- सॉफ्ट स्किल्स
‘क्रिएटिव्हिटी’ हा सध्याच्या काळातला परवलीचा शब्द.
ज्याला त्याला क्रिएटिव्ह माणूस पाहिजे, असा माणूस जो स्वत:चं डोकं चालवून काही काम करू शकेल, नवीन काहीतरी घडवू शकेल!
इनिशिएटिव्ह घ्या, क्रिएटिव्हिटी दाखवा असा सततचा गजर कानावर पडतो.
्रेतो ऐकून तुमच्यापैकी अनेकांच्या मनात येत असेलच की, हे सारं आपल्याला कसं जमावं?
आपण तर काही सर्जनशील नाही!
आपल्याला काही असं क्रिएटिव्ह जमत नाही, आपल्याला काहीच सूचत नाही.
मुद्दा काय की, नव्या जगात आवश्यक असं ‘क्रिएटिव्हिटी’ नावाचं स्किल काही आपल्याकडे नाही! त्यामुळे आपण कंडम, एकदम चाकोरीबाहेरचं आपल्याला काही जमणार नाही आणि चाकोरीतही वेगळं काही जमेल अशी शक्यता नाही!
अर्थात असं जर तुम्हाला काही वाटत असेल तर हा गैरसमज आधी डोक्यातून काढून टाका.
जरा विचार केला, जरा डोकं लढवलं तर कुणीही सर्जनशील बनू शकतं! सर्जनशीलतेचा आपल्या वयाशी, आपल्या जातिधर्माशी, स्त्री किंवा पुरुष असण्याशी आणि आपल्या शिक्षणाशीही काहीही संबंध नसतो. ठरवलं तर कुणीही आपल्या कामामध्ये सर्जनशीलता आणू शकतं.
फक्त त्यासाठी मनाच्या आणि डोळ्याच्या खिडक्या उघडय़ा ठेवाव्या लागतील. त्या उघडताना स्वत:ला सांगायचं की, सर्जनशीलता ही काही अनुवंशिक गोष्ट नाही, कुणाचा मक्ता नाही, त्यावर कुणाचाही हक्क नाही.
जर ठरवलं तर आपणही क्रिएटिव्हली काम करून, आपल्यातली क्रिएटिव्हिटी जोपासू शकतं. गरज आहे ती केवळ आपण एखाद्या समस्येकडे कसं पाहतो, आपला दृष्टिकोन कसा आहे आणि त्या समस्येची उत्तरं शोधताना आपण पारंपरिक साच्यातल्या उत्तरांपेक्षा काही वेगळा विचार करतो का, हा खरं तर प्रश्न आहे. नवा विचार करण्याची, नवी उत्तरं शोधण्याची मानसिकता फक्त आपण कमावली पाहिजे.
क्रिएटिव्हली विचार करण्याची काही सूत्रं.
* तुम्हाला उपलब्ध असलेल्या सर्व साधनांचा पुरेपूर वापर करा. लायब्ररी, इंटरनेट, मित्रंशी चर्चा करून विषय समजून घ्या. नवीन दृष्टिकोन स्वीकारा, आपल्या समस्येसाठी इतरांनी अंमलात आणलेले पर्याय पडताळून ते आपल्या परिस्थितीला लागू पडतात का ते पहा! या सर्व माहितीच्या मदतीने स्वत:हून एखादे सोल्यूशन शोधण्याचा प्रयास करा.
* आपल्यासमोर असलेल्या आव्हानामध्ये विशेष काय आहे हे तपासायला हवं. एकदा आव्हान काय हे नीट समजलं तर तुम्हाला त्याचा सामना करण्याचे काही पर्याय सुचतील. दिशा सापडेल!
* जरा हसा, लाइटली घ्या, विनोदी वृत्ती ठेवा, एखाद्या गोष्टीवर शेरा मारता मारता आपल्या कल्पनाशक्तीला चालना मिळू शकते.
* मनात येणा:या प्रत्येक विचाराकडे सकारात्मक दृष्टीनं ठेवा. अनेकदा आपल्या मनात काही पर्याय येतात, पण आपण स्वत:च त्यांना हाणून पडतो. हे शक्य नाही, हे अशक्य आहे, इम्पॉसिबल आहे असं आपण स्वत:लाच सांगतो. आणि मनात उडणारे कल्पकतेचे कारंजे तिथेच बंद करून टाकतो. त्यामुळे मनात येणा:या प्रत्येक विचाराची, कल्पनेची नीट दखल घ्या. आजवर जगात भन्नाट कल्पना अशा अतक्र्य विचारातूनच साकार झालेल्या आहेत.
* शरीर आणि मन या दोघांची काळजी घ्या. शारीरिक आणि मानसिक आरोग्य कल्पकतेला प्रोत्साहित करते. आहात संतुलन, पुरेशी झोप, आणि आपलं खासगी आयुष्य आणि काम यांच्यातलं बॅलन्सिंग क्रिएटिव्हिटीला मोकळा अवकाश देतं.
* सध्याच्या काळात क्रिएटिव्हिटी हे एक महत्त्वाचं स्किल आहे, ते आपल्याजवळ आहे का हे तपासून पहा. नसेल तर कामाला लागा!
समिन्दरा हर्डीकर-सावंत