दोन-दोन एकरांचे विक्रीपत्र : बक्षीस पत्र करण्यासाठी जमीन मालकांची धावपळ
सचिन सरपटवार
भद्रावती :तालुक्यातील कोंढा व हरदाळा रिठ परिसरात २५०० हेक्टरमध्ये वेकोलिची सर्वांत मोठी कोळसा खाण सुरू होणार, ही बातमी ‘लोकमत’मध्ये प्रकाशित होताच परिसरातील शेतकऱ्यांच्या हालचाली वाढल्या आहेत. यासोबतच कोंढा व चालबर्डी (कों) परिसरातील शेतजमिनींचे भाव कडाडले असून, शेतजमिनींच्या किमती प्रति एकर १५ लाखांवर गेल्या आहेत.
‘लोकमत’मध्ये सदर वृत्त प्रकाशित झाल्यानंतर शेतजमिनीचे घरगुती वाटप, तसेच बक्षीस पत्राचे जवळपास ६९ दस्तऐवज नोंदणी दुय्यम निबंधक कार्यालय भद्रावती येथे एकाच दिवशी नोंदणीकृत झाले. गेल्या अनेक वर्षांपासून एकाच दिवशी एवढ्या मोठ्या प्रमाणात दस्तऐवज नोंदणी झाली नसल्याचे संबंधितांनी सांगितले. जे कास्तकार पहिले शेतजमीन विकण्याच्या मन:स्थितीत होते, ते आता जमीन विकण्याच्या विचारात नाहीत. पूर्वी पाच ते सहा लाख रुपये एकरप्रमाणे शेतजमीन विकायला तयार असलेले शेतकरी आता जमिनीचे भाव १५ लाखाच्या वर सांगत आहेत. वेकोलितील नोकरीसाठी आपल्या मुला-मुली, नातवंडांना २-२ एकरांचे विक्रीपत्र, बक्षीसपत्र करून देत आहेत. वाटणीपत्र, हक्कसोड लेख, बक्षीसपत्र हे दस्तऐवज नोंदणीकृत करीत आहेत, तसेच काही जमिनीची विक्रीसुद्धा झाली आहे. वेकोलि मात्र प्रकल्पग्रस्तांना नोकरी न देण्यावर ठाम आहे.
बॉक्स
रॅकेटही सक्रिय
चंद्रपूर, नागपूर व परिसरातील जमिनीचे देवाण-घेवाण करणाऱ्यांचे रॅकेट सक्रिय झाले असून, चौकशी वाढली आहे. माहिती घेण्यासाठी प्रत्यक्ष भेटी व भ्रमणध्वनी येण्याचे प्रमाणही वाढले आहे. परिणामी कोंढा, चालबर्डी (कों) परिसराच्या शेतजमिनीच्या किमतीबाबत फार मोठी उसळी घेतल्याचे चित्र आहे; परंतु हे सगळे करताना वेकोलिच्या सध्याच्या पॉलिसीबाबत योग्य ती माहिती घेऊन समोरचा निर्णय शेतकऱ्यांनी घ्यावा अशीसुद्धा चर्चा आहे.
बॉक्स
सरकारी किमत कमीच
कोंढा हरदाळा रिठ, चालबर्डी हा भाग ग्रामीण भागात येत असल्याने परिसरातील शेत जमिनीचे सरकारी रेट तुलनेत कमी आहेत. या परिसरातील शेतजमिनीचा सरकारी रेट प्रति एकर दोन लाख ४० हजार रुपये असल्याची माहिती आहे. सरकारी भावाच्या चारपट किंमत वेकोलि कास्तकारांना देण्यास तयार आहे. याचा विचार केल्यास जमीन मालकाला प्रति एकर नऊ लाख साठ हजार रुपये एवढी किंमत वेकोलिकडून मिळू शकते.
नंदोरी हे क्षेत्र प्रभाव क्षेत्र असल्याने या परिसरातील शेतजमिनीची सरकारी किंमत इतर गावांच्या तुलनेत जास्त असून, ती प्रतिएकर तीन लाख साठ हजार रुपये आहे. त्याच्या चार पट किंमत वेकोलि शेतकऱ्यांना देऊ शकते.
वेकोलिच्या जुन्या पॉलिसीत आठ लाख रुपये एकर जमीन व नोकरी, तसेच अनुदान देण्यात येत होते; परंतु आता नोकरी देण्यास वेकोलिचा ठाम नकार असून, नोकरीऐवजी पंचवीस वर्षांपर्यंत तीस हजार रुपये महिना पेन्शन देण्यास वेकोलि तयार आहे.
बॉक्स
परिसरात आहेत ५०० शेतकऱ्यांच्या जमिनी
या परिसरात जवळपास ५०० शेतकऱ्यांच्या पाच हजार हेक्‍टर शेतजमिनी आहेत. मुख्य म्हणजे शेतजमिनी उपजावू, तसेच वाहत्या आहेत. चांगल्यापैकी उत्पन्न देणाऱ्या आहेत. ओलित, बागायती, जिराईत, पडीक जमिनींच्या भावाबद्दल काय, हाही प्रश्‍न शेतकऱ्यांकडून विचारला जात आहे.