‘एनपीए’ फॉर्म्युला यशस्वी

ज्या पद्धतीने बँकांतील बुडीत कर्जाचे प्रमाण वाढत आहे, ते पाहता आता बुडीत कर्ज हा बॅँक व्यवसायातील अविभाज्य घटक झाल्याचे दिसून येते

सतीश डोंगरे, नाशिक
ज्या पद्धतीने बँकांतील बुडीत कर्जाचे प्रमाण वाढत आहे, ते पाहता आता बुडीत कर्ज हा बॅँक व्यवसायातील अविभाज्य घटक झाल्याचे दिसून येते. कारण प्रत्येक कर्जात जोखीम आणि कर्ज न फेडण्याची शक्यता अंतर्भूत असते. मात्र गेल्या दोन दशकांमध्ये बॅँकांकडून मोठमोठी कर्जे घ्यायची आणि अनुत्पादक मालमत्ता (एनपीए) म्हणून कागदोपत्री कशी दाखविता येईल, अशी उत्तम कला उद्योजकांनी आत्मसात केल्याने बॅँकांची अवस्था दयनीय झाली आहे. मार्च २०१३ पर्यंत एक लाख ६४ हजार ४६१ कोटी रुपयांचा एनपीए थकीत असून, त्यात सर्वोच्च चार खात्यातील रक्कम २२ हजार ६६६ कोटी रुपये इतकी आहे.
बॅँकांकडून कर्ज घ्यायचे, त्याची परतफेड न करता बुडीत कर्जाच्या तरतुदीद्वारे त्यापासून सुटका करून घ्यायची असा नवा उद्योग कर्जदारांनी सुरू केला आहे. विशेष म्हणजे बॅँकांकडून कर्जदारांना आतापर्यंत अभय दिले जात असल्याने त्यांना कर्ज बुडविण्यास एकप्रकारे प्रोत्साहन मिळत असल्याचे दिसून आले आहे.
एवढेच काय तर बॅँकांनी कमावलेल्या नफ्यातून बुडीत कर्जांसाठी विशेष तरतूददेखील केली जात असल्याने त्याचा परिणाम बॅँकांच्या नफ्यावर होत आहे. २००८ ते २०१३ या आर्थिक वर्षांमध्ये एकूण चार लाख ३७ हजार २५४ कोटींच्या निव्वळ नफ्यातून २ लाख ८ हजार ५३२ कोटी रुपयांच्या बुडीत कर्जासाठी तरतुदी केल्या आहेत. या कोट्यवधी रुपयांच्या तरतुदींचा बॅँकांच्या नफ्यावर परिणाम होत असून, निव्वळ नफा घटत चालला आहे. कर्ज बुडविणाऱ्यांचे अपराध झाकण्यासाठी बॅँकांकडून दानशूरपणा दाखविला जात असला तरी हीच परिस्थिती कायम राहिल्यास देशातील बहुतेक सार्वजनिक बॅँकांचे दिवाळे निघण्याची अधिक शक्यता असल्याचे मत तज्ज्ञांनी व्यक्त केले आहे. (क्रमश:)