सौरभ गुप्ता, प्रमुख – इक्विटी, बजाज फिनसर्व एएमसी
मागील महिना भारताच्या आर्थिक संरचनेच्या लवचिकतेचा आणि संभाव्यतेचा एक ठोस पुरावा ठरला आहे. जागतिक अडथळे आणि आंतरराष्ट्रीय तणाव असूनही, मे महिन्यात भारतीय इक्विटी बाजाराने जलद पुनर्प्राप्ती अनुभवली. जेव्हा लार्ज-कॅप बेंचमार्क निर्देशांक मर्यादित श्रेणीत राहिले, तेव्हा खऱ्या गतीचा उगम बाजार भांडवलाच्या पिरॅमिडच्या तळापासून होत आहे, जिथे स्मॉल-कॅप्स दीर्घकालीन पोर्टफोलिओ तयार करू इच्छिणाऱ्या गुंतवणूकदारांसाठी आकर्षक संधी म्हणून आकार घेत आहेत.
क्यु४च्या कमाईचा हंगाम समाप्त होत असताना, स्मॉल-कॅप क्षेत्रात संधीचे नवे भाग उघड होत आहेत. २०२५मध्ये, टॉप २५० स्मॉल-कॅप कंपन्यांपैकी ७४% कंपन्यांनी रिटर्न ऑन कॅपिटल एम्प्लॉयएड (ROCE) दुप्पट आकड्यात नोंदवला आहे, जे मजबूत व्यवसायिक पाया आणि सुधारत असलेली कार्यक्षमता दर्शवते.
मूल्यांकनाच्या दृष्टीकोनातून सध्याचा बाजार दृष्टिकोन संधीपूर्ण वाटतो. अनेक स्मॉल-कॅप शेअर्स विशिष्ट निवडक क्षेत्रांमध्ये त्यांच्या मूल्यांकनांच्या तुलनेत लक्षणीय कमी किमतीत व्यवहारात आहेत, ज्यामुळे गुंतवणूकदारांना उत्कृष्ट कंपन्या अधिक योग्य मूल्यांकनावर जमा करण्याची दुर्मिळ संधी उपलब्ध होत आहे.
स्मॉल-कॅप शेअर्स, जे त्यांच्या उच्च जोखीम आणि उच्च परताव्याच्या प्रोफाइलसाठी ओळखले जातात, ते अनेकदा गुंतवणूकदारांच्या पोर्टफोलिओमध्ये दुर्लक्षित राहिले आहेत. मात्र, आता या दृष्टिकोनात बदल होताना दिसत आहे. अस्थिरता कमी होत असताना, गुंतवणूकदारांच्या भावना अधिक सकारात्मक होत आहेत आणि पोर्टफोलिओमध्ये अधिक जोखीम स्वीकारण्याची तयारी दिसून येत आहे. हा बदल व्यापक निर्देशांकांमध्येही स्पष्ट दिसला.
गेल्या महिन्यात निफ्टी ५०ने साधारणतः २.६% वाढ दर्शवली, तर निफ्टी स्मॉल कॅप १००ने प्रभावी अशी १४.७% वाढ नोंदवली. दीर्घकालीन दृष्टीने पाहिले तर स्मॉल-कॅप्स देखील तितक्याच आकर्षक ठरतात. मागील सात वर्षांमध्ये स्मॉल-कॅप विभागाने २७.६% च्या वार्षिक सरासरी वाढीचा दर (CAGR) दिला आहे, जो इतर बाजार विभागांच्या तुलनेत अधिक वेगवान आहे. स्मॉल-कॅप्स गुंतवणूकदारांना BFSI, आरोग्य सेवा, FMCG आणि वीज अशा विविध क्षेत्रांमध्ये विस्तारलेल्या व्यापक आणि विविध गुंतवणूक संधींना स्पर्श करण्याची संधी देखील प्रदान करतात. या क्षेत्रांमध्ये उच्च संभाव्यतेच्या गुंतवणुकीसाठी भरपूर पर्याय उपलब्ध आहेत. अलीकडील RBIच्या व्याजदर कपातीचा फायदा लघु स्तरावरील NBFCs आणि दुसऱ्या व तिसऱ्या स्तरातील बँकांना होण्याची अपेक्षा आहे, कारण या संस्था मुख्यतः घाऊक निधीवर अवलंबून आहेत.
आंतरराष्ट्रीय स्तरावर, परस्पर शुल्क (reciprocal tariff) चर्चांमुळे भारतीय अर्थव्यवस्थेला फायदा झाला आहे, कारण त्यामुळे चायना प्लस वन (China Plus One) धोरणाला वेग मिळाला आहे. या पार्श्वभूमीवर अनेक बहुराष्ट्रीय कंपन्यांनी आपली पुरवठा साखळी भारताकडे वळवण्यास सुरुवात केली आहे. जसे देश एक जागतिक उत्पादन केंद्र म्हणून उदयास येत आहे, तसे या औद्योगिक विस्तारामुळे स्मॉल-कॅप उत्पादन कंपन्यांना अनुकूल दिशा मिळेल, ज्यामुळे त्या कंपन्यांना वाढीची क्षमता आणि विस्तार साधण्यास चालना मिळेल.
आजच्या सतत बदलणाऱ्या बाजाराच्या परिस्थितीत, स्मॉल-कॅप्स वेगळी आणि खास गुंतवणुकीची संधी प्रदान करतात, जी प्रामुख्याने उत्पन्न क्षमतेवर आधारित आहे, अनुकूल व्यापक आर्थिक प्रवाहांद्वारे समर्थित आहे आणि आकर्षक मूल्यांकनांनी बळकट आहे. ज्या गुंतवणूकदारांचा दीर्घकालीन दृष्टिकोन आहे आणि जे जोखीम स्वीकारण्याची तयारी ठेवतात, त्यांच्यासाठी सध्याचा बाजार संधीपूर्ण भासतो. सध्या पोर्टफोलिओचे पुनर्मूल्यांकन करण्याची आणि या विविध स्मॉल-कॅप क्षेत्रात आपली गुंतवणूक वाढवण्याची उत्तम संधी उपलब्ध आहे.