केंद्र सरकारने सोन्याचे दागिने(Gold Jewellery) व कृत्रिम वस्तूं(Artifacts)वरील हॉलमार्किंगची अंतिम मुदत(Hallmarking Deadline) साडेचार महिन्यांनी वाढविली आहे. यानंतर आता 1 जून 2021पर्यंत ही नवीन डेडलाइन वाढली आहे. अन्नमंत्री रामविलास पासवान(Ram Vilas Paswan) यांनी सोमवारी सांगितले की, कोरोना विषाणूच्या साथीची स्थिती लक्षात घेता हॉलमार्किंगची अंतिम मुदत(Hallmarking Deadline) वाढविण्याचा निर्णय घेण्यात आला आहे. हॉलमार्किंग हे मौल्यवान धातूंच्या शुद्धतेचे प्रमाणपत्र आहे. या क्षणी हे अनिवार्य नाही. गेल्या वर्षी नोव्हेंबरमध्ये केंद्र सरकारने घोषित केले होते की, सोन्याचे दागिने आणि कलाकृतींवर हॉलमार्किंग अनिवार्य केले जाईल. त्यादरम्यान त्याची अंतिम मुदत 15 जानेवारी 2021पर्यंत ठेवली गेली होती.
केंद्र सरकारने ज्वेलर्स आणि सोन्याच्या व्यापाऱ्यांना नवीन प्रणालीकडे वळण्यासाठी वर्षभरापेक्षा अधिक कालावधी दिला, जेणेकरून ते भारतीय मानक ब्युरो (BIS- Bureau of Indian Standard)मध्ये नोंदणी करू शकतील. पासवान यांनी सोमवारी व्हर्च्युअल पत्रकार परिषदेत ही माहिती दिली आहे. “ज्वेलर्सनी मुदत वाढवण्याची विनंती केली होती. कोरोनाच्या संकटाच्या अडथळ्यामुळे १५ जानेवारी २०२१हून १ जून २०२१पर्यंत मुदत वाढविली आहे.
नियमांचे पालन न केल्यास ज्वेलर्सना तुरुंगात टाकले जाणार
ते म्हणाले की, पुढच्या वर्षी 1 जूनपासून ज्वेलर्सना केवळ 14, 18 आणि 22 कॅरेट शुद्धतेचे सोन्याचे दागिने विक्री करण्याची परवानगी दिली जाईल. जर हा नियम पाळला नाही, तर ज्वेलर्सना दंड किंवा तुरुंगात जावे लागू शकते. अखिल भारतीय रत्न व ज्वेलरी डोमेस्टिक कौन्सिल (AGJDC) आणि इंडियन बुलियन अँड ज्वेलर्स असोसिएशन(Indian Bullion and Jewellers Association)ने सरकारला मुदत वाढवण्यासाठी विनंती केली होती.
AGJDCचे उपाध्यक्ष शंकर सेन अलीकडेच म्हणाले की, “लॉकडाऊनमुळे तीन महिन्यांपासून विक्री व ऑपरेशनला अडचणींचा सामना करावा लागला आहे. अशा परिस्थितीत हॉलमार्किंग नसलेले ज्वेलर्स समभागांच्या बाहेर नसण्याची शक्यता वाढली आहे.
शुद्धतेच्या नावाखाली ग्राहक फसवणूक टळेल
वर्ष 2000 पासून सोन्याच्या दागिन्यांसाठी BIS हॉलमार्किंग योजनेवर कार्यरत आहे. सध्या सुमारे 40 टक्के सोन्याचे दागिने हॉलमार्क केलेले आहेत. आतापर्यंत BISमार्फत 28,849 ज्वेलर्सची नोंद झाली आहे. हॉलमार्किंगच्या अनिवार्यतेमुळे निकृष्ट दर्जाचे दागिने सर्वसामान्यांना विकले जाणार नाहीत. भारत हा जगातील सर्वात मोठा सोन्याची आयात करणारा देश आहे. एका अंदाजानुसार दर वर्षी सरासरी 700 ते 800 टन सोन्याची आयात होते.
हॉलमार्क म्हणजे काय?
सोन्याची शुद्धता सिद्ध करण्यासाठी हॉलमार्क केले जाते. प्रमाणित दागिन्यांमध्ये BIS चिन्ह आहे आणि हे प्रमाणित करते की दागिने भारतीय मानक ब्युरो(BIS- Bureau of Indian Standard)साठी धोकादायक आहेत. सोन्याचे दागिने हॉलमार्क केलेले असेल तर याचा अर्थ असा की ते शुद्ध प्रमाणित आहेत. मूळ हॉलमार्क भारतीय मानक ब्युरोचा त्रिकोणी चिन्ह आहे. त्यावर हॉलमार्किंग सेंटरच्या लोगोसह सोन्याची शुद्धता देखील लिहिलेली आहे. त्याच वर्षी दागिन्यांची निर्मिती करण्याचे वर्ष आणि निर्मात्याचा लोगो देखील आहे. सोन्याच्या दागिन्यांच्या शुद्धतेबद्दल शंका असल्यास कोणत्याही हॉलमार्किंग सेंटरमध्ये जाऊन त्याची चौकशी केली जाऊ शकते. देशभरात जवळपास 900 हॉलमार्किंग केंद्रे आहेत. आपण त्यांची यादी bis.org.in वर पाहू शकता.
हेही वाचा
रेल्वेमध्ये परीक्षेशिवाय मिळतेय नोकरी, पदवीधरांसाठी सुवर्णसंधी
चीनला मोठा धक्का; रशियाचा 'एस 400' ब्रह्मास्त्र देण्यास नकार, करार रद्द
भिवंडीतून राष्ट्रवादी पक्षाने धाडली व्यंकय्या नायडूंना दहा हजार पत्रे
अकरावी प्रवेशावेळी प्रमाणपत्रांसाठी ६ महिने मुदतवाढ द्या - डावखरे
मराठा आरक्षणावरील आजची सुनावणी समाधानकारक: अशोक चव्हाण