Krushi Salla : सध्या हवामानात अनेक मोठे बदल होत आहेत. मराठवाड्यात येत्या काही दिवसांमध्ये हलक्या पावसाची शक्यता आहे, मात्र पाऊस सरासरीपेक्षा कमी राहणार आहे. त्यामुळे पेरणीची घाई न करता योग्य नियोजन करणे अत्यावश्यक असल्याचा सल्ला वसंतराव नाईक मराठवाडा कृषी विद्यापीठाने दिला आहे.(Krushi Salla)
हवामानाचा अंदाज
३१ मे रोजी काही ठिकाणी वादळी वाऱ्यासह हलका ते मध्यम पाऊस पडण्याची शक्यता आहे.
१-३ जून रोजी तुरळक ठिकाणी हलक्या स्वरुपाचा पाऊस पडणार आहे.
४-१२ जून दरम्यान सरासरीपेक्षा कमी पाऊस व तापमानात अल्प बदल होण्याची शक्यता वर्तविण्यात आली आहे.
तापमान
* कमाल तापमान २-४ अंश सेल्सिअसने वाढण्याची शक्यता आहे.
* किमान तापमानात फारसा बदल नाही.
पीक व्यवस्थापन
सोयाबीन
सोयाबीन पेरणीसाठी अति लवकर येणारे वाण: परभणी सोना (एमएयुएस-47), लवकर येणारे वाण: एमएयूएस-71 (समृध्दी), एमएयुएस-158, एमएयुएस-612, जवाहर (जेएस-335), शक्ती (एमएयुएस-81), मध्यम उशिरा येणारे वाण: प्रसाद (एमएयुएस-1), प्रतिकार (एमएयूएस-61), एमएयुएस-162, प्रतिष्ठा (एमएयूएस 61-2) आदी वाणांचा वापर करावा.
सोयाबीन पिकाच्या पेरणीपूर्वी शेतकऱ्यांनी बियाण्याची उगवण क्षमता तपासून घ्यावी. उगवण क्षमता ७०% पेक्षा जास्त असेल तरच बियाणे पेरणीसाठी वापरावे. जमिनित वापसा असतांना पूर्व मशागतीची कामे राहिली असल्यास पूर्व मशागतीची कामे करून घ्यावीत.
खरीप ज्वारी
खरीप ज्वारी पेरणीसाठी संकरीत वाण : सीएसएच-14, सीएसएच-16, सीएसएच-25 (परभणी साईनाथ), सुधारीत वाण: परभणी शक्ती, पीव्हीके-809, पीव्हीके-801 (परभणी श्वेता) आदी वाणांचा वापर करावा.
बाजरी
बाजरीच्या पेरणीसाठी संकरीत वाण : सबुरी, श्रध्दा, शांती, एएचबी-1269, एएचबी-1200 (एफई) सुधारीत वाण: आयसीटीपी, समृध्दी, परभणी संपदा या वाणांचा वापर करावा.
ऊस
ऊस पिकावर पांढऱ्या माशीचा प्रादुर्भाव दिसून येत असल्यास, प्रादुर्भावग्रस्त पाने काढून नष्ट करावीत, पिवळ्या चिकट सापळ्यांचा पिकात वापर करावा, रासायनिक कीटकनाशकामध्ये व्यवस्थापनासाठी क्लोरोपायरीफॉस २० टक्के ३० मिली किंवा इमिडाक्लोप्रिड १७.८ टक्के ३ मिली किंवा ॲसीफेट ७५% २० ग्रॅम प्रति १० लिटर पाण्यात मिसळून फवारावे.
ऊस पिकावर खोड किडीचा प्रादूर्भाव दिसून आल्यास याच्या व्यवस्थापनासाठी क्लोरपायरीफॉस २० % २५ मिली किंवा क्लोरॅट्रानोलीप्रोल १८.५% ४ मिली प्रति १० लीटर पाण्यात मिसळून पावसाची उघाड बघून फवारणी करावी.
हळद
हळद लागवडीसाठी सेलम, कृष्णा, राजापूरी, फुले स्वरुप या सुधारीत जातींची निवड करावी.
फळबागेचे व्यवस्थापन
संत्रा/मोसंबी
संत्रा/मोसंबी लागवडीसाठी 1X1X1 मीटर या आकाराचे खड्डे घेऊन त्यात अर्धा किलो सुपर फॉस्फेट, ३ ते ४ घमेली शेणखत किंवा कंपोस्टखत व पोयटा माती यांनी खड्डे भरून घ्यावे.
संत्रा नविन बाग लागवडीसाठी नागपूर संत्रा, किन्नो तर मोसंबी नविन बाग लागवडीसाठी न्यूसेलर, सातगुडी व फुले मोसंबी आदी जातींची निवड करावी.
लागवडीसाठी शासकीय नोंदणीकृत रोपवाटीकेतूनच रोपांची खरेदी करावी. अंबे बहार संत्रा/मोसंबी बागेत रोगनाशकाची फवारणी पावसाची उघडीप बघून करावी.
डाळिंब
डाळिंब लागवडीसाठी घेतलेले खड्डे चांगली माती + चांगले कुजलेले व रापलेले शेणखत + १ ते १.५ किलो सिंगल सुपर फॉस्फेट + पालापाचोळा यांनी जमिनीपासून वर १५ ते २० सेंमी खड्डे भरून घ्यावेत व मधोमध एक बांबूची काठी लावावी. डाळींब नविन बाग लागवडीसाठी भगवा, फुले भगवा सुपर, गणेश, फुले आरक्ता, आदी जातींची निवड करावी.
चिकू
चिकू लागवडीसाठी घेतलेले 1X1X1 मीटर आकाराचे खड्डे अर्धा किलो सुपर फॉस्फेट, १:३ या प्रमाणात शेणखत + माती या मिश्रणाने खड्डे भरावे. चिकू नविन बाग लागवडीसाठी कालीपत्ती, क्रिकेट बॉल आदी जातींची निवड करावी. लागवडीसाठी शासकीय नोंदणीकृत रोपवाटीकेतूनच रोपांची खरेदी करावी.
भाजीपाला
खरीप हंगामात भाजीपाला लागवडीसाठी रोपे तयार करण्यासाठी गादी वाफे तयार करून घ्यावेत. मिरची पिकाच्या लागवडीसाठी परभणी तेजस, पूसा ज्वाला, अग्नीरेखा, फुले ज्योती, जी-4, जी-3 आदी जातींची निवड करावी.
टोमॅटो पिकाच्या लागवडीसाठी देवगिरी, परभणी यशश्री, ए.टी.एच-1, पुसारूबी, धनश्री, भाग्यश्री, आर्कारक्षक आदी जातींची निवड करावी. काढणीस तयार आसलेल्या भाजीपाला पिकांची काढणी करावी.
फुलशेती
खरीप हंगामात फुलपिकांच्या लागवडीसाठी रोपे तयार करण्यासाठी गादी वाफे तयार करून घ्यावेत. गुलाब पिकाच्या लागवडीसाठी ग्लॅडीयटर, सुपर स्टार, डबल डिलाईट, रेड मास्टर पीस आदी जातींची निवड करावी. काढणीस तयार असलेल्‍या फुलपिकांची काढणी करून घ्यावी.
तुती रेशीम उद्योग
तुती रोपवाटीका जुन महिन्यात एक एकर क्षेत्रासाठी २ गुंठे क्षेत्रावर गादी वाफे करावेत. 50X3X1.5 फुट (लांबी-रुंदी-उंची) आकाराचे ३ गादी वाफे करावेत. ६ ते ८ महिने वयाचे तुती बेणे करण्यासाठी निवडावी.
३ ते ४ डोळे असलेले बेणे पेन्सील आकाराचे निवडून धारदार सिकेटरच्या साहाय्याने डोळ्याच्या लगत खालील बाजूस स्लॅटींग कट व 3 डोळ्याच्या वरच्या डोळया लगत फ्लॅट कट घेऊन बेणे तयार करावे. बेणे तयार करताना बेण्याची साल फाटणार नाही याची काळजी घ्यावी. रोगीट बेण्याची छाटणी साठी निवड करू नये.
5X3X2 किंवा 6X3X2 फुट पट्टा पध्दत लागवडीसाठी एकरी ६ हजार बेणे लागवड करावी. दोन भाग शेणखत व एक भाग माती या प्रमाणे जमीनीपासून १.५ फुट उंचीच्या गादी वाफ्यावर २२ सेंमी लांबीचे तुती बेणे दोन ओळीत १५ सेंमी व दोन बेण्यात १० सेंमी अंतर ठेवून लागवड करावी.
पशुधन संरक्षण
* पावसामुळे दमट हवामानात रोगाचा धोका आहे.
* जनावरांना पावसापासून व विजेपासून सुरक्षित ठेवा.
* ओलसर गोठा टाळा, सुकं व हवेशीर ठिकाणी पशुधन ठेवा.
(सौजन्‍य : मुख्य प्रकल्प समन्वयक, ग्रामीण कृषी मौसम सेवा,वसंतराव नाईक मराठवाडा कृषी विद्यापीठ, परभणी)
हे ही वाचा सविस्तर: Avakali Rain : मराठवाड्याला अवकाळीचा तडाखा; बारा मंडळांत अतिवृष्टी वाचा सविस्तर