- चंद्रमोहन कुलकर्णी
थिएटरमध्ये जाऊन सिनेमा बघणो ही तेव्हा दुर्मीळ गोष्ट होती. तेवढय़ासाठी घरनं पैसे (हो, पैसेच! रुपया ह्या चलनापर्यंत सिनेमाचा तिकीटदर पोचला नव्हता!) मागून घेण्याइतकं ते सोपंही नव्हतं.
नवे कोरे करकरीत पिक्चर (बोली भाषेत : पिच्चर!) स्वस्तात बघायचे तर एक उपाय होता:
- मिलिटरी थिएटर!
दर महिन्यातला कुठलातरी एखादा ठरावीक वार.
रात्री आठच्या सुमाराला जेवून, खिशात चार आणो घेऊन दोघा-चौघांनी निघायचं. गळ्यात गळे, शिट्टय़ा वाजवत, निवांत, रमतगमत.
अंगावर शाळेचाच टिपिकल युनिफॉर्म. पांढरा (घरी आल्यावर आउट केलेला) इनशर्ट, तीच ती गुडघ्यापर्यंतची सुप्रसिद्ध खाकी अर्धी चड्डी!
घोरपडे पेठेतून शंकरशेट रोड. पुढे अप्सरा टॉकीजच्या रस्त्यावरनं गोळीबार मैदान.
मिलिटरी एरिया सुरू. ट्रॅफिक बिलकूल नाही. आजच्याएवढं तर नाहीच. एखाददुसरा मिलिटरीचा ट्रक, रिक्षा एखादी. रायफलवाले, बारीक केसांचे, मोठय़ा मिश्यांचे सैनिक, अधूनमधून!
त्यांच्या नजरेला नजर न देता जीव मुठीत धरून पुढे पुढे जात राहायचं.
एकदोन बराकी ओलांडल्या, की मिलिटरीची मेस असते तसा एक मोठा दगडी बांधकाम असलेला कौलारू हॉल लागायचा. अंधार वाढवणारा रहस्यमय लाइट.
वाकून, कुणाला दिसणार नाही अशा पद्धतीनं हळूहळू पळत पण सावधपणानं एका ठरलेल्या खांबापाशी जायचं.
सगळ्यांचे चार चार आणो एकाकडं जमा केलेले असायचेच.
सिव्हिल कपडय़ातल्या एका बुटक्या माणसाच्या मुठीत कुणीतरी एकानं ते हळूच सारायचे.
हिशेबात गडबड न करता ठरलेली सगळी रक्कम इमानदारीत द्यायचीच.
एका बुटक्या कमानीतनं एकेकानं पुढे सटकायचं, ते भिंतीला पाठ चिकटवून सरकत सरकत एका मोठय़ा दरवाज्याच्या आतच.
आत म्हणजे थिएटरमध्येच, डायरेक्ट!
सगळा अंधार.
आतमध्ये गेलं की पुन्हा वाकायचं आणि हळूच पाठीवर झोपायचं आणि त्या अवस्थेतच थोडं थोडं सरकून घ्यायचं.
सगळे आलेत, हा अंदाज आपोआप येतच असे.
पाठीवर झोपायचं कारण म्हणजे बसायला खुर्ची वगैरे काही नाही, झोपूनच अडीचएक तास पिक्चर बघायचा.
लक्षात आलं ना?
सांगतो.
पडदा.
त्याच्यापुढे सहाएक फूट, प्लॅटफॉर्मसारखी रिकामी जागा.
ह्या जागेवर आम्ही पडद्याकडे मुंडय़ा करून उताणो झोपलेलो. आमच्या मागे आमची मुंडकी दिसणार नाहीत इतक्या उंचीचा कठडा. त्याच्या मागे सगळं थिएटर. सगळ्या खुच्र्या भरलेल्या, मिलिटरी मेन, त्यांच्या बायका, ऑफिसर्स वगैरे!!
- पुढे ही चारपाच पोरं झोपून पिक्चर बघतायत ह्याचा कुणाला पत्ताच लागायचा नाही.
इंटरव्हल बाकीच्यांना. आम्हाला नाही. पाणी पिणो आणि बाहेर टाकणो दोन्ही नाही. आजच्यासारखी बिसलरी वगैरे प्रकरणं काही नव्हती. आणि असती तरी ते तसलं पाण्याची बाटली सोबत वगैरे नेणं शामळूपणाचं!
-आणि त्या बुटक्यानं घरीच हाकललं असतं.
अशा अवस्थेत एकमेकांशी एक अक्षरसुद्धा न बोलता पूर्ण वेळ पिक्चर बघायचा.
गाणी, डायलॉग, मुख्यत: डान्स (जितेंद्र ना!!) व्यवस्थित एन्जॉय करायचा.
सगळं थिएटर रिकामं झाल्याशिवाय हूं की चूं न करता गप्प पडून राहायचं.
शांतता प्रस्थापित झाली की बुटक्या यायचा. एकदाच फक्त हातातली काठी जमिनीवर आपटून आवाज करायचा.
.. सरकत सरकत उठायचं.
कपडे झटकून येताना जे जे केलं, ते ते सगळं उलटय़ा क्रमानं करत करत बाहेर पडायचं, अंधार तुडवत, पिक्चरबद्दल एक अक्षरही न बोलता घरी.
आज सिनेमा म्हणजे ऐष. तिघांना पार्किगसह दोन पाचशे सहज लागतात!.
(लेखक ख्यातनाम चित्रकार आहेत.)