शहरं
Join us  
Trending Stories
1
कच्चे तेल ३०० डॉलरवर जाण्याची शक्यता; इराकच्या मंत्र्यांनी जर्मनीच्या कानावर घातला मोठा धोका...
2
अविश्वसनीय! अहमदाबाद प्लेन क्रॅशमधून चमत्कारिकरित्या वाचलेल्या रमेश विश्वास यांचा नवा व्हिडिओ; बघा- आगीच्या ज्वाळांतून कसे आले बाहेर?
3
Mumbai Rains Live Updates: मुंबईत मुसळधार! पुढील ३ तासांसाठी रेड अलर्ट जारी, कुठे-काय परिस्थिती?
4
इस्रायलमध्ये पहिल्यांदाच इतका विनाश, इराणच्या हल्ल्यानंतर काय झालं बघाच...
5
Israel Iran War : मोठं काहीतरी घडणार! अमेरिकेचे विमानवाहू जहाज मध्य पूर्वेकडे रवाना; इस्रायल-इराण युद्ध भडकणार?
6
भारतावर पुन्हा युक्रेनसारखी परिस्थिती! १५०० विद्यार्थी इराणमध्ये अडकले; एअर इंडियालाच काहीतरी करावे लागणार...
7
सिट्रोएनने खास स्पोर्ट कार आणली; Citroen C3 चे अंतर-बाह्य रुपडे पालटले... 
8
Navi Mumbai Rains Video: नशीब बलवत्तर! एक व्यक्ती पायऱ्या उतरत होता, तितक्यात मागून नाल्याची भिंत खचली; ९ दुचाकी, टेम्पोचे नुकसान
9
'फॅण्ड्री' फेम शालूला मराठी इंडस्ट्रीतल्या ग्रुपिझमचा बसला मोठा फटका, हातातून निसटल्या मराठी मालिका
10
Shardul Thakur wife: शार्दुल ठाकूरची पत्नी मिताली आहे यशस्वी उद्योजिका; हा आहे तिचा मुख्य व्यवसाय, जाणून घ्या
11
३ बायका ४ मुलं! संजय कपूर यांच्या १०,००० कोटींचा वारसदार कोण? करिश्माच्या मुलांना काय मिळणार?
12
"सकाळी उठल्यावर मी आधी.."; प्राजक्ता माळीने सांगितलं फिटनेस आणि सौंदर्याचं खास रहस्य
13
"प्रेम करतोस तर जीव देऊन दाखव"; गर्लफ्रेंडची मागणी बॉयफ्रेंडनं पूर्ण केली! तरुणाचा दुर्दैवी अंत
14
कुलदीप यादवने अचानक साखरपुड्याचे फोटो डिलीट केले; उलट-सुलट चर्चांना उधाण...
15
संजय कपूर यांच्या पार्थिवावर कुठे आणि कधी होणार अंत्यसंस्कार? 'या' कारणामुळे होतोय उशीर
16
Sonam Raghuwanshi: कॉर्पोरेट लूक ते साखरपुड्यातील शृंगार! राजाच्या हत्येतील आरोपी सोनमचे पहिल्यांदाच समोर आले फोटो
17
June Panchak 2025: आजपासून पाच दिवस पंचक योग; महत्त्वाचे काम तसेच प्रवास टाळता आला तर उत्तम!
18
जिओचे नेटवर्क डाऊन झाले! इंटरनेट गायब, कॉल ड्रॉपही...; फायबरचे ग्राहकही वैतागले... 
19
Share Market Update : बाजारात जोरदार तेजी! सेन्सेक्स ८१,००० पार, 'या' शेअर्सनी दिला बंपर रिटर्न! कुठे झाली घसरण?

पेट्रोल-डिझेल दरवाढीचे गणित, सरकारने नफेखोरीऐवजी जनहिताला प्राधान्य देण्याची गरज

By ऑनलाइन लोकमत | Updated: December 2, 2021 06:32 IST

Todays Editorial : पेट्रोल व डिझेलच्या मूळ दरापेक्षा त्यावरील कराची रक्कमच अधिक आहे. तो कर कमी केला, तर आपल्याला हे इंधन आज ज्या भावात मिळते, त्याच्या निम्म्या दरात मिळू शकेल, असे तज्ज्ञच सांगतात.

अनेकदा हॉटेलात एखादा खाद्यप्रकार आपण मागवला की तो विविध मसाले घालून दिला जातो.  खाताना लक्षात येते की,  निष्कारण अधिकचे  मसाले यात घातले आहेत आणि त्याद्वारे त्याची किंमत वाढवली आहे. प्रत्यक्षात पदार्थ खूपच स्वस्त असायला हवा. रस्त्यावरच्या टपरीवर तो आपल्याला खरोखर स्वस्त मिळू शकला असता. हॉटेलवाल्याने लूटच केली आहे, असे आपल्या बाबतीत अनेकदा घडते. ज्यांच्याकडे वाहन आहे, त्यांच्या बाबतीत तर हल्ली ते नेहमीच घडत आहे. पेट्रोलडिझेलच्या मूळ दरापेक्षा त्यावरील कराची रक्कमच अधिक आहे. तो कर कमी केला, तर आपल्याला हे इंधन आज ज्या भावात मिळते, त्याच्या निम्म्या दरात मिळू शकेल, असे तज्ज्ञच सांगतात.

केंद्र सरकारने गेल्या महिन्यात दिवाळीच्या तोंडावर पेट्रोल आणि डिझेलवरील अबकारी कर कमी करून आपल्याला काहीसा दिलासा दिला. आपणही सरकारवर खूश झालो. काहीही स्वस्त झाले वा करण्यात आले की आपल्याला आनंदच होतो. या आनंदात कराची रक्कम काहीशी कमी करण्याआधी वर्षभर सरकारने त्याच्या कित्येक पट अधिक रक्कम आपल्याकडून वसूल केली होती, हेही आपण विसरून गेलो होतो; पण आता आकडेवारीच समोर आली आहे आणि मुख्य म्हणजे ती केंद्र सरकारनेच दिली आहे. पेट्रोल व डिझेलवरील अबकारी करातून केंद्र सरकारला २०२०-२१ या आर्थिक वर्षात दररोज तब्बल एक हजार कोटी रुपये इतका प्रचंड महसूल मिळाला. वर्षभरात  या करातून सरकारला मिळालेली एकूण रक्कम ३ लाख ७२ हजार कोटी रुपये होते. अप्रत्यक्ष करातून सर्वाधिक महसूल केवळ पेट्रोल व डिझेल यातूनच सरकारला मिळत असणार, असा त्याचा अर्थ आहे.  इतका प्रचंड महसूल मिळाल्यानंतर आणि इंधनाच्या भडकत्या किमतीमुळे लोकांमधील संताप वाढत आहे, हे लक्षात आल्यावर केंद्र सरकारने दिवाळीची भेट म्हणून पाच ते दहा रुपये कर कमी केला आणि आपण जनतेची किती काळजी करतो, याचा गवगवा केला. त्याआधी काही राज्यांतील पोटनिवडणुकांत पराभव झाल्याने भाजप नेते अस्वस्थ होते. शिवाय पुढील वर्षीच्या सुरुवातीला पाच राज्यांत विधानसभा निवडणुका आहेत. त्यात या संतापाचा उद्रेक पाहायला नको, म्हणून सरकारने हे औदार्य दाखविल्याची टीका विरोधकांनी केली आहे. त्यात तथ्य नक्कीच आहे; पण केवळ इंधनातून केंद्र सरकार पावणेचार लाख कोटी रुपये मिळवते, हे यानिमित्ताने लोकांपुढे आले, हे बरे झाले. शिवाय २०२१-२२ या काळात केंद्र सरकारने इंधनावरील करातून सुमारे ५५ हजार कोटी रुपये कमी मिळतील, असे गृहीत धरले होते.  करकपात केल्यामुळे केंद्राला सुमारे ६० हजार कोटी रुपयांचा कमी महसूल मिळणार आहे. म्हणजे सारे अगदी ठरलेल्या गणिताप्रमाणेच.

आंतरराष्ट्रीय बाजारात कच्च्या तेलाच्या किमती २०१३-१४ या काळात भडकल्या असताना, १२५ डॉलर्स प्रतिगॅलन झाल्या असताना भारतात आजच्यापेक्षा पेट्रोल, डिझेल खूप स्वस्त म्हणजे ६० रुपये वा त्याहून कमी दरात मिळत होते. आज कच्च्या तेलाचे भाव ८० डॉलर्सच्या खाली आले आहेत आणि आपल्याला मात्र इंधनासाठी १०० रुपयांच्या आसपास रक्कम मोजावी लागत आहे. हॉटेलमध्ये मूळ पदार्थात घातलेल्या मसाल्यांच्या बदल्यात आपल्याकडून अव्वाच्या सव्वा रक्कम आकारली जाते, असाच हा प्रकार झाला. हे झाले केंद्र सरकारचे कर. त्याखेरीज विविध राज्यांचे कर वेगळेच. जीएसटीचा वाटा  केंद्राकडे  थकल्यामुळे रोजचा योगक्षेम चालवायला केंद्राकडे नजर लावून बसलेली राज्ये इंधन कराचे दात कोरून पोट भरतात. म्हणजे तो बोजा ग्राहकांवरच !

आपल्याकडे दमडीची काेंबडी, रुपयाचा मसाला, अशी एक म्हण आहे. तसाच हा प्रकार. इंधनापेक्षा करच अधिक. आंतरराष्ट्रीय बाजारात कच्चे तेल स्वस्त असूनही त्याचा फायदा लोकांना द्यायची सरकार व तेल कंपन्यांची तयारी दिसत नाही. पेट्रोलवरील वाहने साधारणपणे खासगी असतात. डिझेलवरील वाहने प्रामुख्याने सरकारी उपक्रमातील, सार्वजनिक वाहतुकीची आणि अन्नधान्ये व भाजीपाला यांची ने-आण करणारी असतात. शेतीपंपासाठीही डिझेलचा वापर होतो. डिझेल जितके महाग होणार, तितकी प्रवासी वाहतूक महागणार, अन्नधान्ये, भाज्या महागणार आणि सरकारचा खर्चही वाढणार. त्यामुळे डिझेलचे दर एका मर्यादेच्या पलीकडे जाता कामा नयेत, याची काळजी सरकारनेच घ्यायला हवी; पण तो विचार सरकारी पातळीवर होताना दिसत नाही. सरकारने व्यापाऱ्यासारखे नफेखोरीचे गणित आखण्यापेक्षा जनहिताला प्राधान्य द्यायला हवे. दुर्दैवाने तसे होताना दिसत नाही.

टॅग्स :Petrolपेट्रोलDieselडिझेलCentral Governmentकेंद्र सरकार