शहरं
Join us  
Trending Stories
1
Mumbai Rain Alert: मुंबईत रेड अलर्ट; तीन ते चार तासात 'अतिमुसळधार' कोसळणार, शाळांना सुट्टी जाहीर
2
School Holiday: मुंबईत शाळांना सुट्टी जाहीर, पाणी साचल्याने अनेक ठिकाणी वाहतूक ठप्प; ४८ तासांसाठी रेड अलर्ट जारी
3
आभाळ फाटले! मुखेड तालुक्यातील सहा गावांत पाणी शिरले; बेपत्ता १२ जणांचा शोध सुरु
4
‘मत चोरी’चा वाद वाढला, विरोधक मुख्य निवडणूक आयुक्तांविरोधात महाभियोग प्रस्ताव आणण्याच्या तयारीत 
5
Asia Cup India Squad : गंभीरनं 'फिल्डिंग' लावली तर गिल खेळणार; नाहीतर... आगरकर हे ३ मोठे निर्णय घेणार?
6
२ लाख रुपयांवर मिळेल ३०,९०८ रुपये निश्चित व्याज! सरकारी बँक 'या' ग्राहकांना देतेय सर्वाधिक परतावा
7
श्रावणातला शेवटचा आठवडा; 'या' दिशेला लावा बेलाचे झाड, घरात धन, समृद्धी, पैसा येईल अपार
8
"सिनेमाच्या नावाखाली अभिनेते मजा..." कमी वयाच्या अभिनेत्रींसोबत काम करण्यावर आर माधवनचं भाष्य
9
सतर्क राहा: कोकण, पश्चिम महाराष्ट्रात १८-१९ ऑगस्टला मुसळधार पाऊस; कुठे-कुठे 'रेड अलर्ट'?
10
अहिल्यानगरमध्ये फर्निचरच्या दुकानात अग्नितांडव; अख्खं कुटुंब संपलं, दोन चिमुकल्यांसह पाच जणांचा मृत्यू
11
भाडे देऊन लाखोंचे नुकसान की EMI देऊन घर खरेदी करावे? ५० लाखांच्या घराचं आर्थिक गणित समजून घ्या
12
फ्लॉप शोचा सिलसिला संपेना! अन् म्हणे; सलमानचा पाक संघ आशिया कपमध्ये टीम इंडियासमोर हिट ठरेल
13
Apple नं ट्रम्प आणि चीनला दाखवला ठेंगा; भारतात आणखी एका प्रकल्पातून सुरू केलं iPhone चं उत्पादन
14
Home Remedy: महागडी हेअर ट्रीटमेंट सोडा, ५० रुपयांत लांबसडक, घनदाट, काळेभोर केस मिळवा 
15
जन्माष्टमीच्या मिरवणुकीतील रथ विजेच्या तारांना चिकटला, शॉक लागून ५ जणांचा मृत्यू, केंद्रीय मंत्र्यांचा सुरक्षा रक्षकही जखमी 
16
'सिटी ऑफ ड्रीम्स'नंतर प्रिया बापटचा पुन्हा 'तो' सीन, अभिनेत्री सुरवीन चावलासोबत लिपलॉक
17
दरमहा १२,५०० रुपये गुंतवा आणि ४० लाख रुपये मिळवा! पोस्ट ऑफिसची ही योजना देते करमुक्त परतावा
18
शेतकऱ्यांवर चिनी संकट! महत्त्वाच्या खनिजांवरील निर्यात कमी, रोखला खतांचाही पुरवठा
19
Stock Market Today: शेअर बाजारात तुफान तेजी, ७१८ अंकांच्या तेजीसह बाजार उघडला; Midcap आणि बँकिंग शेअर्समध्ये खरेदी
20
'महाभारत'ची कुंती 'बिग बॉस'मध्ये येणार! 'हत्यारे की बहन' म्हणून बोलवायचे लोक, कोण आहे ती?

अर्थसंकल्पावर आजी-माजी पंतप्रधानांच्या सचिवांची छाप

By लोकमत न्यूज नेटवर्क | Updated: February 11, 2016 02:14 IST

अर्थमंत्री अरूण जेटली संसदेत २९ फेब्रुवारी रोजी २0१६/१७ चा अर्थसंकल्प सादर करतील. मोदी सरकारचा हा तिसरा अर्थसंकल्प. अर्थव्यवस्थेची एकूण स्थिती पहाता यंदाचे बजेट कोणत्याही वर्गाला

- सुरेश भटेवरा,  नवी दिल्लीअर्थमंत्री अरूण जेटली संसदेत २९ फेब्रुवारी रोजी २0१६/१७ चा अर्थसंकल्प सादर करतील. मोदी सरकारचा हा तिसरा अर्थसंकल्प. अर्थव्यवस्थेची एकूण स्थिती पहाता यंदाचे बजेट कोणत्याही वर्गाला फारसा दिलासा देणारे नसेल, अशी चर्चा राजधानीत गेल्या दोन महिन्यांपासून आहे. साहजिकच यंदाच्या बजेटमधे नेमके काय वाढून ठेवले आहे? ते खिसा कापणारे असेल की खिशात थोडीतरी बचत शिल्लक ठेवणारे असेल, याची सर्वसामान्य मध्यमवर्गीयांपासून कॉर्पोरेट क्षेत्रापर्यंत सर्वांनाच उत्सुकता आहे.भारत सरकारचा वार्षिक अर्थसंकल्प तयार करण्याची प्रक्रिया तशी पूर्णत: गोपनीय आणि बरीच क्लिष्ट आहे. अर्थ विभागाशी संबंधित जे अधिकारी या प्रक्रियेत सहभागी असतात, बजेटमधल्या साऱ्या तरतुदींबाबत त्यांना पूर्ण गोपनीयता पाळावी लागते. तरीही यंदाचा अर्थसंकल्प जेटली ज्या टीमच्या भरवशावर सादर करणार आहेत, त्यातले प्रमुख अधिकारी कोण? या क्षेत्रात त्यांची पार्श्वभूमी काय? याचा मागोवा घेतल्यास काही अंदाज नक्कीच बांधता येतात.अरविंद सुब्रमण्यम भारत सरकारचे प्रमुख आर्थिक सल्लागार आहेत. आर्थिक सुधारणांचे कट्टर समर्थक मानले जाणारे सुब्रमण्यम, यंदाचे बजेट तयार करणाऱ्या टीमचे प्रमुख शिल्पकार आहेत. रघुराम राजन यांच्याबरोबर आंतरराष्ट्रीय नाणेनिधीत त्यांनी काही वर्षे काम केले आहे. दिल्लीच्या स्टीफन्स कॉलेजमधून पदवी आणि अहमदाबादच्या आयआयएम मधून व्यवस्थापनाच्या पदव्युत्तर पदवीनंतर हार्वर्ड विद्यापीठाची पीएच्.डी. ही त्यांनी मिळवली. हार्वर्डमधे काही काळ त्यांनी अध्यापनाचे काम केले. फॉरिन पॉलिसी मॅगेझिनने जगातल्या १00 नामांकित ग्लोबल थिंकर्समधे २0११ सालीच त्यांचा समावेश केला होता. गतवर्षीच्या अर्थसंकल्पात सुब्रमण्यम यांनी सरकारी खर्च वाढवण्याचा सल्ला अर्थमंत्र्यांना दिला. त्यांनी तो मान्य केला व बऱ्याच प्रमाणात लागूही केला. अर्थव्यवस्थेला गती देण्यासाठी व बाजारपेठेतली सुस्ती उडवण्यासाठी यंदाही तशाच प्रकारचा आराखडा अर्थमंत्र्यापुढे सुब्रमण्यम यांनी सादर केल्याची चर्चा आहे. विद्यमान अर्थ सचिव रतन वाटल १९९१ साली पंतप्रधान नरसिंहरावांचे खाजगी सचिव होते. भारतात आर्थिक सुधारणांच्या पर्वाचा प्रारंभ त्यांनी जवळून पाहिला आहे. सध्या सरकारचा व्यय (एक्सपेंडिचर) विभाग त्यांच्या अखत्यारीत आहे. नाजूक आर्थिक परिस्थितीतून देशाचा प्रवास सुरू असतांना, सुब्रमण्यम यांच्या महत्वाकांक्षी योजना ते कितपत मान्य करतात, याचा बोध यंदाच्या अर्थसंकल्पातूनच होऊ शकेल. आर्थिक व्यवहार विभागाचे सचिव शक्तिकांत दास बजेट टीमचे आणखी एक महत्वाचे सदस्य. बजेट विभागाचे संयुक्त सचिवपद दीर्घकाळ सांभाळल्यामुळे बजेट तयार करण्याचा त्यांना जुना अनुभव आहे. आर्थिक सुधारणांचे ते खंदे समर्थकही आहेत. यंदाच्या बजेटमधे सुधारणांशी संबंधित निर्णयांचे कितपत पडसाद दिसतात, ते पहायचे. चौथे सदस्य हसमुख अढिया हे पंतप्रधान मोदींचे निकटवर्ती आहेत. मोदी मुख्यमंत्री असतांना अढिया त्यांचे प्रधान सचिव होते. गेली १0 वर्षे मोदींच्या टीममधे अनेक महत्वाच्या जबाबदाऱ्या त्यांनी हाताळल्या आहेत. यंदाच्या बजेटवर मोदींच्या प्रभावाचे तेच सूत्रधार आहेत. प्रत्यक्ष करांमधे यंदा महत्वाचे बदल झाल्यास त्यात गुजराथ काडरचे १९८१ बॅचचे अधिकारी गढियांचा सिंहाचा वाटा असेल.बजेट टीमच्या पाचव्या महत्त्वाच्या सदस्या अंजली छिब दुग्गल आहेत. सरकारच्या आर्थिक व्यवहार विभागाचे कामकाज पहाणाऱ्या दुग्गल यांच्याकडे बँकिंग क्षेत्रातल्या नॉन परफॉर्मिंग अ‍ॅसेटसचे प्रमाण कमी करण्याची महत्त्वाची जबाबदारी आहे. दिवाळखोरी कायद्याच्या सक्त अंमलबजावणीसह यंदाच्या बजेटमधे त्या आणखी कोणते लक्षवेधी उपाय सुचवतात, हा नक्कीच उत्सुकतेचा विषय आहे.मोदी सरकारच्या जन धन योजना आणि जन सुरक्षा योजनेला गती देण्याचे कामही दुग्गल यांच्याकडेच आहे. सरकारच्या तिजोरीत भर घालण्यासाठी अर्थमंत्री जेटलींना निर्गुंतवणूक विभागाकडून मोठ्या अपेक्षा आहेत. गतवर्षी निर्गुंतवणुकीचे ६0 हजार ५00 कोटींचे उद्दिष्ट होते. त्यापैकी निम्मेही पूर्ण होऊ शकले नाही. २0१६/१७ साली निर्गुंतवणूक मोहिमेला गती देण्याची जबाबदारी नीरजकुमार गुप्तांकडे आहे. या क्षेत्रात कोणता चमत्कार घडवण्याचे उद्दिष्ट ते जेटलींना सुचवतात, याकडेही सर्वांचेच लक्ष आहे.