लोकमत न्यूज नेटवर्कबुलडाणा : २0१७ या वर्षाच्या सुरुवातीलाच नोटाबंदीच्या नावाखाली कृषी उत्पन्न बाजार समि तीच्या बंदचा फटका शेतकर्‍यांना बसला. नाफेडच्या गोंधळामुळे तूर विक्रीत अडचणी, सोयाबीनला लांबलेल्या पावसाचा फटका, शेतमालाचे पडलेले भाव आणि सरत्या वर्षात कपाशीवरील बोंडअळीचा प्रादुर्भाव व कर्जमाफीचे न सुटलेले गणित या सर्वच घडामोडीत सरते वर्ष शे तकर्‍यांसाठी नुकसानाचा न संपणारा हंगाम ठरले. २0१६ हे वर्ष नोटाबंदी लावून गेले; मात्र २0१७ या वर्षाची सुरुवात शेतकर्‍यांना नोटाबंदीचा फटका खातच करावी लागली. पदोपदी शेतकरीच नोटाबंदीमुळे अडचणीत सापडले. यात कृषी उत्पन्न बाजार समित्याही बंद ठेवण्यात आल्या. त्यामुळे शेतमाल विक्री करणे शेतकर्‍यांसाठी अवघड झाले होते. त्यानंतर तूर विक्रीसाठी मोठा आटापिटा शेतकर्‍यांना करावा लागला. जिल्ह्यात नाफेड केंद्रावर पंचनामा झालेल्याच तुरीची खरेदी सुरू करण्यात आली होती. त्यामुळे मध्यंतरी १ लाख २ हजार पोते तूर जिल्हाभरातील नाफेड केंद्रासमोर खरेदी बाकी होती. त्यामुळे तूर विक्री करण्यासाठी जिल्ह्यात कृउबासच्या काही संचालकांकडून सेटिंग लावल्याचा प्रकारही घडला. संचालकांनी तूर विक्रीसाठी आपल्या नातेवाइकांचे सातबारेसुद्धा घेऊन ठेवल्याने जिल्ह्यात तूर खरेदीचे मोठे गौडबंगाल पहावयास मिळाले. मृग नक्षत्राच्या मुहूर्तावर चांगला पाऊस झाल्याने बहु तांश शेतकर्‍यांनी मृग नक्षत्राच्या पहिल्याच आठवड्यात खरीप हंगामाची पेरणी उरकली होती. पाऊस लांबल्याने अनेक शेतकर्‍यांना मूग, उडीद व सोयाबीनचे नुकसान झाले. त्यानंतर काहींनी दुबार पेरणी करून सोयाबीनचे पीक घेतले; मात्र त्यातही सोयाबीनला शेंगाच न आल्याचा प्रकार मेहकर, लोणार, सिंदखेड राजा व देऊळगाव राजा तालुक्यात घडला. पीक नुकसानावर शे तकर्‍यांना मदत व्हावी, यासाठी पीक विमा हप्ता सीएससीमार्फत ऑनलाइन पद्धतीने स्वीकारण्यास यावर्षी पहिलाच प्रयोग करण्यात आला; मात्र ऑनलाइनची ही प्रक्रिया वारंवार विस्कळीत झाल्याने जिल्ह्यात ऑनलाइन पीक विम्याचा पहिलाच प्रयोग फेल गेला. जिल्ह्यात कांदा चाळीच्या उद्दिष्टातही यावर्षी खामगाव तालुका अव्वल ठरला. जिल्ह्यात सोयाबीन सोंगणीचा हंगाम सुरू असताना परतीच्या पावसाने अनेकांच्या सोयाबीनचे नुकसान झाले. भिजलेल्या सोयाबीनचा दर्जा ढासाळल्याने कृषी उत्पन्न बाजार समितीमध्ये सोयाबीनला भाव मिळाला नाही. परिणामी, शेतकर्‍यांना मातीमोल भावात सोयाबीन विक्री करावी लागली. शेतमालाचे भाव पडल्यामुळे शेतकर्‍यांना यावर्षी रस्त्यावर उतरावे लागले, तसेच शेतकर्‍यांवर संप पुकारण्याची वेळही आली, तसेच कपाशीवर गुलाबी बोंडअळीचा प्रादुर्भाव झाला. बोंडअळीमुळे कपाशीच्या नुकसानाचे प्रमाण येवढे वाढले की, बुलडाणा जिल्ह्याच्या बोंडअळीचा प्रश्न हिवाळी अधिवेशना तही गाजला. जिल्ह्यातील शेतकर्‍यांचे सूक्ष्म सिंचनाचे अनुदान थकले असून, हा सिंचनाचा प्रश्न यावर्षीच्या अधिवेशनात रंगला. त्यानंतर बोंडअळीमुळे झालेल्या नुकसानग्रस्तांना मदतीसाठी विनवणी करावी लागली. आता सरत्या वर्षात नुकसानावर मदत जाहीर झाली; मात्र नुकसानाचा पंचनामा संपता संपत नसल्याचे दिसून येत आहे.
महिको कंपनीविरुद्ध गुन्हेबीटी कपाशीवर बोंडअळीचा प्रादुर्भाव होऊन शेतकर्‍यांचे लाखो रुपयांचे नुकसान झाले. बोंडअळीला कारणीभूत असणार्‍या बाबींचा शोध घेणे सुरु असताना धानोरा फाट्यानजिक असलेल्या महिको कंपनीच्या बियाणे साठवण प्रक्रिया व पॅकींग युनिटवर पोलीस पथकाने धाड टाकून बियाणे ठेवलेले सहा गोडाउन सील केले होते. चौकशीनंतर २0 डिसेंबरला बियाणे क्षेत्रातील देशातील नामांकित महाराष्ट्र हायब्रीड सीडस् कंपनी (महिको) वर गुन्हे दाखल झाले.
जिल्ह्यात धान्य महोत्सवशेतकर्‍यांना स्वत:च्या मालाचा भाव स्वत:च ठरवून विक्री करण्यासाठी तसेच त्यांच्या उत्पादनांना सहजपणे चांगला भाव व बाजारपेठ उपलब्ध होण्यासाठी धान्य महोत्सव हा उपक्रम शेतकर्‍यांसाठी उपयुक्त आहे. त्यामुळे शेतकर्‍यांच्या अत्यंत जिव्हाळ्याचा असलेल्या धान्य महोत्सवाचे आयोजन बुलडाणा जिल्हाधिकारी कार्यालयाच्या परिसरात ३ जूनला मोठय़ा थाटामाटात करण्यात आले होते; परंतु शेतकरी संपाचा परिणाम महोत्सवावर जाणवला.
दूध उत्पादन प्रकल्प उभारणीत जिल्ह्याचा समावेशदूध उत्पादनवाढीसाठी विदर्भ व मराठवाड्यातील १0 जिल्ह्यांमध्ये राष्ट्रीय दुग्ध विकास मंडळाकडून विशेष प्रकल्प उभारणी करण्यात आली आहे. जिल्ह्यात सुरू असलेल्या २१ सहकारी दूध संस्थांमध्ये सरासरी ६ हजार ३६१ प्रति. दिन लिटर दूध गोळा गेले जाते. या प्रकल्पामध्ये बुलडाणा जिल्ह्याचा समावेश करण्यात आला.