Merger In 2024 : २०२४ वर्ष संपायला अवघे काही तास शिल्लक आहेत. अशात वर्षभरातील अनेक गोष्टींचा लेखाजोखा आता मांडला जात आहे. व्यावसायिक क्षेत्रासाठी २०२४ हे वर्ष अनेक मोठ्या कंपन्यांचे एकमेकांमध्ये विलीन होण्याचे वर्ष ठरले. याचा फायदा दोन्ही कंपन्यांचे भागधारक आणि हिस्सेदारांना (स्टेक हॉल्डर्स) झाला. दोन दिग्गज कंपन्या एकत्र आल्याने त्यांचा बाजारातील हिस्सा मोठा झाला. यामध्ये डिस्ने इंडिया रिलायन्समध्ये विलीन झाली. एअर इंडियाने विस्ताराला ताब्यात घेतले. तर अंबुजा आणि पन्ना सिमेंट यांचा जोड आता मजबूत झाला. दरम्यान, ह्या कंपन्यांचे विलीनकरण होण्यामागे नेमकं कारण काय? याचा नेमका कोणाला फायदा होतो?
कोणत्याही २ कंपन्यांचे विलीनीकरण कसे होते?
कायदेशीर भाषेत एका कंपनीचे दुसऱ्या कंपनीसोबत एकत्र येण्याला विलीनीकरण आणि अधिग्रहण असे म्हणतात. ब्लूमबर्गच्या अहवालानुसार, गेल्या वर्षी ९६.९ अब्ज डॉलर्सच्या मालमत्तेचे विलीनीकरण आणि संपादन झाले. जे गेल्या वर्षीच्या तुलनेत १८.२ टक्के अधिक आहे. या आकडेवारीमध्ये प्रलंबित, प्रस्तावित आणि पूर्ण झालेल्या सर्व प्रकारच्या सौद्यांचा समावेश आहे. या आकडेवारीचे महत्त्व यासाठी आहे, कारण २०२३ मध्ये विलीनीकरण आणि अधिग्रहण ६३.८ टक्क्यांनी घसरून ८१.९ अब्ज डॉलर्स झाले होते.
रिलायन्स-डिस्ने इंडियाचे विलीनीकरण
उद्योगपती मुकेश अंबानी यांच्या नेतृत्वाखालील रिलायन्स इंडस्ट्रीजने जागतिक मीडिया कंपनी डिस्नेच्या भारतीय युनिटमध्ये ७० हजार कोटी रुपयांचे विलीनीकरण केले आहे. दोन्ही कंपन्यांनी मिळून १४ नोव्हेंबर २०२४ रोजी एक संयुक्त उपक्रम स्थापन केला. या नवीन कंपनीमध्ये रिलायन्स इंडस्ट्रीजचे शेअर्स १६.३४ टक्के, वायकॉम १८ चे शेअर्स ४६.८२ टक्के आणि डिस्नेचे शेअर्स ३६.८४ टक्के आहेत.
अशा प्रकारे एअर इंडियाचा विस्तार..
एअर इंडिया आणि विस्तारा यांनी मिळून भारतातील कमी किमतीच्या वाहक भारतीय विमान वाहतूक उद्योगाची पॉवर स्ट्रक्चर जवळजवळ बदलले आहे. नवीन कंपनीची भारतातील ९० ठिकाणांहून दर आठवड्याला ५६०० उड्डाणे आहेत. या दोघांच्या विलीनीकरणानंतर स्थापन झालेल्या नवीन कंपनीमध्ये सिंगापूर एअरलाइन्सची ५६ टक्के भागीदारी आहे.
मॅनकाइंड फार्मा आणि भारत सिरम यांच्यात करार
मॅनकाइंड फार्माने ऑक्टोबरमध्ये भारत सीरम आणि व्हॅक्सिन लिमिटेडचे अधिग्रहण करण्यासाठी कराराला अंतिम रूप दिले. हा करार १३,७६८ कोटी रुपयांना अंतिम झाला होता. यानंतर महिलांचे आरोग्य आणि प्रजनन क्षमता औषध व्यवसायात कंपनीचा बाजारातील वाटा वाढला आहे.
अंबुजा सिमेंट आणि पन्ना सिमेंट यांचा मजबूत जोड
अंबुजा सिमेंटने १०,४२२ कोटी रुपये देऊन पन्ना सिमेंटचा ताबा घेतला. हा करार १६ ऑगस्ट २०२४ पासून लागू झाला. या करारामुळे पन्ना सिमेंट हे अंबुजा सिमेंटचे पूर्ण युनिट बनले आहे. विलीनीकरणानंतर देशातील सिमेंट व्यवसायाच्या मोठ्या भागामध्ये नवीन कंपनीचा बाजार हिस्सा वाढला आहे.
चार तेल-गॅस कंपन्या एका कंपनीत विलीन
सप्टेंबरमध्ये गुजरात स्टेट पेट्रोनेटने आपल्या व्यवसायाची पुनर्रचना करण्याची योजना आखली. या अंतर्गत गुजरात स्टेट पेट्रोलियम कॉर्पोरेशन, गुजरात स्टेट पेट्रोनेट, जीएसपीसी एनर्जी लिमिटेड आणि गुजरात गॅस एकत्र विलीन झाले. याला अद्याप कॉर्पोरेट व्यवहार मंत्रालय, BSE, NSE आणि इतर भागधारकांची मान्यता मिळालेली नाही.
लस उत्पादक आता चित्रपट निर्मितीमध्ये
सीरम इन्स्टिट्यूटचे सीईओ अदार पूनावाला कोरोना लस बनवण्यासाठी प्रसिद्ध आहेत. त्यांच्या सेरेन प्रोडक्शनने दिग्दर्शक निर्माता करण जोहरच्या धर्मा प्रॉडक्शन आणि धर्मेटीक एंटरटेनमेंटसोबत भागीदारी केली. ऑक्टोबरमध्ये, सेरेन प्रॉडक्शनने धर्मा प्रोडक्शन आणि धर्मेटीक एंटरटेनमेंटचे ५० टक्के शेअर्स हस्तांतरित करण्याची घोषणा केली. या करारानंतर करण जोहर यांच्याकडे अजूनही ५० टक्के मालकी आहे. तो त्याच्या दोन्ही प्रॉडक्शन हाऊसचा कार्यकारी अध्यक्ष राहील.