महाशिवरात्रीला महादेवाला कवठाचा नैवेद्य दाखवला जातो आणि भक्तांना प्रसाद म्हणून दिला जातो. महाशिवरात्रीच्या दिवशी कवठाचं विशेष महत्त्व आहे कारण वसंत ऋतूत मिळणाऱ्या कवठात अमृत उतरते अशी श्रद्धा आहे. त्यामुळे प्रत्येक घरात कवठ प्रसाद म्हणून दिला जातो.
कवठ हे एक स्वादिष्ट आणि आरोग्यवर्धक फळ आहे. विशेषतः उन्हाळ्यात जेव्हा शरीराला अतिरिक्त उष्णता आणि पाणी कमी होण्याची समस्या येते. तेव्हा कवठ खाणे शरीरासाठी अत्यंत फायदेशीर ठरते. कवठ पचनासाठी उत्तम आहे आणि त्याच्या अनेक आरोग्यवर्धक गुणधर्मांमुळे त्याला औषधासारखे फायदे होतात.
पचनास मदत : कवठ पचनसंस्थेसाठी फायदेशीर आहे. उन्हाळ्यात शरीराची पचनशक्ती कमी होऊ शकते, परंतु कवठ खाल्ल्याने पचन प्रक्रिया सुरळीत होते. यामुळे शरीराला आवश्यक पोषण मिळते.
अतिसारावर नियंत्रण : अत्यधिक जुलाब झाल्यास कवठ खाल्ल्याने त्यावर त्वरित नियंत्रण मिळवता येते. त्याच्या अँटीबायोटिक गुणधर्मामुळे जुलाब थांबण्यास मदत होते.
मूळव्याध आणि अल्सरवरील उपाय : कवठ मूळव्याध आणि पचनसंस्थेतील इतर विकारांवरही फायदेशीर ठरते. ज्यांना अल्सर किंवा मूळव्याधाच्या समस्या आहेत त्यांना कवठ खाणे उपयुक्त ठरते.
हृदयरोग आणि रक्तदाब नियंत्रण : हृदयरोग किंवा छातीत धडधड होणाऱ्यांसाठी कवठ खाणे फायदेशीर आहे. यामुळे हृदयाच्या कार्यामध्ये सुधारणा होते. तसेच उच्च रक्तदाब असलेल्या व्यक्तींसाठी कवठ फायद्याचे ठरते कारण यामुळे रक्तदाब नियंत्रित राहतो.
कोलेस्ट्रॉल कमी करणे : कवठ खाल्ल्यामुळे कोलेस्ट्रॉल देखील कमी होतो आणि रक्तवाहिन्यांचे आरोग्य चांगले राहते.
रोगप्रतिकारशक्ती वाढविणे : कवठ रोगप्रतिकारशक्ती वाढविणारे आहे. त्यामुळे शरीराला विविध रोगांपासून संरक्षण मिळते आणि तुम्ही ताजेतवाने अनुभवता.
उत्तेजक आणि चांगले परिणाम : कवठ हे उत्तेजक असून आमांश, अपचन, अतिसार यांसारख्या विकारावर उपयुक्त आहे. या विकारांमध्ये कवठ वापरणे अत्यंत फायदेशीर ठरते.
कवठ कसा खावा? : कवठ हे पिकलेलेच खाणे योग्य आहे. मात्र काहींना कच्चे कवठ खाल्ल्याने सर्दी, खोकला आणि डोकेदुखी होऊ शकते, त्यामुळे त्याचे योग्य प्रमाणात सेवन करा.
हेही वाचा : रोगप्रतिकारक शक्ती वाढविण्यापासून ते वजन कमी करण्यापर्यंत आरोग्यासाठी गुणकारी 'गवती चहा'