयींनी ‘कृष्ण सुदामा’ या चित्रपटासाठी पार्श्वगायन करण्याची संधी दिली. त्यानंतर त्यांनी गायन क्षेत्रात आपले अढळ स्थान निर्माण केले.   उपजतच गायनाची नैसर्गिक देणगी लाभलेल्या सुलोचना यांनी कोणाकडूनही गायनाचे शिक्षण घेतले नव्हते. शब्द, सूर आणि ताल यांचा अचूक संगम घडवत त्यांनी गायलेल्या गाण्यांच्या माध्यमातून रसिकांवर मोहिनी घातली.   संगीताची आवड असणाऱ्या कोल्हापूरमधील श्यामराव चव्हाण यांच्याशी विसाव्या वर्षी त्यांची लग्नगाठ बांधली गेली. शब्दांचे अर्थ समजून लावणी गाण्याची कला सुलोचना यांनी पतिदेव श्यामरावांकडून आत्मसात केली होती.   त्यामुळे त्या पतिदेवांनाच गुरुस्थानी मानायच्या. जगदीश खेबूडकर यांनी ‘रंगल्या रात्री’ या चित्रपटासाठी लिहिलेली व वसंत पवार यांनी संगीतबद्ध केलेली ‘मला हो म्हणत्यात लवंगी मिरची...’ ही लावणी सुलोचना यांनी गायली. इथूनच खऱ्या अर्थाने त्यांच्या करिअरला कलाटणी मिळाली आणि पुढे आचार्य अत्रे यांनी त्यांना ‘लावणी सम्राज्ञी’ ही पदवी बहाल केली.   सुलोचना यांनी ही पदवी मोठ्या अदबीने सांभाळल्याने रसिकांमध्येही त्या लावणी सम्राज्ञी म्हणूनच लोकप्रिय झाल्या. या लावणीनंतर एकापेक्षा एक ठसकेबाज लावण्या गाऊन त्यांनी संगीतप्रेमींचे मनोरंजन केले.

सुलोचना यांची गाजलेली गाणी  मला हो म्हणत्यात लवंगी मिरची,   सोळावं वरीस धोक्याचं,   पाडाला पिकलाय आंबा,   तुझ्या उसाला लागंल कोल्हा,   कळीदार कपुरी पान,   कोवळं छान,   खेळताना रंग बाई होळीचा,   कसं काय पाटील बरं हाय का,   स्वर्गाहून प्रिय आम्हाला आमचा सुंदर भारत देश,   गाव हे हाय टग्याचं,   मल्हारी देव मल्हारी,   नाचतो डोंबारी गं नाचतो डोंबारी,   पदरावरती जरतारीचा मोर नाचरा हवा,   गोरा चंद्र डागला,   मला म्हणत्यात पुण्याची मैना,   पावना पुण्याचा आलाय गं,   पाखरू पिरतीचं लाजून बसलंय उरी,   काय करू तुझ्यावर माझा जीव जडला,   दर रात सुखाची नवसाची,   हिरीला इंजीन बसवा,   कुठवर पाहू वाट सख्याची,   औंदा लगीन करायचं,   अगं कारभारनी, करतो मनधरनी,   करी दिवसाची रात माझी,   तुमच्या नावानं गळ्यात माझ्या बांधा एक डोरलं,   जागी हो जानकी,   बाई मी मुलखाची लाजरी,   राजसा घ्या गोविंद विडा,   लई लई लबाड दिसतोय गं,   घ्यावा नुसताच बघून मुखडा,   बाळा माझ्या कर अंगाई,   श्रीहरी गीत तुझे गाते.