भारतीय आहारपरंपरेत काही पेये केवळ तहान भागवण्यासाठी नव्हे, तर शरीराचा समतोल राखण्यासाठी वापरली जातात. मेथी पाणी, कारल्याचा ज्यूस आणि जांभूळ ज्यूस ही त्यापैकीच तीन प्रसिद्ध उदाहरणे आहेत. या तिन्ही पदार्थांचे गुणधर्म वेगवेगळे असले तरी ते आरोग्यासाठी उपयुक्त मानले जातात. योग्य प्रमाणात आणि योग्य पद्धतीने सेवन केल्यास त्यांचा शरीरावर चांगला परिणाम दिसून येतो.
१. मेथी पाणी
मेथी दाणे पाण्यात भिजवून तयार केलेले मेथी पाणी हे सकाळी रिकाम्या पोटी पिण्याची पद्धत अनेक ठिकाणी प्रचलित आहे. मेथीमध्ये विद्राव्य तंतू मोठ्या प्रमाणात असल्यामुळे पचनसंस्था सुरळीत राहण्यास मदत होते. नियमितपणे मेथी पाणी घेतल्यास पोट साफ होण्यास हातभार लागतो आणि बद्धकोष्ठतेचा त्रास कमी होऊ शकतो. मेथी दाण्यांमध्ये असलेले घटक शरीरातील साखरेचे शोषण नियंत्रित करण्यास मदत करतात, त्यामुळे रक्तातील साखरेचा समतोल राखण्यासाठी हे पाणी उपयुक्त मानले जाते. तसेच भूक नियंत्रणात राहण्यास मदत होत असल्याने वजन नियंत्रणासाठीही मेथी पाणी सहाय्यक ठरते. त्वचेच्या दृष्टीने पाहता, शरीरातील विषारी घटक बाहेर टाकण्यास मदत झाल्याने त्वचा अधिक स्वच्छ व तजेलदार दिसू शकते.
२. कारल्याचा ज्यूस
कारले चवीला कडू असले तरी त्याचे औषधी गुणधर्म अनेक आहेत. कारल्याचा ज्यूस शरीरातील साखरेची पातळी नियंत्रित ठेवण्यास मदत करतो, म्हणूनच तो मधुमेहाच्या संदर्भात विशेष उल्लेखला जातो. कारल्यामध्ये असलेले काही नैसर्गिक घटक इन्सुलिनसारखी क्रिया करतात, त्यामुळे साखरेचे पचन सुधारण्यास हातभार लागतो. याशिवाय कारल्याचा ज्यूस यकृताच्या कार्यासाठी फायदेशीर मानला जातो. शरीरातील विषद्रव्ये बाहेर टाकण्यास मदत होत असल्याने पचन सुधारते आणि त्वचेवरील पिंपल्स, डाग यांसारख्या समस्या कमी होण्यास मदत होते. नियमित, पण मर्यादित प्रमाणात कारल्याचा ज्यूस घेतल्यास शरीर हलके वाटणे आणि आळस कमी होणे असेही फायदे मिळतात.
३. जांभूळ ज्यूस
जांभूळ हे फळ चव आणि औषधी गुणधर्म यांचा सुंदर संगम मानले जाते. जांभूळ ज्यूस रक्तातील साखरेचे प्रमाण संतुलित ठेवण्यास मदत करतो आणि स्वादुपिंडाच्या कार्यावर सकारात्मक परिणाम करतो असे मानले जाते. जांभळामध्ये अँटी ऑक्सिडंट्स भरपूर असल्यामुळे शरीरातील दाह कमी होण्यास आणि पेशींचे नुकसान टाळण्यास मदत होते. पचनसंस्थेच्या दृष्टीने जांभूळ ज्यूस उपयुक्त ठरतो, अतिसार, आम्लपित्त अशा तक्रारींमध्ये तो दिलासा देतो. तसेच जांभळातील नैसर्गिक घटक रक्त शुद्ध करण्यास मदत करतात, त्यामुळे त्वचा आणि एकूण आरोग्यावर चांगला परिणाम दिसून येतो.
अशी विविध पेय आहेत, जी आपल्या आरोग्यासाठी फार चांगली असतात. त्यांचा समावेश आहारात असावा.
