Dizziness May Stroke: नोकरी करणाऱ्या तरुण मंडळींमध्ये स्ट्रोकच्या घटना दिवसेंदिवस वाढत चालल्या आहेत. ऑक्सफोर्ड यूनिव्हर्सिटीच्या अभ्यासकांनी सांगितलं की, गेल्या 10 ते 20 वर्षात वयोवृद्धांमध्ये स्ट्रोकच्या घटना घटल्या असून, 55 पेक्षा कमी वय असलेल्या लोकांना दुप्पट वाढल्या आहेत. ही वाढ कशामुळे झाली याची कारणं शोधण्यासाठीच हा अभ्यास करण्यात आला. नॅशनल यंग स्ट्रोक रिसर्चमधून जी कारणं समोर आली आहेत, त्यांचाही यात विचार केला जाईल. सोबतच नव्या लक्षणांचीही माहिती घेतली जाईल. असं मानलं जातं की, स्ट्रोकची जुनी लक्षणं जसे की, हाय ब्लड प्रेशर, डायबिटीस, कोलेस्टेरॉल, धूम्रपान, मद्यसेवन आणि लठ्ठपणा होते. आता त्यांची जागा स्ट्रेस, मेंटल हेल्थ, जास्त वेळ काम करणं आणि ओरल हायजीन या समस्यांनी घेतली आहे.
स्ट्रोक काय आहे?
स्ट्रोक म्हणजे काय हे जाणून घेणं आधी महत्वाचं ठरतं. स्ट्रोरचा थेट अर्थ जेव्हा हृदयातून मेंदुला होणारा रक्त पुरवठा कमी होतो किंवा थांबतो तेव्हा या स्थितीला इश्चेमिक स्ट्रोक म्हणतात. याची कारणं वेगवेगळी असू शकतात. मेंदुच्या कोशिकांमध्ये विना अडथळा रक्त पुरवठा होणं फार गरजेचं असतं. कारण रक्त पुरवठा होईल तेव्हाच मेंदुला ऑक्सीजन मिळेल. जर ऑक्सीजन मिळालं नाही तर मेंदुच्या कोशिका मरू लागतील.
स्ट्रोकची नवीन लक्षणं
डेलीमेलच्या एका रिपोर्टमध्ये सांगण्यात आलं आहे की, स्ट्रोकची ओळख लवकर पटवणं फार महत्वाचं असतं. जेणेकरून गंभीर परिणाम टाळता यावा. आजकाल कमी वयाच्या लोकांना सुद्धा स्ट्रोकचा सामना करावा लागत आहे. नॅशनल क्लीनिकल लीड आणि स्ट्रोक मेडिसीनच्या मेडिकल डायरेक्टर प्रोफेसर डेबी लो सांगतात की, जवळपास 20 टक्के स्ट्रोक मेंदुच्या मागच्या भागाला प्रभावित करतो. ज्यामुळे रक्त प्रवाह सेरेबेलम आणि ब्रेनस्टेम कमी होतो. हे दोन्ही भाग श्वास आणि हृदयाचे ठोके नियंत्रित करतात. डेबी लो सांगतात की, स्ट्रोकच्या लक्षणांमध्ये डॉक्टर चेहऱ्यावरून याची ओळख पटवतात. यात चेहऱ्याची कमजोरी, हाताची कमजोरी आणि बोलण्याची समस्या या गोष्टी बघितल्या जातात. पण तरूणांमध्ये ही लक्षणं पाहून स्ट्रोकची ओळख पटवणं अवघड होऊ लागलं आहे.
चार तासांच्या आत उपचार गरजेचा
प्रोफेसर डेबी लो सांगतात की, सामान्य लोकांसोबतच हेल्थकेअर प्रोफेशनल्सना सुद्धा नव्या लक्षणांची माहिती असावी. आजकाल स्ट्रोकमध्ये जी लक्षण दिसत आहेत, त्यात अचानक स्मरणशक्ती कमजोर होणे किंवा भ्रमित होणे, संतुलन बिघडणे, मळमळ किंवा उलटी, झटके येणे, अचानक व्यवहारात बदल होणे आणि अचानक जास्त डोकेदुखी होणे यांचा समावेश आहे.
जर इश्चेमिक स्ट्रोकची ओळख वेळीच पटवली गेली तर रक्ताच्या गाठी लवकर मोकळ्या करणे आणि रक्त पुरवठा सुरळीत करण्यासाठी औषधं दिली जाऊ शकतात. पण ही औषधं स्ट्रोकच्या चार तासांआधीच दिली गेली पाहिजे. तेव्हाच त्यांचा प्रभाव दिसेल. जर मेंदुच्या कोशिका मेल्या तेव्हा रूग्णामध्ये शारीरिक अक्षमता होऊ शकते आणि त्यांना फिजिओथेरपीची गरज पडू शकते. प्रोफेसर जेम्स सांगतात की, स्ट्रोकमुळे झालेल्या नुकसानतून बाहेर पडण्यासाठी मेंदुची क्षमता तरूणांमध्ये अधिक असते. पण यात जास्त वेळ लागू शकतो.