हिवाळ्याच्या दिवसांत अनेकांना केस गळतीचा त्रास अधिक जाणवतो. इतकेच नाही तर केसांतून हलकेच हात फिरवला तरी केस तुटून हातात येतात. ही समस्या केवळ बाह्य काळजी न घेतल्यामुळे होत नाही, तर त्यामागे आहाराशी संबंधित कारणेही मोठ्या प्रमाणात जबाबदार असतात. (In winter, the scalp becomes dry and hair loss increases. If these special foods are regularly included in the diet, the hair remains strong and beautiful.)थंडीमुळे टाळू कोरडी होते, रक्ताभिसरण मंदावते आणि शरीराला आवश्यक पोषणतत्त्वे नीट मिळाली नाहीत तर केसांच्या मुळांवर त्याचा थेट परिणाम होतो.
हिवाळ्यात शरीराला उष्णता देणाऱ्या पदार्थांकडे आपण जास्त वळतो, पण त्याचवेळी जीवनसत्त्वे आणि खनिजांनी समृद्ध आहार न घेतल्यास केस कमकुवत होतात. केसांच्या वाढीसाठी प्रथिने, लोह, व्हिटॅमिन ए, सी, इ आणि ओमेगा फॅटी अॅसिड्स आवश्यक असतात. हे घटक आहारातून नियमित मिळाले तर केस गळती कमी होऊन केस मजबूत आणि चमकदार होतात.
आवळा हा केसांसाठी अत्यंत उपयुक्त मानला जातो. त्यामध्ये व्हिटॅमिन सी भरपूर प्रमाणात असल्यामुळे केसांच्या मुळांना पोषण मिळते आणि केस अकाली पांढरे होण्याचा धोका कमी होतो. हिवाळ्यात ताजा आवळा, आवळ्याची चटणी किंवा मुरंबा मर्यादित प्रमाणात घेतल्यास केसांच्या आरोग्यावर चांगला परिणाम होतो. रोज एक आवळा खा.
डाळिंब हे रक्त वाढवणारे फळ असून केस गळतीस कारणीभूत ठरणाऱ्या लोहाच्या कमतरतेवर उपयोगी ठरते. शरीरात रक्ताभिसरण सुधारले की टाळूपर्यंत पोषण नीट पोहोचते आणि केसांची मुळे मजबूत होतात. त्यामुळे हिवाळ्यात डाळिंब आहारात असणे फायदेशीर ठरते.
गाजर ही हिवाळ्यात सहज मिळणारी भाजी केसांसाठी वरदान ठरते. गाजरात व्हिटॅमिन ए मुबलक असते, जे टाळूतील नैसर्गिक तेलाचे संतुलन राखते. त्यामुळे केस कोरडे पडत नाहीत आणि तुटण्याचे प्रमाण कमी होते. कच्चे गाजर, कोशिंबीर किंवा हलके शिजवलेले गाजर खाल्ल्यास चांगला फायदा होतो.
पालक आणि मेथी सारख्या हिरव्या पालेभाज्या केसांच्या मुळांसाठी उपयुक्त असतात. त्यामध्ये लोह, फॉलिक अॅसिड आणि इतर सूक्ष्म पोषकतत्त्वे असतात, जी केस गळती कमी करण्यास मदत करतात. हिवाळ्यात या भाज्या नियमित खाल्ल्यास टाळू निरोगी राहतो.
संत्रे आणि मोसंबी यांसारखी फळेही केसांसाठी महत्त्वाची आहेत. त्यातील व्हिटॅमिन सी कोलेजन निर्मितीस मदत करते, ज्यामुळे केस मजबूत होतात. तसेच ही फळे शरीरातील विषारी घटक बाहेर टाकण्यास मदत करतात, ज्याचा अप्रत्यक्ष फायदा केसांच्या आरोग्यावर होतो.
एकूणच, हिवाळ्यात केस गळणे ही समस्या टाळण्यासाठी फक्त तेल, मास्क किंवा बाह्य उपाय पुरेसे नसतात. आतून पोषण मिळणे तितकेच आवश्यक असते. आवळा, डाळिंब, गाजर, पालक, मेथी, संत्रे यांसारखी फळे आणि भाज्या आहारात घेतल्यास केसांची मुळे बळकट होतात आणि केस गळती हळूहळू कमी होते. संतुलित आहारासोबत पुरेसे पाणी पिणे आणि योग्य केसांची काळजी घेतली तर हिवाळ्यातही केस निरोगी आणि दाट राहू शकतात.