सीताफळ, ज्याला इंग्रजीत कस्टर्ड ॲपल (Custard Apple) किंवा शरीफा असेही म्हणतात, हे एक गोड आणि मऊ गर असलेले फळ आहे. हे फळ दिसायला खडबडीत असले, तरी त्याच्या आतला गर अत्यंत गोड आणि मलईदार असतो. पावसाळ्याच्या शेवटी आणि हिवाळ्याच्या सुरुवातीला बाजारात सीताफळ मोठ्या प्रमाणात उपलब्ध होते. हे केवळ चवीलाच स्वादिष्ट नाही, तर आरोग्यासाठीही खूप फायदेशीर आहे.
आरोग्यदायी फायदे
सीताफळ अनेक पोषक तत्वांनी परिपूर्ण आहे, ज्यामुळे ते आरोग्यासाठी खूप उपयुक्त ठरते.
>> रोगप्रतिकारशक्ती वाढवते: सीताफळात व्हिटॅमिन 'सी' (Vitamin C) भरपूर प्रमाणात असते. यामुळे शरीराची रोगप्रतिकारशक्ती वाढते आणि सर्दी, खोकला यांसारख्या आजारांपासून बचाव होतो.
>> पचनक्रिया सुधारते: यात फायबरचे प्रमाण चांगले असल्यामुळे पचनसंस्था निरोगी राहते. बद्धकोष्ठतेचा त्रास असलेल्या लोकांसाठी हे फळ खूप फायदेशीर आहे.
>> डोळ्यांसाठी फायदेशीर: सीताफळात व्हिटॅमिन 'ए' (Vitamin A) आणि 'बी' (B) असल्यामुळे डोळ्यांचे आरोग्य चांगले राहण्यास मदत होते.
>> हृदयासाठी उत्तम: यामध्ये पोटॅशियम आणि मॅग्नेशियमसारखी खनिजे असतात, जी रक्तदाब नियंत्रित ठेवण्यास आणि हृदयाचे आरोग्य सुधारण्यास मदत करतात.
>> त्वचा आणि केसांसाठी: सीताफळात असलेले अँटिऑक्सिडंट्स (Antioxidants) त्वचेला तरुण ठेवतात आणि केसांचे आरोग्यही सुधारतात.
खाद्यपदार्थ आणि उपयोग
सीताफळ फक्त तसेच खाल्ले जात नाही, तर त्यापासून अनेक चविष्ट पदार्थ बनवता येतात.
रबडी आणि बासुंदी: सीताफळाचा गर काढून तो दुधात मिसळून स्वादिष्ट सीताफळ रबडी किंवा बासुंदी बनवली जाते.
शेक आणि स्मूदी: त्याचा गर दुधात घालून शेक किंवा स्मूदी बनवल्यास, तो एक आरोग्यदायी आणि स्वादिष्ट पेय म्हणून वापरता येतो.
आईस्क्रीम: बाजारात सीताफळाच्या गरापासून बनवलेले आईस्क्रीम खूप लोकप्रिय आहे.
कशी करावी निवड?
>> सीताफळ निवडताना त्याचे डोळे अर्थात खवल्यांचा भाग टणक लागत असेल आणि एकमेकांना घट्ट चिकटलेला असेल तर ते सीताफळ कच्चे असते. ते पिकायला ४-५ दिवस लागतात. अनेकदा ते पिकेलच याची खात्री नसते.
>> म्हणून मोठ्या डोळ्यांचे आणि खवले एकमेकांपासून दूर झालेले सीताफळ, ज्याला डोळे उघडलेले सीताफळ म्हणतात, ते निवडावे. त्यात गर जास्त असतो आणि ते व्यवस्थित पिकलेले असते.