अनिल पाटील
सरुड :
सध्या करवंद, जांभूळ या कोकणच्या रानमेव्याचा हंगाम आहे. दरवर्षी वाड्या - वस्त्यांवरील अनेक महिला व पुरुषमंडळी डोक्यावर रानमेव्याची पाटी घेऊन रखरखत्या उन्हात ग्रामीण तसेच शहरी भागातही हा रानमेवा विकण्यासाठी गावोगावी फिरत असत; परंतु सध्या कोरोना विषाणूच्या वाढत्या फैलावामुळे संचारबंदी घोषित करत कडक निर्बंध लावल्याने रानमेवा विक्री करणाऱ्या विक्रेत्यांनाही मोठा फटका बसला आहे.
या संचारबंदीमुळे रानमेव्याच्या विक्रीसाठी विक्रेत्यांना परगावी जाता येत नसल्याने करवंद घ्या करवंद, आली डोंगरची मैना, खायाला एवढाच महिना या गल्लीबोळात दरवर्षी कानी पडणाऱ्या आरोळ्या यावर्षी विरळ झाल्या आहेत. परिणामी सध्या कोरोनाचा वाढता प्रादुर्भाव पाहता गेल्या वर्षीप्रमाणे यावर्षीही रानमेव्याचा आस्वाद घेण्यापासून बच्चे कंपनीसह आबालवृद्धांना वंचित राहावे लागण्याची शक्यता आहे.
शाहूवाडी तालुक्याच्या पश्चिम भागातील कोकणच्या हद्दीवरील डोंगर कपारीमध्ये करवंद, जांभूळ आदी रानमेवा मोठ्या प्रमाणात आढळून येतो. डोंगर कपारीतील धनगरवाड्या, वस्त्यांवरील लोकांना पावसाळा सुरू होईपर्यंत शेतीची कामे नसल्याने त्यांना या रानमेवा विक्रीचा विनाभांडवली व्यवसायाचा आधार या काळात मिळतो. दरवर्षी एप्रिल व मे महिन्यामध्ये झाडाझुडपातील करवंदांच्या जाळ्यांमधून करवंदे, जांभळे तोडून ती परगावी विक्रीसाठी आणली जातात. तसेच महामार्गावरील रस्त्यावरही हा रानमेवा विक्री केला जात असे. एप्रिल व मे या दोन महिन्यांत अनेक गोरगरीब कुटुंबीयांचा उदरनिर्वाह या रानमेव्याच्या विक्रीतून चालतो. परंतु सध्या कोरोनाच्या दुसऱ्या लाटेने थैमान घातल्याने शासनाकडून कडक निर्बंध लावत संचारबंदी घोषित करण्यात आली आहे. त्यामुळे रानमेव्याच्या या ऐन हंगामात गावोगावी जाऊन रानमेव्याची विक्री करण्यास विक्रेत्यांना मर्यादा आल्या आहेत. डोंगर कपारीमध्ये मुबलक प्रमाणात रानमेवा उपलब्ध असूनही संचारबंदीमुळे येथील लोकांना हा रानमेवा विक्री करण्यासाठी परगावी जाता येत नाही.