आपल्या आजी–आईच्या वेळेपासून पोटदुखी, वात किंवा सर्दीचा त्रास झाला की ओवा भाजून खायला देतात किंवा त्याचा काढा करुन देतात. त्यातील उष्ण, सुगंधी आणि पाचक गुण शरीराला अगदी सहज आराम देतात. (Stomach is not clearing up? Drink a cup of ajwain tea and your stomach will get relief, do this and you will get more benefits)म्हणूनच ओवा ही फक्त मसाल्यातील चव नाही, तर घरगुती औषधपेटीतली विश्वासार्ह पदार्थ आहे.
ओव्यात मुख्यतः थायमॉल, कॅर्व्हाक्रोल, फ्लॅव्होनॉइड्स, विटामिन ए, विटामिन B-कॉम्प्लेक्स, कॅल्शियम, पोटॅशियम, लोह आणि तंतुमय घटक आढळतात. हे सर्व घटक पचन सुधारण्यापासून ते सूज कमी करण्यापर्यंत विविध प्रकारचे फायदे देतात. थायमॉल हे ओव्याचे सर्वात महत्त्वाचे तत्त्व मानले जाते. हे तत्त्व जीवाणू व बुरशी यांच्यावर प्रभावी काम करते, श्वसनमार्ग मोकळा ठेवते आणि पोटातील वेदना शांत करते.
ओवा खाल्ल्यावर शरीरातील अपचनामुळे झालेला त्रास कमी होतो आणि गॅसेसची समस्या लवकर आटोक्यात येते. काहींना जेवणानंतर अतिशय जडपणा जाणवतो, अशा वेळी चिमूटभर ओवा चघळला तरी लगेच हलके वाटते. त्याच्या उष्ण वायुनाशक गुणधर्मांमुळे थंडी, खोकला आणि कफही कमी होतो. स्त्रियांच्या पाळीपूर्वीचा त्रासही ओव्यामुळे बऱ्यापैकी आटोक्यात येऊ शकतो.
ओव्याचा काढा हा या सर्वगुण संपन्न असा अर्क आहे. गरम पाण्यात ओवा उकळला की त्यातील क्रियाशील तेलं पाण्यात मिसळतात आणि ते काढ्याच्या स्वरूपात शरीराला पटकन पचतात. ओव्याचा काढा प्यायल्यावर फुगलेले पोट, आंबट ढेकर थांबते, गॅस कमी होतो आणि सर्दी–खोकल्यामुळे जड झालेली छाती शांत होते. गरम काढ्यामुळे घश्याला उब मिळते आणि सूज असेल तर तीही कमी होते.
काढा करायचा तर पाण्याला मंद आचेवर उकळी आणून त्यात एक चमचा ओवा टाकावा. पाणी उकळत राहिले की ओव्याचा वास पसरु लागतो. थोडे थायमॉल बाहेर येते आणि काढ्याला हलकी कडू–तिखट चव येते. पाणी अर्धे झाले की गाळून गरमागरम प्यावे. काही जण त्यात गूळ, मध किंवा थोडीशी हळदही घालतात, पण गरम काढ्यात मध टाळणे योग्य मानले जाते. आवश्यक असेल तर गूळ थोडासा चालतो.
जरी ओव्याचा काढा अनेकांसाठी उपयुक्त असला तरी काहींनी मात्र तो टाळावा. ज्यांचे शरीर आधीच फार उष्ण असते, ज्यांना ऍसिडिटीचा त्रास वाढतो, सतत जळजळते, त्यांनी वारंवार हा काढा घेणे टाळावे. ओवा हा आपल्या घरात सहज मिळणारा एक नैसर्गिक घटक आहे. योग्य प्रमाणात आणि योग्य वेळी घेतला तर तो शरीराला हलकेपणा, उब, पचनशक्ती आणि प्रतिकारशक्ती देतो.
Web Summary : Ajwain, a trusted home remedy, aids digestion and reduces gas. Ajwain tea soothes the stomach, relieves bloating and congestion. Prepare by boiling ajwain seeds in water; add jaggery if needed. Avoid if prone to acidity. Use moderately for best results.
Web Summary : अजवाइन, एक विश्वसनीय घरेलू उपाय, पाचन में सहायता करता है और गैस को कम करता है। अजवाइन की चाय पेट को शांत करती है, सूजन और जमाव से राहत दिलाती है। अजवाइन के बीज को पानी में उबालकर तैयार करें; आवश्यकतानुसार गुड़ मिलाएं। एसिडिटी होने पर बचें। सर्वोत्तम परिणामों के लिए मध्यम रूप से उपयोग करें।