महिनाभरात २७९ कोटींची धान खरेदी; मात्र शेतकऱ्यांना चुकाऱ्याचा पत्ता नाही

Bhandara : खरीप हंगाम संपला, रब्बी हंगाम अंतिम टप्प्यात चुकारे मिळणार तरी केव्हा?

युवराज गोमासे 
लोकमत न्यूज नेटवर्क 
भंडारा : यंदा जिल्हा मार्केटिंग अधिकारी कार्यालय, भंडारा यांच्या वतीने १० नोव्हेंबरपासून धान खरेदीला प्रारंभ करण्यात आला. १२ डिसेंबरपर्यंत २०१ शासकीय हमीभाव केंद्रांच्या माध्यमातून १२ लाख १४ हजार ७०३.८५ क्विंटल साधारण धानाची खरेदी करण्यात आली. सुमारे ३५ हजार ७८३ शेतकऱ्यांकडून २७९ कोटी ३८ लाख १८ हजार ८५५ रुपयांच्या धानाची खरेदी झाली. परंतु, महिना लोटला असताना शेतकऱ्यांच्या खात्यात चुकारे जमा झालेले नाहीत. चुकारे मिळणार तरी केव्हा, असा प्रश्न विचारला जात आहे.

भंडारा जिल्हा धानाचा जिल्हा म्हणून ओळखला जातो. खरीप हंगामात साधारणतः १ लाख ८१ हजार हेक्टरवर धानाची लागवड केली जाते. धानावर जिल्ह्याचे ग्रामीण अर्थचक्क अवलंबून आहे. यंदा जिल्ह्यात ऑक्टोबरपासून धान कापणी व मळणीला प्रारंभ झाला. परंतु, दिवाळीच्या काळात एकही शासकीय हमीभाव केंद्र सुरू झालेले नव्हते. 

जिल्ह्यात १० नोव्हेंबरपासून किरकोळ स्वरूपात शासकीय हमीभाव केंद्र सुरू करण्यात आले, त्यानंतर अतिशय संथगतीने शासकीय हमीभाव केंद्रांची संख्या वाढविण्यात आली. १२ डिसेंबरपर्यंत २३१ केंद्रांना धान खरेदीची मंजुरी देण्यात आली. २३१ पैकी केवळ २०१ केंद्रातून थेट धान खरेदी सुरू आहे. परिणामी, जिल्ह्यातील काही भागात अद्यापही धान खरेदी सुरू झालेली नाही. दरम्यान धान उत्पादक शेतकऱ्यांना सरकारकडून बोनसची प्रतीक्षा आहे. ही मागणी हिवाळी अधिवेशनात पूर्ण होण्याची आस आहे. 

लोकप्रतिनिधींना शेतकऱ्यांचा विसर 
निवडणुकांमध्ये शेतकऱ्यांना न्याय देण्याची आश्वासने देणारे लोकप्रतिनिधी सध्या मूग गिळून आहेत. सत्ताधारी आल्याच तोयात वावरत आहेत. विरोधक पराभवामुळे निराशेच्या गर्तेत दिसून येत आहे. लोकप्रतिनिधींना शेतकऱ्यांचा विसर पडल्याचे दिसून येत आहे.

२८ केंद्रांनी खरेदीकडे फिरविली पाठ
जिल्ह्यात शेतकरी नोंदणीकरिता यंदा २३६ केंद्रांना प्रशासनाच्या वतीने मंजुरी देण्यात आली. २२१ केंद्रांनी धान खरेदीची तयारी दर्शविला. मात्र, १२ डिसेंबरपर्यंत प्रत्यक्षात ऑनलाइन पोर्टलनुसार २०१ केंद्रांतून जिल्ह्यात धान खरेदी सुरू आहे. २८ केंद्रांनी आयडी सुरु करूनही प्रत्यक्ष धान खरेदीकडे पाठ फिरविल्याचे दिसून येत आहे. 

शेतकऱ्यांनी खर्च भागवायचा कसा? 
शासकीय हमीभाव केंद्रावर धान विकून महिनाभराचा कालावधी लोटला आहे. परंतु, अद्याप एकाही शेतकऱ्यांच्या खात्यात चुकारे जमा करण्यात आलेले नाही. रब्बीसाठी पैशांची गरज असताना शेतकऱ्यांनी खर्च भागवायचा कसा, असा प्रश्न कायम आहे.

१२ डिसेंबर पर्यंतचा धान खरेदीचा अहवाल 
तालुका                  खरेदी केंद्र                एकूण खरेदी                  शेतकरी                     एकूण रक्कम 
भंडारा                          २२                          ९३८९५.९४                     २६८८                        २१५९६०६६२.०० 
मोहाडी                         १३                           ३१४७०.४२                     ८७२                          ७२३८१९६६.०० 
तुमसर                          २५                          १०१०९३.१०                     २९०९                         २३२५१४१३०.०० 
लाखनी                         २८                           १९६३३३.६०                   ६१३३                         ४५१५६७२८०.०० 
साकोली                        ३३                           २५६०८२.२२                  ७७३१                         ५८८९८९१०६.०० 
लाखांदूर                       ४३                           २८२५३८.६६                   ८३३३                         ६४९८३८९१८.०० 
पवनी                           ३७                            २५३२८९.९१                   ७११७                        ५८२५६६७९३.०० 
एकूण                          २०१                           १२१४७०३.८५                ३५७८३                       २७९३८१८८५५.००

"जिल्ह्यात १० नोव्हेंबर ते १२ डिसेंबरपर्यंत १२ लाख १४ हजार ७०३.८५ क्विंटल साधारण धानाची खरेदी झाली. सुमारे ३५ हजार ७८३ शेतकऱ्यांकडून २७९ कोटी ३८ लाख १८ हजार ८५५ रुपयांच्या धानाची खरेदी झाली असून लवकरच चुकारे होणार आहेत." 
- एस. बी. चंद्रे, सहायक जिल्हा मार्केटिंग अधिकारी, भंडारा.