गोड खाण्याची सतत इच्छा होणे, म्हणजेच शुगर क्रेव्हिंग, ही अत्यंत सामान्य गोष्ट आहे. थोडे गोड खाल्ले नाही तर चिडचिड होणे, थकवा जाणवणे, डोके जड वाटणे किंवा अचानक डोक्यात फक्त खाण्याचाच विचार येत राहणे असे अनुभव अनेक जण घेतात. ही केवळ सवय नसून शरीरातील साखरेची पातळी, हार्मोन्स, मानसिक ताण आणि आहारातील चुकांशी तिचा थेट संबंध असतो.
साखर खाण्याची तीव्र इच्छा होण्यामागे एक महत्त्वाचे कारण म्हणजे रक्तातील साखरेची पातळी सतत वर-खाली होणे. खूप वेळ उपाशी राहणे, फक्त कार्बोहायड्रेट्स जास्त आणि प्रथिने-फायबर कमी असलेला आहार घेणे यामुळे अचानक साखर कमी होते आणि शरीर पटकन ऊर्जा मिळावी म्हणून गोडाची मागणी करते. झोपेची कमतरता, मानसिक ताण, सतत स्क्रीनसमोर राहणे आणि हार्मोनल बदलही शुगर क्रेव्हिंग वाढवतात.
शुगर क्रेव्हिंग कमी करण्यासाठी सर्वात आधी आहार संतुलित असणे गरजेचे आहे. जेवणात प्रथिने, फायबर आणि चांगल्या प्रकारचे फॅट्स असावेत. डाळी, कडधान्ये, दही, पनीर, भाजीपाला, सॅलड, सुकामेवा आणि बिया यांचा समावेश केल्यास पोट जास्त वेळ भरलेले राहते आणि गोड खाण्याची इच्छा कमी होते. पांढरी साखर, मैदा आणि प्रोसेस्ड पदार्थ टाळल्यास रक्तातील साखरेची पातळी स्थिर राहते.
गोड खाण्याची इच्छा झाली की लगेच साखरेला हात न लावता काही पर्याय निवडणे फायदेशीर ठरते. एक फळ, थोडे शेंगदाणे, भाजलेले चणे, ओट्स, दही किंवा गूळ-तीळाचा छोटा लाडू अशा नैसर्गिक आणि पोषक पर्यायांमुळे क्रेव्हिंग आटोक्यात येतात. पाणी कमी पिणेही अनेकदा भुकेसारखीच गोडाची इच्छा निर्माण करते, म्हणून पुरेसे पाणी पिणे महत्त्वाचे आहे.
मानसिक ताण हा साखर खाण्याची इच्छा होण्यामागील मोठा कारणीभूत घटक आहे. तणावाच्या वेळी मेंदूला तात्पुरता आनंद देण्यासाठी शरीर गोडाची मागणी करते. अशावेळी चालणे, श्वसनाचे व्यायाम, ध्यान, आवडते संगीत ऐकणे किंवा थोडा वेळ विश्रांती घेणे यामुळे ही इच्छा आपोआप कमी होते. झोप पूर्ण होत नसेल तर शरीर ऊर्जा मिळवण्यासाठी गोडाकडे वळते, म्हणून दररोज पुरेशी आणि गुणवत्तापूर्ण झोप घेणेही तितकेच महत्त्वाचे आहे.
शुगर क्रेव्हिंग्सवर नियंत्रण मिळवण्यासाठी सवयी बदलणे गरजेचे असते. घरात गोड पदार्थ साठवून ठेवणे टाळावे. गोड खाण्याची इच्छा झाली आणि खाल्लेच तरी प्रमाणावर नियंत्रण ठेवणे महत्त्वाचे आहे. साखरेऐवजी दालचिनी, वेलची किंवा कोको पावडरचा वापर केल्यास गोड खाण्याची तीव्रता कमी वाटते. तसेच मध, थोडा गूळ असे पदार्थ खा.
