खरिपासाठी डीएपी खत मिळालेच नाही तर कोणता पर्याय वापराल?

Bhandara : जिल्ह्यात पाऊस लांबला; पेरण्या रखडल्या, पेरणीनंतर वाढणार खताची मागणी

लोकमत न्यूज नेटवर्क
भंडारा : जिल्ह्यात यंदाच्या खरिपात एक लाख ८५ हजार हेक्टरवर धान पिकाची लागवड होणार आहे; परंतु पाऊस लांबल्याने पेरण्या रखडल्या आहेत. पेरणीनंतर पन्हे वाढीसाठी शेतकऱ्यांकडून डीएपी (डाय-अमोनियम फॉस्फेट) खताची मागणी मोठ्या प्रमाणात होते. मात्र, डीएपी खत वेळीच उपलब्ध होत नाही. डीएपी खत मर्यादित असल्यास शेतकरी पर्यायी खतांचा वापर पेरणीवेळी किंवा पेरणीनंतर करू शकतात. यासाठी कृषी विभागाचा सल्ला शेतकऱ्यांनी घ्यावा, असे आवाहन करण्यात आले आहे.

एसएसपी खतामधून गंधक मूलद्रव्य तसेच पोटॅश मिळते. यासोबतच टीएसपी खतामधूनही गंधक मूलद्रव्य प्राप्त होत असते. याचा पिकांना फायदा होतो. अनेक शेतकरी डीएपी खताबाबत आग्रही असतात. त्यांनी पर्यायी खतांचा वापर करावा. 

डीएपी (डाय-अमोनियम फॉस्फेट)
खतामध्ये १८ टक्के नत्र, तर ४६ टक्के स्फुरद ही मूलद्रव्ये आहेत. डीएपी खताची कमतरता भरून काढण्यासाठी पर्यायी खत वापरणे गरजेचे आहे. स्फुरदयुक्त खतामध्ये डीएपी खतानंतर एसएसपी (सिंगल सुपर फॉस्फेट) या खताची सर्वाधिक मागणी आहे. हे खत देशाअंतर्गत तयार होते.

हा पर्याय ठरू शकतो उत्तम; पिकांचेही भरपूर पोषण

• डीएपी खताच्या एका गोणीऐवजी युरिया अर्धी गोणी व एसएसपी तीन गोणी खतांचा वापर डीएपीला चांगला पर्याय आहे. एसएसपीबरोबरच एनपीके १०:२६:२६, एनपीके २०:२०:०:१३, एनपीके १२:३२:१६ व एनपीके १५:१५:१५ या खतांच्या वापरामुळे नत्र व स्फुरदबरोबरच पालाश हे मूलद्रव्यसुद्धा पिकांना उपलब्ध होते. त्यामुळे शेतकऱ्यांनी या संयुक्त खतांचा वापर केल्यास पिकांसाठी पोषक ठरतो.
• टीएसपी (ट्रिपल सुपर फॉस्फेट) या खतामध्ये ४६ टक्के स्फुरद मूलद्रव्यांची मात्रा असून, डीएपी खताच्या एका गोणीऐवजी युरिया अर्धी गोणी व टीएसपी एक गोणी खतांचा वापर केल्यास तोदेखील डीएपी खताला उत्तम पर्याय आहे. एसएसपी खतामध्ये स्फुरद-१६ टक्क्यांसह सल्फर व इतर सूक्ष्म मूलद्रव्ये आढळून येतात. सल्फर मूलद्रव्यामुळे तेलबिया पिकांसाठी याचा वापर फायदेशीर ठरतो.

७३९ मेट्रिक टन डीएपी शिल्लक खतसाठा
जिल्ह्यात चालू खरीप हंगामासाठी ५५०० मेट्रिक टन डीएपी खताची मागणी करण्यात आली असून, ४६०० मेट्रिक टन आवंटन झाले आहे. १३ जूनपर्यंत एकूण उपलब्ध डीएपी खतसाठा १२४२ मेट्रिक टन इतका उपलब्ध असून, ५०३ मेट्रिक टन खताची विक्री झाली आहे. आता ७३९ मेट्रिक टन डीएपी उपलब्ध आहे. हंगामात खताची गरज भासणार आहे.

"शेतकऱ्यांना खरीप हंगामात डीएपी खताची कमतरता भासल्यास पर्यायी खते वापरावीत. ही खते कृषी केंद्रात उपलब्ध आहेत."
- विकास सोनवाणे, जिल्हा कृषी अधिकारी, जि. प. भंडारा