नागपूर : मेंदू आपल्या अनेक महत्त्वाच्या शरीराच्या कार्यांवर नियंत्रण ठेवतो. परंतु ट्यूमरमुळे त्यात व्यत्यय येऊ शकतो. यामुळे लक्षणे दिसताच उपचार आवश्यक आहे. प्राथमिक ब्रेन ट्यूमर होण्याचे प्रमाण पुरुषांच्या तुलनेत महिलांमध्ये १६ टक्क्यांनी अधिक असते. महिलांनी अधिक जागरूक असणे गरजेचे आहे.
८ जून हा दिवस जागतिक ब्रेन ट्यूमर दिन म्हणून पाळला जातो. त्या पार्श्वभूमीवर न्युरोसर्जन डॉ. पलक जयस्वाल यांनी ‘लोकमत’शी संवाद साधला. ते म्हणाले, ब्रेन ट्यूमर होण्याचे प्रमाण महिलांमध्ये ५८ टक्के तर पुरुषांमध्ये ४२ टक्के आहे. मेंदूत ट्यूमरचे निदान होणे घातक ठरू शकते आणि रुग्णाचे आयुष्य बदलू शकते.
-ब्रेन ट्यूमर समजून घ्या
डॉ. जयस्वाल म्हणाले, ट्यूमर म्हणजे, मेंदूच्या ऊतींमधील असामान्य पेशींची वाढ. यामुळे दृष्टी, बोलणे, हालचाल, विचार व भावना यात अडथळे येऊ शकतात.
:: ब्रेन ट्यूमरबद्दल वास्तव
- ब्रेन ट्यूमर कोणत्याही वयात होऊ शकतो.
-ट्यूमरच्या सर्व प्रकरणांपैकी सुमारे ४ टक्के प्रकरणे ० ते १४ वयोगटातील मुलांमध्ये आढळतात.
- सर्व ब्रेन ट्यूमरपैकी सुमारे ७१ टक्के ट्यूमर सौम्य असतात.
- ब्रेन ट्यूमर रुग्णांसाठी सरासरी जगण्याचा दर ७५.७ टक्के असतो.
- प्राथमिक ब्रेन ट्यूमरचे १०० पेक्षा जास्त वेगळे प्रकार आहेत.
:: ब्रेन ट्यूमरचे प्रकार
- सौम्य ट्यूमर - ज्यामध्ये आक्रमक कर्करोगाच्या पेशी नसतात आणि बहुतेक प्रकरणांमध्ये शस्त्रक्रियेने काढून टाकल्यानंतर परत वाढत नाहीत.
- घातक ट्यूमर- कर्करोगाच्या पेशी असतात ज्या जवळच्या ऊतींमध्ये पसरतात आणि उपचारानंतर पुन्हा वाढू शकतात.
- प्राथमिक ट्यूमर -मेंदूच्या पेशींमध्ये गाठ होण्यास सुरुवात होते. हे मेंदूच्या किंवा मणक्याच्या इतर भागांमध्ये पसरू शकते.
- मेटास्टॅटिक किंवा दुय्यम ट्यूमर- हा घातक असतो. शरीराच्या दुसऱ्या भागातून आलेल्या कर्करोगाच्या पेशींपासून वाढतो.
::लक्षणे
ब्रेन ट्यूमरची लक्षणे त्याचे स्थान, आकार, वाढीचा दर व अवस्था यावर अवलंबून असतात.
- डोकेदुखी
- चालणे, बोलणे किंवा विचार करणे कठीण होणे
-अशक्तपणा
- चक्कर येणे
- असामान्य हृदयाचे ठोके, श्वासोच्छवासाचा वेग वाढणे
- दृष्टी समस्या निर्माण होणे
- उलट्या होणे
::ब्रेन ट्यूमरवर उपचार
- शस्त्रक्रिया- ट्यूमर शस्त्रक्रियेने काढला जातो.
- रेडिएशन थेरपी- रेडिएशनचा उच्च डोस कर्करोगाच्या पेशी मारण्यासाठी आणि ट्यूमर संकुचित करण्यासाठी वापरला जातो.
- केमोथेरपी- कर्करोगाच्या पेशी मारण्यासाठी शक्तिशाली रसायने वापरतात.
- लक्ष्यित थेरपी
- ट्यूमर विरोधी औषधे