राज्याच्या एकूण पाणी व्यवस्थापनात धरणांची भूमिका अत्यंत मोलाची आहे. राज्याच्या विविध भागांमध्ये स्थीत असलेली ही धरणे केवळ पिण्याच्या पाण्याचा पुरवठा करत नाहीत तर शेतीसाठी आवश्यक सिंचन, औद्योगिक वापर आणि काही ठिकाणी वीजनिर्मितीसाठीही आधारभूत आहेत.
दरवर्षी जशी मान्सूनची सुरुवात होते तसे या धरणांमधील साठ्याच्या अद्ययावत माहितीची गरज अधिक प्रकर्षाने जाणवते. यामुळे शेतकरी, नागरी प्रशासन, वीज वितरण कंपन्या आणि सर्वसामान्य नागरिक यांच्या दैनंदिन नियोजनात मोठी मदत होते.
आपण सध्या २०२५ या वर्षातील पावसाळ्याच्या मध्य टप्प्यात आहोत. मागील काही दिवसांपासून राज्यात विविध भागांत मध्यम ते जोरदार पावसाचा अनुभव येतो आहे. त्यामुळे धरणांमध्ये नवीन पाण्याची आवक सुरू असून काही धरणांमध्ये पाणीसाठा समाधानकारक पातळीवर पोहोचला आहे.
तसेच काही धरणांमधून विसर्गही सुरू झाला आहे तर काही धरणे अद्याप अपेक्षित टक्केवारीच्या प्रतीक्षेत आहेत. अशा पार्श्वभूमीवर राज्यातील प्रमुख धरणांचा अद्ययावत आढावा आज आपण जाणून घेणार आहोत. सदरील माहिती आज सोमवार (दि.०७) सकाळी ०६.०० वाजेपर्यंतची आहे.
टिप : पाणी साठा (दलघफूट व टक्केवारी). (ए)=एकुण. (ऊ)=उपयुक्त.
अ.नगर (उत्तर)
| धरणाचे नाव | प्रकार | साठा (दलघफूट) | टक्केवारी (%) | नोंद |
| भंडारदरा | (ए) | ७९६९ | ७२.१९% | — |
| निळवंडे | (ए) | ६७०६ | ८०.६०% | — |
| मुळा | (ए) | १६४७८ | ६३.३८% | — |
| आढळा | (ए) | १०६० | १००.००% | ओव्हरफ्लो |
| भोजापुर | (ऊ) | ३६१.०० | १००.००% | ओव्हरफ्लो |
अ.नगर (दक्षिण)
| धरणाचे नाव | प्रकार | साठा (दलघफूट) | टक्केवारी (%) | नोंद |
| पिंपळगाव जोगेश्वरी | (उ) | ६४० | १६.३८% | — |
| येडगाव | (उ) | १७३० | ८८.९९% | — |
| वडज | (उ) | ८२० | ६९.७०% | — |
| माणिकडोह | (ऊ) | २२३० | २१.९५% | — |
| डिंभे | (उ) | ७६०० | ६०.८५% | — |
| घोड | (ए) | ५१८७ | ८६.७५% | — |
| मांजरी ओहोळ | (ए) | ३२६.०० | ८१.६०% | — |
| घाटघर पारगाव | (ए) | ००.०० | ००.००% | — |
| सीना | (ए) | २४००.०० | १००.००% | ओव्हरफ्लो |
| खैरी | (ए) | १७२.०० | ३२.१२% | — |
| विसापूर | (ए) | ८७७.०० | ९६.९५% | — |
नाशिक/जळगाव जिल्हा
| धरणाचे नाव | प्रकार | साठा | टक्केवारी (%) | नोंद |
| गंगापूर | (ऊ) | ३४६९ दल.फू. | ६१.६२% | — |
| दारणा | (ऊ) | ४९२२ दल.फू. | ६८.८५% | — |
| कडवा | (ऊ) | ११०५ दल.फू. | ६५.४६% | — |
| पालखेड | (ऊ) | ३५१ दल.फू. | ५३.७५% | — |
| मुकणे | (ऊ) | ५३८३ दल.फू. | ७४.३६% | — |
| करंजवण | (ऊ) | ३०४७ दल.फू. | ५६.७३% | — |
| गिरणा | (ऊ) | ०७.६१० TMC | ४१.१८% | — |
| हतनूर | (ऊ) | २.७६० TMC | ३०.६७% | — |
| वाघुर | (ऊ) | ५.६५० TMC | ६४.३५% | — |
| मन्याड | (ऊ) | ०.१६० TMC | ११.०४% | — |
| गुळ | (ऊ) | ०.४४० TMC | ५४.४०% | — |
| अनेर | (ऊ) | ०.५४० TMC | ३०.९३% | — |
| प्रकाशा | (ऊ) | ०.८६० TMC | ३९.४०% | — |
| ऊकई | (ऊ) | ११५.२८० TMC | ४८.५१% | (गुजरात सीमा) |
| अक्कलपाडा | (ऊ) | १.०५० TMC | ६७.६९% | — |
| करवंद | (ऊ) | ०.१५० TMC | २३.७७% | — |
| पांझरा | (ऊ) | १.२६० TMC | १००.००% | ओव्हरफ्लो |
बृहन्मुंबई महानगरपालिका धरणे
| धरणाचे नाव | प्रकार | साठा (TMC) | टक्केवारी (%) |
| मोडक सागर | (ऊ) | ०३.९६२ | ८७.०२% |
| तानसा | (ऊ) | ०३.७३६ | ७२.९०% |
| विहार | (ऊ) | ०.४५९ | ४७.०८% |
| तुलसी | (ऊप) | ०.१२७ | ४५.१२% |
| मध्य वैतरणा | (ऊ) | ०५.९६१ | ८७.२ |
(कोंकण विभाग) ठाणे//पालघर/रायगड/सिंधुदुर्ग जिल्हा
| धरणाचे नाव | प्रकार | साठा (TMC) | टक्केवारी (%) |
| भातसा | (ऊप) | २२.५३० | ६७.७१% |
| अपर वैतरणा | (ऊ) | ०९.५४० | ८१.५४% |
| बारावे | (ऊ) | ०७.९९२ | ६६.७९% |
| मोराबे | (ऊ) | --- | --- |
| हेटवणे | --- | ५% | |
| तिलारी | (ऊ) | १३.५५० | ८४.५३% |
| अर्जुना | (ऊ) | --- | --- |
| गडनदी | (ऊ) | --- | --- |
| देवघर | (ऊ) | --- | --- |
| सुर्या | (ऊ) | ०७.९१० | ८१.०९% |
पुणे विभाग
| धरणाचे नाव | प्रकार | साठा (TMC) | टक्केवारी (%) |
| चासकमान | (ऊ) | ०५.९६० | ७८.६५% |
| पानशेत | (ऊ) | ०६.८१० | ६३.९०% |
| खडकवासला | (ऊ) | ०१.२६० | ६३.६०% |
| भाटघर | (ऊ) | १६.२२० | ६९.४३% |
| वीर | (ऊ) | ०७.६१० | ८०.९१% |
| मुळशी | (ऊ) | १५.३६० | ७६.२०% |
| पवना | (ऊ) | ०६.५७० | ७७.२६% |
उजनी धरण
एकुण : १०८.८४० TMC/९२.८३%
(ऊप) : ४५.१८० TMC/८४.३३%
-----------------------------------------
कोयना धरण
एकुण : ६८.३८० TMC/६४.९६%
उपयुक्त : ६३.२५० TMC/६३.१७%
--------------------------------------------
धोम : (ऊ) : ०७.५७० TMC/६४.७८%
दुधगंगा : (ऊ) : १४.८५०
TMC/६१.९४%
राधानगरी : ०६.०१० TMC/७७.४२%
अलमपट्टी धरण : ७०.७६TMC/६७.०९%
-----------------------------------------
मराठवाडा विभाग - जायकवाडी धरण
एकुण : ६६.२१०५ TMC/६४.४५%
ऊपयुक्त : ४०.१४४३ TMC/५२.३६%
--------------------------------------------
येलदरी : (ऊ) : १४.७५७ TMC/५१.६०%
माजलगाव : (ऊ) : १.१८७ TMC/१०.७८%
पेनगंगा (ईसापुर) (ऊ) : १८.१९९ TMC/५३.४५%
तेरणा : (ऊ) : ०२.२६१० TMC/७०.१८%
मांजरा (ऊ)::::०१.६४७ TMC/२६.३५%
दुधना : (ऊ)::०३.००९ TMC/३५.१८%
विष्णुपुरी : (ऊ):००.६७६ TMC/२३.६८%
सिध्देश्वर : (उ) : ००.६६६ TMC/२३.२८%
सीना कोळेगाव : ०१.५८५ TMC/५०.२३%
-----------------------------------------
नागपूर विभाग
गोसीखु : (ऊ) : ०६.५५० TMC/२५.०६%
तोत.डोह : (ऊ) : १८.६९० TMC/५२.०४%
खडकपुर्णा (ऊ) : ००.१४८TMC/०४.५०%
काटेपुर्णा (ऊ) : ००.६९५ TMC/२२.८०%
उर्ध्ववर्धा : (ऊ) : ०८.४८० TMC/४२.५७%
अरुणावती : (ऊ) : १.५१४ TMC/२५.२६%
-----------------------------------------
पर्ज्यन्यवृष्टी प्रतिदिनी(आज रोजी व आजपर्यंत एकुण) मिमि
घाटघर : १७७/२०५८
रतनवाडी : १८१/२०९६
पांजरे : १४३/१३८८
भंडारदरा : १०५/१२४५
निळवंडे : ४८/५३६
मुळा : ०२/१८०
आढळा : १४/१३१
कोतुळ : १४/२३९
अकोले : ४१/३९०
संगमनेर : १२/१३७
ओझर : ०४/८१
आश्वी : ०६/७२
लोणी : ०३/४६
श्रीरामपुर : ०२/५४
शिर्डी : १८/९९
राहाता : ०६/८५
कोपरगाव : २३/१५४
राहुरी : ००/१४०
नेवासा : ०८/०६८
अहि.नगर : ०२/११४
-----------------------------------
नासिक : ५५/५१४
त्रिंबकेश्वर : १२७/१२३०
इगतपुरी : १७३/१७५१
घोटी : १२०/१२५२
भोजापुर : २०/२७२
-----------------------------------------
गिरणा (धरण) : ०३/१०७
हतनुर (धरण ) : ०४/१८५
वाघुर (धरण) : २८/१७०
-----------------------------------------
जायकवाडी (धरण) : ११/१२७
उजनी (धरण) : ००/७३
कोयना ( धरण) : ५२/२०२६
भातसा (ठाणे) : २४७/१३५७
सुर्या (पालघर) :: १३२/१६६२
वैतरणा (नाशिक) : ९४/९१०
तोतलाडोह (नागपूर ) : १८/१७१
गोसीखुर्द (भंडारा) : ०१/१३१
महाबळेश्वर : ६३/१८९८
नवजा : ४१/१८२०
-----------------------------------------
धरणातून सोडलेला / नदीत सुरू असलेला विसर्ग (क्युसेक्स)
भंडारदरा धरण (प्रवरानदी) : ८७४०
कालवे : ९०४
निळवंडे धरण (प्रवरा नदी) : २७८० / स.१०.०० वा. : ७००८
कालवे : ०००
देवठाण (आढळा नदी) : ५०९
कालवे : ०००
भोजापुर (म्हाळुंगी) : ९९०
कालवा : ०००
ओझर (प्रवरा नदी) : २३४७
कोतुळ (मुळा नदी) : १३३७५
मुळाडॅम (मुऴा) : ०००
कालवे : ०००
गंगापुर : ५१८६
कालव्याद्वारे : ०००
दारणा : १११६०
नां.मधमेश्वर (गोदावरी) : ३९१७२
कालवे-(जलद कालव्यासह) : ००००
-----------------------------------------
जायकवाडी (गोदावरी) विसर्ग : ००००
वीजनिर्मिती-
नदीत सुरू असलेला विसर्ग : ००००
कालवे-: ०००
एकुण बाहेर पडणारा विसर्ग : ००००
हतनुर (धरण) : ४२३८
सीना (धरण) : १५७
घोड (धरण): : ००००
भाटघर (धरण ) : ००००
वीर (धरण) :२०४०
-----------------------------------------
दौंड : १५३८१
उजनी (धरण) : ००००
पंढरपूर : ६५८९
वारणा : २८७०
राधानगरी : ३१००
राजापुर बंधारा (कृष्णा) : ८४९१७
कोयना (धरण) : २१००
गोसी खुर्द (धरण) : १३६८४
उर्ध्व वर्धा (अमरावती) : ००००
खडकवासला : १६५५
-----------------------------------------
पानशेत : ००००
सुर्या धरण : ५४७३
वैतरणा : ४९०३
जगबुडी नदी (कोकण) : -
गडनदी (कोकण) : -
सातंडी नाला (कोकण) : -
-----------------------------------------
नवीन आवक(आज रोजी व /आजपर्यंत एकूण)
दलघफूट अथवा टी.एम.सी.
भंडारदरा : ८७६/७४९४
निळवंडे : ९५१/५१०४
मुळा : ८८३/७५७२
आढळा : २६/५७५
भोजापुर : ०५/३७९
जायकवाडी : ०२.०९०३/१८.७९५१ (TMC) टी.एम.सी. (अंदाजे)
-----------------------------------------
इंजि. हरिश्चंद्र चकोर
जलसंपदा (से.नि.) संगमनेर.