Marathawada Dam Water : मराठवाड्यातील प्रमुख जलप्रकल्प सध्या केवळ ३५ टक्क्यांवर असून, सर्वात मोठा जायकवाडी प्रकल्पदेखील अर्ध्याहून कमी पातळीवर आहे. अशा स्थितीत नाशिक-नगरमधील पावसावर संपूर्ण मराठवाड्याची नजर खिळली आहे.(Marathawada Dam Water)
पुढील काळात पावसाची आवक झाली नाही तर शेतकरी आणि नागरिकांसाठी ही एक गंभीर परिस्थिती ठरू शकते. मराठवाड्यात पावसाच्या अनियमिततेमुळे मोठ्या जलप्रकल्पांमध्ये पाणीसाठा मर्यादित राहिला आहे.(Marathawada Dam Water)
सध्या ११ प्रमुख धरणांत एकूण पाणीसाठा फक्त ३५.७५ टक्के इतका नोंदवला गेला आहे. या तुलनेत सर्वात मोठा असलेल्या जायकवाडी प्रकल्पात ३१.१८ टक्के म्हणजे २३.९० टीएमसी उपयुक्त पाणीसाठा शिल्लक आहे.(Marathawada Dam Water)
धरणांची विद्यमान पाणीस्थिती (२१ जूनपर्यंतची माहिती)
| प्रकल्पाचे नाव | एकूण साठा (टीएमसी) | उपयुक्त साठा (टीएमसी) |
|---|---|---|
| जायकवाडी | ४९.९६१ | २३.९० |
| येलदरी | १८.६८२ | १४.२८ |
| निम्न दुधना | ६.७२६ | ३.१० |
| सिद्धेश्वर | ६.५७२ | ०.५७ |
| माजलगाव | ६.३६७ | १.३५ |
| मांजरा | ३.४१२ | १.७५ |
| पेनगंगा | २५.८२८ | १४.७१ |
| मानार | २.८१० | २.५० |
| निम्न तेरणा | ०.७७३ | ०.६८ |
| सीना कोळेगाव | ३.४५७ | १.३० |
पावसाच्या जोरावर विसर्ग वाढतोय
जायकवाडी प्रकल्पात शनिवारी सकाळी १४ हजार ३१ क्युसेकने पाण्याची आवक सुरू होती. गोदावरी खोऱ्यातील नाशिक व नगर परिसरातील पावसामुळे जायकवाडीला जलपुरवठा वाढण्याची शक्यता आहे.
दारणा प्रकल्पातून ४ हजार ७४२ क्युसेक
गंगापूरमधून १ हजार १६० क्युसेक
कडवा धरणातून ५३० क्युसेक
नांदूर मधमेश्वर बंधाऱ्यातून १५ हजार ७७५ क्युसेक विसर्ग
पाणीसंकटाची शक्यता?
* मराठवाड्यातील अनेक लहान प्रकल्प उपयुक्त क्षमतेपेक्षा पाणी खाली गेले आहे.
* नजीकच्या काळात पाऊस कमी पडल्यास सिंचन व पिण्याच्या पाण्यावर परिणाम होण्याची शक्यता.
* सध्या काही ठिकाणी कडक उन्हामुळे तापमानात वाढ, त्यामुळे साठवलेले पाणी अधिक वेगाने कमी होण्याची भीती.
शेतकऱ्यांसाठी सल्ला
* पेरणीस अजून थांबा, पेरणीयोग्य पावसाची वाट पाहा.
* उपलब्ध पाणीसाठ्याच्या आधारे सेंद्रिय पद्धतीने पीक निवड करा.
* जलसंधारणाच्या उपायांवर भर द्या.
* सरी-वरंबा पद्धती, पाण्याचा काटेकोर वापर, ठिबक सिंचन.
मराठवाड्यातील पाणीसाठ्याची स्थिती सध्या चिंताजनक असली तरी येत्या काही दिवसांत चांगल्या पावसाची अपेक्षा असल्याने धरणात जलपातळी वाढण्याची शक्यता आहे. मात्र, तोपर्यंत जलसंधारण आणि पाणी नियोजन ही काळाची गरज आहे.