Gold Import by RBI : जगभरातील अर्थव्यवस्था सध्या दबावातून जात आहे. याला भारतीय अर्थव्यवस्थाही अपवाद नाही. एकीकडे शेअर बाजारात घसरण सुरू असताना रिझर्व्ह बँक ऑफ इंडिया (RBI) देशातील सोन्याचा साठा वाढवत आहे. नोव्हेंबरमध्ये रिझर्व्ह बँकेने विक्रमी पातळीवर सोन्याची आयात केली. सोन्याचा सर्वाधिक साठा असलेल्या टॉप १० देशांमध्ये भारताचा समावेश झाला आहे. या बाबतीत अमेरिका सध्या पहिल्या क्रमांकावर आहे. सोन्याच्या साठ्याच्या बाबतीतही चीन भारतापेक्षा खूप पुढे आहे. पण, अचानक आरबीआयने सोने खरेदी का वाढवली? यामागे नेमकं काय कारण आहे? हे जाणून घेणे महत्त्वाचे आहे.
दुसरीकडे, वर्षभरापूर्वीच्या तुलनेत नोव्हेंबरमध्ये भारतातून वस्तूंची निर्यात ४.८५ टक्क्यांनी घसरून ३२.११ अब्ज डॉलरवर आली आहे. आयात २७% ने वाढून ६९.९५ अब्ज डॉलर झाली. यामध्ये १४.८ अब्ज डॉलरच्या विक्रमी सोने आयातीचाही मोठा वाटा होता. सोन्याच्या आयातीत एका वर्षापूर्वीच्या तुलनेत ३३१ टक्क्यांनी वाढ झाली आहे. नोव्हेंबरमध्ये, व्यापार तूट, म्हणजे आयात आणि निर्यातीमधील तफावत, देखील ३७.८४ अब्ज डॉलर्सच्या सर्वकालीन उच्चांकावर पोहोचली.
चांदीची आयातही उच्च पातळीवर
वाणिज्य मंत्रालयाच्या आकडेवारीनुसार नोव्हेंबरमध्ये सोन्याव्यतिरिक्त खाद्यतेल, खते आणि चांदीची आयातही जास्त होती. वाणिज्य सचिव सुनील बर्थवाल यांनी सांगितले की, तेलाच्या किमतीतील चढउतारांचा निर्यातीवर परिणाम होत असून बिगर तेल निर्यातीची वाढ अजूनही चांगली आहे. ते म्हणाले की सेवा क्षेत्रासह, या आर्थिक वर्षात एकूण निर्यात ८०० अब्ज डॉलर्सपेक्षा जास्त असू शकते.
निर्यातीमध्ये घट का झाली?
FIEO चे अध्यक्ष अश्वनी कुमार म्हणाले की, जागतिक स्तरावर आर्थिक अनिश्चिततेमुळे निर्यात कमी झाली आहे. इस्रायल आणि इराणमधील वाढत्या तणावामुळे, रसद संबंधी समस्या वाढल्या, ज्यामुळे युरोप, आफ्रिका आणि आखाती देशांसोबतच्या व्यापारावर परिणाम झाला.
सोन्याचा साठा किती आहे?
रिझर्व्ह बँकेच्या आकडेवारीनुसार, भारतात सुमारे ८५४ टन सोन्याचा साठा आहे. तर ८ हजार १३३ टन सोन्याच्या साठ्यासह अमेरिका पहिल्या स्थानावर आहे. या यादीत जर्मनी दुसऱ्या स्थानावर आहे. चीनकडे २२६४ टन सोन्याचा साठा असून तो ५ व्या क्रमांकावर आहे.
भारत सोन्याची आयात का करतोय?
महागाईशी लढण्यासाठी सोने ही सर्वात सुरक्षित मालमत्ता मानली जाते. कारण जगातील बहुतांश व्यवहार हे डॉलरमध्ये केले जातात. जेव्हा डॉलरचे मूल्य वाढते, तेव्हा सोन्यामध्ये पैसे दिले जातात. त्याचवेळी, सोन्याचा वापर इतर देशांच्या कर्जाची परतफेड करण्यासाठी देखील केला जातो. या कारणास्तव, जगातील बहुतेक देश त्यांच्या सोन्याचा साठा वाढवत आहेत.