नागपूर : तासन तास बसून संगणक, लॅपटॉपवर काम करणे, नेटसर्फिंग करणे, जंक फूड व कोल्ड ड्रिंकचे अधिक सेवन करणे ही आजच्या तरुणांची बदललेली ‘लाइफस्टाइल’. यातच व्यायामाचा अभाव आणि सतत बैठे काम करण्यामुळे जीवघेण्या आजारांना फार लवकर बळी पडत आहे. यात पाठीचे दुखणे सर्वसामान्य झाले असून शहरातील दहामधील साधारण दोन तरुण (यंगस्टर्स ) या आजाराने पछाडलेले आहेत.
पाठदुखी, कंबरदुखी आणि मणक्यांचे आजार केवळ वाढत्या वयातच होतात असे नाही. तरुण आणि अगदी लहान वयातही चुकीची जीवनशैली या आजारांना कारणीभूत ठरू शकते. खुर्चीत अयोग्य रीतीने बसणे, मधून मधून ब्रेक न घेता सतत एकाच जागेवर बसून राहणे यामुळे पाठदुखीचा त्रास वाढतो. यातच सतत एकाच जागेवर बसून काम करण्याच्या सवयीमुळे वाढलेले वजन, परिणामी, पाठीच्या मणक्यावर ताण येऊन पाठदुखीची समस्या वाढत जाते. तीन महिन्यांपेक्षा अधिक काळ हा त्रास जाणवत असेल आणि त्याकडे दुर्लक्ष होत असेल तर, उठणे -बसणे कठीण होते. वैद्यकीय उपचार, व्यायाम, योगासने व योग्य आहाराच्या मदतीने आपण पाठदुखी नक्कीच टाळणे शक्य असल्याचे तज्ज्ञांचे म्हणणे आहे.
- संगणकावर काम करणाऱ्यांनी दक्षता घ्या
संगणकावर दीर्घकाळ काम म्हणजे पाठदुखी हे समीकरण झाले आहे. हे टाळण्यासाठी संगणकावर काम करताना आसन व्यवस्था कशी असावी, संगणक कसा हाताळावा याकडे लक्ष देण्याचा सल्ला ऑर्थाेपेडिक तज्ज्ञांनी दिला आहे.
- तासन तास एकाच स्थितीत बसून राहिल्याने आजार
शरीराचा भरभक्कम आधार म्हणजे 'पाठीचा कणा.' मात्र, हाच आधार आजच्या बदललेल्या जीवनशैलीमुळे कमकुवत होत चाललाय आणि त्यामुळे सर्वसामान्यांमध्ये पाठदुखी ही गंभीर समस्या निर्माण होते आहे. या मागील कारण म्हणजे, एकाच स्थिती तासन् तास बसून राहिल्याने पाठीच्या स्नायूमधील ताकद कमी होते. यामुळे ‘स्पॉण्डिलायटिस’ हा आजार जो साठीनंतर दिसून येतो तो अलीकडे तीस-चाळीस वयोगटात दिसून येऊ लागला आहे. याला दूर ठेवण्यासाठी डॉक्टरांच्या सल्ल्याने नियमित व्यायाम आवश्यक आहे.
- डॉ. संजीव चौधरी, आर्थाेपेडिक सर्जन
- ही घ्या काळजी
:: संगणकावर काम करत असताना खुर्ची व टेबल यांची उंची व अंतर यांचे योग्य प्रमाण असावे.
:: खुर्चीवर बसल्यानंतर पाठीचा कणा सरळ रेषेत येईल असे बसावे.
:: की-बोर्डचा वापर करताना पुढे झुकू नये.
:: पाय समपातळीत जमिनीवर समोर ठेवावे.
:: मजकूर टाइप करत असताना हाताची बोटे कमीत कमी कोनातून वाकवावीत.
:: प्रत्येक तासानंतर उठून उभे राहावे. पाच मिनिटांचा ‘ब्रेक’ घ्यावा, ‘रिलॅक्स’ व्हावे.
- हे व्यायाम नियमित करा
बसण्याच्या किंवा उभे राहण्याच्या सदोष पद्धती सोडून पाठ सरळ, ताठ ठेवणे हा या पाठदुखीवरील उपाय आहे. याशिवाय, नियमित सूर्यनमस्कार घालावेत, योगासने करावीत. विशेषकरून शलभासन, भुजंगासन, नौकासन, धनुरासन अशी पोटावर झोपून करण्याची आसने उपयोगी पडतात.