शहरं
Join us  
Trending Stories
1
मंत्रिपदाचा आणि जिंकण्याचा संबंध नाही, आत्मचिंतनाची गरज; बावनकुळेंचा मुनगंटीवारांवर निशाणा?
2
"ज्यांच्याकडे मुख्यमंत्रिपद तेही कायम नाही, मी योग्य क्षणी..."; सुधीर मुनगंटीवारांनी थेटच सांगितले
3
४ दिवसांपासून सातत्यानं 'या' शेअरला अपर सर्किट; ७४% नं वाढला स्टॉक, तुमच्याकडे आहे का?
4
डोनाल्ड ट्रम्प यांचा मोठा निर्णय; २९ देशांतील अमेरिकन राजदुतांना तडकाफडकी परत बोलावले; काय आहे कारण?
5
Flashback 2025: वर्षभरात ८ लढती! टीम इंडियाचा 'षटकार' अन् पाकिस्तानला 'ट्रॉफी चोर'चा टॅग
6
स्टेट बँक ऑफ इंडियाचं जुनं नाव माहीत आहे? ३४० वर्षांपूर्वी एका ब्रिटीश बँकेपासून झाली होती सुरुवात
7
'भाभीजी घर पर है' मालिकेत परतली शिल्पा शिंदे, भावुक प्रतिक्रिया देत म्हणाली, "मी कधीच चुकीचं..."
8
Staff Gift: कंपनी असावी तर अशी! कर्मचाऱ्यांना दितेय मोठे मोठे फ्लॅट, किंमतही कोट्यवधींमध्ये
9
Travel : ठंडा-ठंडा, कूल-कूल! भारतातील सर्वात गारेगार ठिकाणं, तापमान इतकं कमी की तलावही गोठतो
10
'जर तरची गोष्ट' नाटकाचा तरुण दिग्दर्शक काळाच्या पडद्याआड; ४२व्या वर्षी हृदयविकाराच्या झटक्याने निधन
11
बांगलादेशात उस्मान हादीनंतर आता NCP नेत्याची हत्या; अज्ञात हल्लेखोराने डोक्यात झाडली गोळी
12
Manikrao Kokate: माणिकराव कोकाटेंच्या शिक्षेला सुप्रीम कोर्टाकडून स्थगिती; आमदारकीही जाणार नाही, आज काय घडलं?
13
आयटी ते शेती... भारत-न्यूझीलंड मुक्त व्यापार कराराचे नेमके फायदे काय? 'या' गोष्टी होणार स्वस्त
14
"कुटुंबाच्या प्रतिमेसाठी गप्प होतो, पण आता..."; नितेश राणेंच्या पोस्टने महायुतीत धडकी, कणकवलीतील धक्का जिव्हारी?
15
हातावर मेहेंदी, हिरवा चुडा अन् मुंडावळ्या; प्रियदर्शिनी इंदलकरची लगीनघाई? 'तो' फोटो व्हायरल
16
नको असलेला पसारा २०२५ मध्येच सोडा, नवीन वर्षात 'मिनिमलायझेशन'ची सवय लावा
17
ऐन निवडणुकीत महायुती सरकारनं निवडणूक कायद्यात केला महत्त्वाचा बदल; काय परिणाम होणार?
18
YouTube वर १ बिलियन व्ह्यूज आले तर किती पैसे मिळतात? आकडा ऐकून हैराण व्हाल!
19
Gold Silver Price Today: सोन्या-चांदीच्या दराचा नवा उच्चांक, चांदीच्या दरात ७,२१४ रुपयांची वाढ; सोन्याच्या दरातही जोरदार तेजी
20
नोकरी गेली खड्ड्यात, आज राजीनामा देणारच, कारण...; ढसाढसा रडत शिक्षिकेने बनवला Video
Daily Top 2Weekly Top 5

भातपीक लागवड पद्धती

By लोकमत न्यूज नेटवर्क | Updated: June 17, 2021 04:22 IST

महाराष्ट्रात जमिनी व हवामानानुसार भातलागवडीच्या विविध पद्धतींचा अवलंब केला जातो. कोकण व विदर्भातील नागपूर विभागात प्रामुख्याने लावणी पद्धतीने भातपीक ...

महाराष्ट्रात जमिनी व हवामानानुसार भातलागवडीच्या विविध पद्धतींचा अवलंब केला जातो. कोकण व विदर्भातील नागपूर विभागात प्रामुख्याने लावणी पद्धतीने भातपीक घेण्यात येते. याउलट विदर्भातील उर्वरित भाग, पश्चिम महाराष्ट्र व मराठवाड्यातील १५०० मिलीमीटरपेक्षा कमी पाऊसमान असणाऱ्या प्रदेशात पेरभात व टोकन पद्धतीचा अवलंब केला जातो तर रहू व दापोग पद्धतीचा अवलंब हा आपत्कालीन परिस्थितीत केला जातो.

लावणी पद्धत

ज्या विभागात १५०० मिलिमीटरपेक्षा जास्त पाऊस पडतो, तेथे भात रोपे रोपवाटिकेत तयार करून चिखलणी केल्यानंतर विशिष्ट मुदतीत पुनर्लागवड केली जाते. जेथे भातरोपे तयार करून लावणी करणे शक्य होत नाही, अशा ठिकाणी भाताची टोकन पद्धतीने, पेरणी किंवा रहू पद्धतीने लागवड करतात.

पेरणी पद्धती

मराठवाड्यातील काही भाग किंवा पश्चिम महाराष्ष्ट्रात या पद्धतीच्या भातलागवडीचा अवलंब केला जातो. कोकणातही हल्ली या पद्धतीचा अल्प प्रमाणात वापर सुरू झाला आहे. या पद्धतीमध्ये भातकापणीनंतर जमीन नांगरावी नंतर कुळवाच्या चार ते पाच पाळ्या देऊन जमीन भुसभुशीत करावी. पाऊस पडण्यापूर्वी धूळवाफ पद्धतीने किंवा पाऊस पडल्यानंतर वापस्यावर पाभरीने अथवा तिफणीने (दोन चाड्याची) पेरणी करावी. पेरणीसाठी साधारणत: हेक्टरी ७५ ते ८० किलो बियाणे वापरावे. दोन ओळीतील अंतर २० ते २२.५ सेंटिमीटर ठेवून पाभरीच्या किंवा सरत्याच्या सहाय्याने पेरणी करावी. या पद्धतीमध्ये एका चाड्यातून भातबियाणे व दुसऱ्या चाड्यातून खत पेरावे.

पेर भातामध्ये तणांच्या नियंत्रणासाठी पेरणी झाल्यावर एका आठवड्यामध्ये जमीन ओली असतानाच ॲनिलोफाॅस (एक लिटर पाण्यात ३ मिली) किंवा ब्युटाक्लोर (एक लिटर पाण्यात पाच मिली) या तणनाशकाची फवारणी जमिनीवर करावी. एक गुंठा जागेसाठी पाच ते सहा लिटर पाणी वापरावे.

रहू पद्धत

धूळवाफ्यावर केलेली पेरणी अतिवृष्टीने वाहून गेल्यास व परत गादीवाफे करणे शक्य नसल्यास मोड आलेले बी (रहू) चिखलणीनंतर फेकून पेरले जाते. पाणी आणि तणांचा प्रादुर्भाव असलेल्या खार जमिनीत या पद्धतीचा चांगला उपयोग होतो. हेक्क्टरी ८० किलो बियाणे लागते.

दापोग

या पद्धतीने रोपे तयार करून वर्षातून तीन पिके घेता येतात. दापोग वाफा अंगणात, ओसरीवर, परसात, गच्चीवर, लाकडी पलंगावर, टेबलावर, फळ्यांवर अगर सोयीनुसार करता येतो या वाफ्यात पाणी साठून राहण्यासाठी विटा किंवा लाकडी पट्टीच्या सहाय्याने वाफ्याच्या चारी बाजू ८ ते १० सेंटिमीटर उंच कराव्यात. वाफा तयार करण्यासाठी प्लास्टिकचा कागद वापरावा. वाफ्याची रूंदी सर्वसाधारणपणे १.५ मीटर ठेवावी. लांबी मात्र सोयीनुसार असावी.