असे काही आजार किंवा त्रास आहेत, जे पटकन लक्षात येत नाही. जसे की UTI. UTI म्हणजे युरिनरी ट्रॅक्ट इन्फेक्शन (Urinary Tract Infection). शरीरातील मुत्राशी संबंधित अवयवांना जसे की मूत्रपिंड (किडनी), मूत्रनलिका, मूत्राशय आणि मूत्रमार्ग यांना होणारा जंतुसंसर्ग म्हणजे UTI. (See the causes and solutions for frequent urinary tract infections in women, UTI can be life-threatening and can be dangerous to the kidneys)बहुतांश वेळा हा संसर्ग मूत्राशयात होतो, पण दुर्लक्ष झाल्यास तो किडनीपर्यंत पोहोचू शकतो.
UTI होण्याची कारणे
UTI होण्यामागे अनेक दैनंदिन सवयी आणि शारीरिक कारणे जबाबदार असतात. पाणी कमी पिणे हे सर्वात सामान्य कारण आहे. शरीरात पाणी कमी असल्यास लघवीचे प्रमाण कमी होते आणि जंतू शरीरातून बाहेर न पडता मूत्रमार्गातच वाढू लागतात. बराच वेळ लघवी रोखून ठेवणे हेही संसर्गाला आमंत्रण देणारे कारण ठरते. स्वच्छतेकडे दुर्लक्ष केल्यास, विशेषतः शौचानंतर योग्य पद्धतीने साफसफाई न केल्यास, जंतू मूत्रमार्गात शिरू शकतात. लैंगिक संबंधांनंतर स्वच्छता न राखणे, घट्ट किंवा सिंथेटिक कपडे वापरणे, ओलसर अंडरवेअर दीर्घकाळ घालणे यामुळेही जंतू वाढायला पोषक वातावरण तयार होते. मधुमेह असलेल्या व्यक्तींमध्ये लघवीत साखरेचे प्रमाण वाढलेले असल्याने जंतूंना वाढायला अधिक संधी मिळते. रोगप्रतिकारशक्ती कमी असणे, गर्भधारणा, हार्मोन्समधील बदल, मेनोपॉज, किडनी स्टोन किंवा कॅथेटरचा वापर हीदेखील UTI होण्याची कारणे ठरू शकतात. स्त्रियांमध्ये मूत्रमार्ग लहान असल्यामुळे त्यांना UTI होण्याचा धोका तुलनेने अधिक असतो.
UTI ची लक्षणे
UTI झाल्यावर काही ठराविक लक्षणे दिसू लागतात. वारंवार लघवीला जावेसे वाटणे, पण प्रत्येक वेळी थोडीच लघवी होणे हे सर्वात सामान्य लक्षण आहे. लघवी करताना जळजळ होणे, दुखणे किंवा आग होणे जाणवू शकते. लघवीचा रंग गडद होणे, दुर्गंधी येणे किंवा लघवी करताना आग जाणवणे अशीही लक्षणे असतात. काही लोकांना पोटाच्या खालच्या भागात दुखणे, कंबरदुखी, थकवा किंवा सौम्य ताप येणे जाणवते. जर संसर्ग वाढून किडनीपर्यंत पोहोचला तर तीव्र ताप, अंगात कापरे भरणे, मळमळ, उलटी आणि पाठीत तीव्र वेदना अशी गंभीर लक्षणेही दिसू शकतात.
UTI चे वाढते धोके
UTI कडे दुर्लक्ष केल्यास त्याचे गंभीर परिणाम होऊ शकतात. संसर्ग वारंवार होऊ लागल्यास मूत्रमार्ग कमकुवत होतो आणि UTI पुन्हा पुन्हा होण्याची शक्यता वाढते. संसर्ग किडनीपर्यंत पोहोचल्यास किडनी इन्फेक्शन होऊ शकते, जे आरोग्यासाठी अत्यंत धोकादायक ठरते. गर्भवती महिलांमध्ये UTI असल्यास अकाली प्रसूतीचा धोका वाढू शकतो. वृद्ध व्यक्तींमध्ये UTI मुळे अशक्तपणा किंवा अचानक तब्येतीत बिघाड दिसू शकतो. मधुमेह असलेल्या रुग्णांमध्ये संसर्ग लवकर वाढतो आणि उपचार कठीण होऊ शकतात. वेळेवर उपचार न केल्यास काही प्रसंगी रक्तात संसर्ग पसरून (सेप्सिस) जीवावर बेतण्याचीही शक्यता असते. त्यामुळे वेळीच लक्षणे समजून त्यावर उपाय करावेत.
