धर्मेंद्र यांची खासदार पेन्शन कोणत्या पत्नीला मिळणार? प्रकाश कौर की हेमा मालिनी

धर्मेंद्र यांच्या दोन्ही पत्नींपैकी पेन्शन कोणाला मिळणार? काय आहे कायदेशीर नियम

ज्येष्ठ अभिनेते धर्मेंद्र यांचं निधन झालं आहे. वयाच्या ८९ व्या वर्षी त्यांनी अखेरचा श्वास घेतला. नव्वदाव्या वाढदिवसाच्या अवघ्या काही दिवस आधी त्यांची प्राणज्योत मालवली आहे. येत्या ८ डिसेंबर रोजी ते आपला ९० वा वाढदिवस साजरा करणार होते. धर्मेंद्र यांच्या निधनानं अख्खं बॉलिवूड शोकसागरात बुडालं आहे. सिनेसृष्टीत अमूल्य योगदान देणारे धर्मेंद्र यांनी एकेकाळी राजकारणात देखील नशीब आजमावलं होतं. त्यांनी निवडणूक लढवली होती.  आता त्यांच्या निधनानंतर खासदारकीच्या पेन्शनचा प्रश्न निर्माण झाला आहे. त्यांची पहिली पत्नी प्रकाश कौर की दुसरी पत्नी हेमा मालिनी, कोणाला ही पेन्शन मिळणार? कायदा नेमकं काय सांगतो? जाणून घेऊयात.

भारतात, खासदारांचे पेन्शन नियमांच्या आधारे दिले जाते. नियमांमध्ये स्पष्टपणे नमूद केले आहे की खासदाराच्या मृत्यूनंतर, पेन्शन त्यांच्या कायदेशीररित्या वैध पत्नीला दिली जाते. याचा अर्थ असा की, पतीचे कोणते लग्न कायदेशीररित्या वैध आहे, यावर ते पूर्णपणे अवलंबून असते. धर्मेंद्र यांचे पहिले लग्न १९५४ मध्ये प्रकाश कौर यांच्याशी झाले होते. त्यानंतर,  धर्मेंद्र यांनी पहिल्या पत्नीला घटस्फोट न देता धर्म बदलून हेमा मालिनी यांच्याशी लग्न केले. कारण, मुस्लिम वैयक्तिक कायद्यानुसार बहुपत्नीत्वाला परवानगी आहे. कायदेशीर तज्ञांच्या मते, जर पहिली पत्नी जिवंत असेल आणि पतीने घटस्फोटाशिवाय दुसरे लग्न केले, तर हिंदू विवाह कायद्यानुसार (Hindu Marriage Act) दुसरे लग्न अवैध मानले जाते.

 पेन्शन कोणाला मिळेल?
अशा प्रकरणांमध्ये, जोडीदार कायदेशीररित्या वैध असेपर्यंत दुसऱ्या पत्नीला कोणतेही पेन्शन अधिकार मिळत नाहीत. धर्मेंद्र यांच्या प्रकरणात, पहिली पत्नी प्रकाश कौर पेन्शनसाठी पात्र आहेत. कारण कायद्याच्या दृष्टीने त्या धर्मेंद्र यांच्या कायदेशीर पत्नी आहेत. खासदार पेन्शनशी संबंधित नियम CCS (पेन्शन) नियम, २०२१ अंतर्गत  जर एखाद्या व्यक्तीला दोन कायदेशीररित्या वैध पत्नी असतील, तर पेन्शन समान प्रमाणात विभागली जाईल (५०-५० टक्के). ही परिस्थिती केवळ तेव्हाच अस्तित्वात येते, जेव्हा दोन्ही विवाह कायद्यानुसार कायदेशीररित्या वैध असतील. उदाहरणार्थ, पतीने आपल्या पहिल्या पत्नीला घटस्फोट दिला असेल आणि घटस्फोटानंतर दुसरा विवाह केला असेल, तर दोन्ही पत्नी वैध मानल्या जातात. अशा परिस्थितीत, पेन्शन पहिली पत्नी, दुसरी पत्नी आणि पहिल्या पत्नीपासून जन्मलेल्या मुलांमध्ये समान प्रमाणात विभागली जाऊ शकते. या नियमाचा उद्देश कुटुंबाची जबाबदारी एकाच व्यक्तीवर येऊ नये आणि हक्क समान प्रमाणात वाटले जावेत हा आहे. मात्र, धर्मेंद्र यांच्या प्रकरणात कायदेशीररित्या प्रकाश कौर यांची बाजू मजबूत मानली जात आहे.

कधी लढवली होती निवडणूक?
धर्मेंद्र यांनी २००४ च्या लोकसभा निवडणुकीत राजस्थानमधील बिकानेर येथून निवडणूक लढवली होती. महत्त्वाचं म्हणजे ते विजयी झाले होते. त्यांनी काँग्रेस पक्षाच्या रामेश्वर लाल दुडी यांचा पराभव केला. धर्मेंद्र यांनी भाजपाच्या तिकिटावर निवडणूक लढवून जवळजवळ ६०,००० मतांनी विजय मिळवला होता. पण, धर्मेंद्र यांची राजकीय कारकीर्द फार लहान होती. ही त्यांची पहिली व शेवटची निवडणूक ठरली होती. अवघ्या पाच वर्षांच्या कार्यकाळानंतर त्यांनी राजकारण कायमचे सोडले.