नाशिकचा ‘इतिहास’ अधांतरी

नियोजित जागेत शिवसेनाप्रमुखांचे स्मारक साकारण्याचा राज ठाकरे यांचा मनसुबा

नाशिक : नाशिकच्या ६० हजार वर्षांच्या इतिहासाची पाने उलगडण्याच्या आतच इतिहासाचे पुस्तक बंद करण्याची वेळ सध्या आली आहे. शिवसेनाप्रमुख बाळासाहेब ठाकरे आणि शिवरायांच्या शस्त्रसंग्रहालयासाठी राज ठाकरे यांनी जी जागा निवडली आहे त्यामुळे इतिहास संशोधन संग्रहालयावरच गंडांतर आले आहे.नाशिकचा इतिहास आजकालचा नाही, तर तो तब्बल साठ वर्षांपूर्वीचा आहे, अगदी सबळ पुराव्यासह हवा असेल तर किमान तो ३० हजार वर्षांचा आहे. नाशिकचा हा इतिहास उलगडण्याची संधी मिळाली होती ती केंद्र शासनाच्या नेहरू नागरी पुनर्निर्माण योजनेमुळे! नदीकिनारा सुशोभिकरण प्रकल्पाअंतर्गत नाशिक महापालिकेने गोदाकिनारी विविध प्रकल्प आखले. त्यातील नाशिक इतिहास संशोधन संग्रहालय हा सर्वाधिक महत्त्वाकांक्षी प्रकल्प आहे. विशेष म्हणजे महापालिकेने यातील नेहमीचे सरकारी अडथळे बाजूला करून हे काम गांभीर्याने करण्यासाठी याच विषयात रस असलेल्यांना पाचारण केले आणि व्यास रिसर्च सेंटर या संस्थेला ही जबाबदारी सोपवली. मूलत:च इतिहास संशोधनातील उत्साही युवकांचा समावेश असल्याने नाशिकच्या इतिहासाची सूक्ष्म माहिती संकलित केली. अंजनेरी हे सातवाहनाच्या कालावधीत सत्ता केंद्र होते... गौतमीपुत्र सातकर्णीची लढाई गोवर्धन येथे झाली होती... ब्रिटिशांनी भारत ताब्यात घेण्यासाठी लढाया लढल्या; परंतु अगदी शेवटी नाशिक पडले... नाशिकला नऊ प्रवेशद्वारे होती, भडक दरवाजा-दिल्ली दरवाजा असे सारेच चौथाई वसुलीसाठी नाके होते... असा इतिहास उलगडण्याची तयारी सुरू झाली. म्युरल्स, मूर्ती यांच्याबरोबरच नाशिकमध्ये असलेल्या चौसोपी वाड्याच्या प्रतिकृतीबरोबरच इतिहास जागृत करण्यासाठी सात वाहनांच्या काळातील रस्त्यांची आठवण करून देणाऱ्या पद्धतीची रचना करण्याचे ठरविण्यात आले; परंतु आता या साऱ्यांवर पाणी फेरले जाण्याची शक्यता आहे.महापालिकेत मनसेची सत्ता आल्यानंतर राज यांनी ज्या ज्या ठिकाणी नवनिर्माण करता येईल अशा जागांचा शोध घेतला. त्यात गंगापूररोडवर पालिकेच्या जुन्या पंपिंग स्टेशनच्या जागेतील या प्रकल्पाचा समावेश होता. तेव्हापासून म्हणजे अडीच वर्षांपासून इतिहास संग्रहालयाचे काम ठप्प झाले. राज यांच्या मनात काही तरी आहे आणि आगळेवेगळे करणार याची जाणीव सर्वांनाच होती; परंतु ते कधी स्पष्ट होणार हे कोणी सांगू शकत नसल्याने प्रशासनानेदेखील प्रकल्पाचे काम पुढे जाऊ दिले नाही. वर्षभरापूर्वी राज यांनी शिवशाहीर बाबासाहेब पुरंदरे यांना पाचारण करून त्यांच्याकडील शस्त्रसंग्रह मिळविण्यासाठी भेट नियोजित केली; परंतु त्याला आता गेल्या महिन्यात मुहूर्त लागला. शस्त्रसंग्रहालयाबरोबरच सेनाप्रमुख बाळासाहेब ठाकरे यांचे स्मारकही तेथेच साकारण्याचे राज यांनी जाहीर केल्यानंतर त्याचे स्वागत केले जात असले तरी नाशिकच्या रखडलेल्या इतिहास संशोधन संग्रहालयाचे काय? याचे भविष्य मात्र कोणीही सांगू शकत नाही अशी अवस्था आहे.