हातापायाला सुज येणे अगदी सामान्य वाटत असेल तर तसे नसते. पायाला सारखी सुज येणे ही केवळ थकव्याची बाब नसून अनेकदा शरीरात चालू असलेल्या काही अंतर्गत बदलांचे लक्षण असू शकते. दिवसभर उभे राहणे, जास्त चालणे किंवा जड काम केल्यानंतर पाय सुजणे स्वाभाविक आहे. (Do your feet swell? If you think they swell due to fatigue, you are making a big mistake, see what the serious reason is)पण ही सुज वारंवार येत असेल, सकाळी उठल्यावरही कमी होत नसेल किंवा वेदनांसोबत जाणवत असेल, तर त्याकडे दुर्लक्ष करू नये.
पायाला सतत सुज येण्यामागे रक्ताभिसरण नीट न होणे हे एक महत्त्वाचे कारण असू शकते. शिरांमधून रक्त वरच्या दिशेने नीट न गेल्यास पायात द्रव साचतो आणि सुज येते. तसेच किडनीचे कार्य नीट न होणे, हृदयाशी संबंधित तक्रारी, लिव्हरचे विकार किंवा थायरॉईड असंतुलन यामुळेही पाय सुजण्याची समस्या दिसू शकते. काही लोकांमध्ये मीठ जास्त खाणे, पाणी कमी पिणे किंवा दीर्घकाळ एकाच जागी बसून राहणे यामुळेही पाय फुगतात. महिलांमध्ये गर्भधारणा, मासिक पाळीपूर्वीचे हार्मोनल बदल किंवा काही औषधांचे दुष्परिणाम यामुळेही सुज येऊ शकते.
या त्रासावर उपाय करण्यासाठी सर्वप्रथम जीवनशैलीत बदल करणे गरजेचे आहे. जास्त वेळ उभे किंवा बसून राहणे टाळावे आणि मधूनमधून पाय हलवावेत. शक्य असेल तेव्हा पाय थोडे उंच ठेवून विश्रांती घ्यावी, त्यामुळे साचलेला द्रव कमी होण्यास मदत होते. आहारात मीठाचे प्रमाण कमी करणे, भरपूर पाणी पिणे आणि हिरव्या भाज्या, फळे यांचा समावेश करणे उपयुक्त ठरते. रोज हलका व्यायाम, चालणे किंवा पायांचे स्ट्रेचिंग केल्याने रक्ताभिसरण सुधारते.
घरगुती उपायही काही प्रमाणात आराम देऊ शकतात. कोमट पाण्यात मीठ घालून पाय बुडवून ठेवले तर थकवा आणि सुज कमी होते. रात्री झोपण्यापूर्वी पायांना कोमट तेलाने हलकी मालीश केल्यासही फायदा होतो. मात्र, सुज खूप जास्त असेल, अचानक वाढत असेल, श्वास लागणे, वेदना, त्वचेचा रंग बदलणे अशी लक्षणे दिसत असतील, तर त्वरित डॉक्टरांचा सल्ला घेणे अत्यंत आवश्यक आहे.
पायाला सारखी सुज येणे हे शरीर देत असलेले एक संकेत असू शकते. वेळेवर कारण ओळखून योग्य काळजी आणि उपचार घेतले, तर हा त्रास नक्कीच नियंत्रणात आणता येतो आणि गंभीर आजार टाळता येतात. बीपी, शुगर असे त्रास सुरु होणार असतील तरी पाय सुजतात. त्यामुळे तज्ज्ञांचा सल्ला घ्या आणि वेळीच चाचण्या करुन घ्या.