शहरं
Join us  
Trending Stories
1
युक्रेनने रशियावर मोठा हल्ला केला, अणुऊर्जा प्रकल्पाजवळ ड्रोन हल्ला; स्वातंत्र्यदिनी मोठी कारवाई केली
2
सासरचे इतका त्रास देत होते तर मुलीला माहेरी का नेले नाही? उत्तर देताना निक्की भाटीच्या वडिलांच्या डोळ्यांत आलं पाणी
3
Lalbaugcha Raja 2025 : 'ही शान कोणाची... लालबागच्या राजाची!!"; बाप्पाच्या सजावटीत यंदा खास काय?
4
'एक बैठक घेण्यासाठी मनोज जरांगेंना आमदार १०-१५ लाख रुपये देतात'; लक्ष्मण हाकेंचा गंभीर आरोप
5
अमेरिकेत ट्रकचा भीषण अपघात, भारतीय चालकाला 'इतक्या' वर्षांची शिक्षा होणार? कुटुंबाने मागितली भारत सरकारची मदत!
6
लाडकी बहीण योजनेच्या गैरवापराची चौकशी करणार - मुख्यमंत्री देवेंद्र फडणवीस
7
Bigg Boss 19: बॉलिवूडचे सुपरस्टार्स ते टीव्हीवरचे कलाकार; पाहा 'बिग बॉस १९'च्या स्पर्धकांची संपूर्ण यादी
8
Manoj Jarange Patil : 'जीव गेला तरीही मागे हटणार नाही, गुलाल उधळूनच परतायचे' मनोज जरांगेंचा सरकारला इशारा
9
Bigg Boss 19 Premiere : नव्या पर्वाची दणक्यात सुरुवात! 'ही' आहे पहिली स्पर्धक
10
Bigg Boss 19: घरात होणार गँगवॉर! 'गँग्स ऑफ वासेपूर' फेम अभिनेत्याची 'बिग बॉस'मध्ये एन्ट्री
11
महिन्याला १ लाख कमवायची निक्की; तरीही का बंद केला ब्युटी पार्लरचा व्यवसाय? वडिलांनी सांगितलं कारण, म्हणाले...
12
पूजाचं ऐकलं अन् पुजारानं हा निर्णय घेतला! निवृत्तीनंतर स्वत: शेअर केली 'अनटोल्ड स्टोरी'
13
सुनेला जाळून मारण्यात मुलाची केली मदत; दिल्लीच्या निक्की भाटी प्रकरणात सासूला अटक!
14
स्कॉर्पिओ, बुलेट, रोख रक्कम आणि सोने; एवढे सगळे देऊनही निक्कीला रोज रात्री मारहाण करायचे, बहिणीने केले धक्कादायक खुलासे
15
विद्यार्थ्याचा पाय घसरला, शिक्षक वाचवायला गेले; वेरुळच्या जोगेश्वरी कुंडात बुडून दोघांचा मृत्यू 
16
'कभी खुशी कभी गम' फेम अभिनेत्री झाली आई, ३४व्या वर्षी दिला गोंडस लेकीला जन्म
17
'सन्मानजनक निरोप द्यायला हवा होता...', पुजाराच्या निवृत्तीवर शशी थरुर यांची भावनिक पोस्ट
18
Ganpati 2025: शिव ठाकरेच्या घरी वाजत गाजत आले गणपती बाप्पा, इतकी सुंदर मूर्ती की नजरच हटेना, पाहा व्हिडीओ
19
Asia Cup 2025: आशिया चषकात सर्वाधिक सामने जिंकणारे टॉप-५ कर्णधार!
20
भारतानंतर आता युरोपचाही अमेरिकेला मोठा धक्का; 'या' दोन देशांनी 'एफ ३५' फायटर जेट्स खरेदीला दिला नकार!

सोयाबीनवरील रोगाचे पेरणीपूर्व प्रतिबंधात्मक व्यवस्थापन गरजेचे

By लोकमत न्यूज नेटवर्क | Updated: May 25, 2021 04:13 IST

सोयाबीनवर आढळणाऱ्या सर्व किडींमध्ये खोडमाशीच १० ते १५ दिवसांच्या रोपावस्थेपासून ते कापणीपर्यंत आढळून येते. या किडीची प्रौढ मादी माशी ...

सोयाबीनवर आढळणाऱ्या सर्व किडींमध्ये खोडमाशीच १० ते १५ दिवसांच्या रोपावस्थेपासून ते कापणीपर्यंत आढळून येते. या किडीची प्रौढ मादी माशी २ मिमी लांब असून ती काळी चकचकीत असते. पानांच्या पेशीत ८० ते ८५ अंडी घातले. त्यातून २ ते ७ दिवसांत अळी बाहेर पडते. ती पानाच्या शिरातून देठात व नंतर मुख्य फांदीत व खोडात शिरून आतील भाग पोखरते. त्यातून नागमोडी पोकळी तयार होते. या किडीच्या सोयाबीनच्या खरीप हंगामात अनेक पिढ्या तयार होतात. यामुळे प्रत्येक किडीची एक पिढी साधारणत: २०-२५ दिवसांत तयार होते. कोषात जाण्यापूर्वी अळी जमिनीलगतच्या खोडाला व फांदीला बाहेर पडण्याकरिता छिद्र तयार करते. या किडीची एक पिढी ३२-५७ दिवसांत तयार होते. या किडीच्या सोयाबीनच्या खरीप हंगामात अनेक पिढ्या तयार होतात. यामुळे सोयाबीन पिकाचे सद्यस्थितीत ३०-६० टक्केपर्यंत नुकसान होत असल्याचे प्रादेशिक संशोधन केंद्र अमरावती येथे दोन वर्षांत केले गेले. जुन्या १९६० - ७० च्या दशकात झालेल्या संशोधनातील पुस्तकीय संदर्भानुसार खोडमाशीमुळे १६ ते ३० टक्के नुकसान होत असल्याचे शिक्कामोर्तब केले आहे.

बॉक्स

उत्पादनात घट होणे

खोडमाशीच्या प्रादुर्भावामुळे सुरुवातीच्या रोपावस्थेत १ महिन्याच्या आतील झाडांचे शेंडे झुकतात. पाने पिवळी पडून सुकतात. तद्वतच खोडमाशीच्या महिनाभरानंतर झालेल्या प्रादुर्भावामुळे झाडे मरत नाही. परंतु शेंगा धरण्याचे प्रमाण घटते. बियांचा आकार लहान होऊन उत्पादनात घट होते.

मावा किडी, बियाण्यांपासून रोगाचा प्रसार

हिरवा मोझॅकमुळे झाडांची वाढ खुंटते. पाने आखूड, जाडसर व सुरकुतलेली दिसतात. अशा झाडांना शेंगा कमी लागतात. शेंगा धरण्याच्या अवस्थेत रोग आल्यास बियाण्यांनासुद्धा याची लागण होते. बियाण्यांच्या आवरणाचा रंग बदलून करडा, तपकिरी, काळपट होतो. रोगाचा प्रसार मावा किडीद्वारे व बियाण्यांपासून होतो.

अशी करा उपाययोजना

बुरशीनाशक, कीटकनाशक आणि जिवाणू संवर्धकाच्या पेरणीपूर्व प्रतिबंधात्मक बीजप्रक्रिया उपायामुळे उत्पादन वाढीस मदत होते. पिकावरील मर, मुळकुज जमिनीत वास्तव्यास असणाऱ्या रोगकारक बुरशीमुळे उदभवणाऱ्या रोगाचे िनयंत्रण बुरशीनाशकाची बीजप्रक्रियेने करता येते. कीकटनाशकाची बीज प्रक्रिया केल्यास रस शोषण करणाऱ्या किडी, खोडमाशी व इतर किडीपासून आपले पीक किमान एक महिन्यापर्यंत सुरक्षित ठेवू शकतो. जिवाणू संवर्धन खताची बीजप्रक्रिया केल्यास पीक उत्पादनात १०-१५ टक्के वाढ होते. जमिनीची सुपिकता व उत्पादकता वाढते व रासायनिक खताची बचत होते.

असे करा व्यवस्थापन

बीजप्रक्रिया प्रथम रासायनिक बुरशीनाशकाची व कीडनाशकाची १ते ८ दिवस पेरणीपूर्वी आपल्या सोयीनुसार करावी व त्यानंतर पेरणीच्या दिवशी दोन तास आधी जैविक बुरशीनाशक व संवर्धक खताची खालीलप्रमाणे बीजप्रक्रिया करावी. कार्बोक्झीन ३७.५ टक्के, थायरम ३७.५ टक्के, मिश्र घटक बुरशीनाशक ७५ टक्के, थायमीथोक्झाम ३० टक्के, एफ.एस. १० मिली प्रतिकोली बियाण्यास लावावे. पेरणीच्या दिवशी ट्रायकोडर्मा विरीडी या जैविक बुरशीनाशकाची ४ ग्रॅम प्रतिकिलो, ब्रेडीरायझोबीयम जपोनीकम या जिवाणू संवर्धक २५ ग्रॅम अधिक पी.एस.बी. जिवाणू संवर्धक २० ग्रॅम प्रतिकिलो बीजप्रक्रिया करावी, असे वनस्पती रोगशास्त्रज्ञ राजीव घावडे यांनी सांगितले.