सोयाबीन पिकाची लागवड सर्व प्रकारच्या जमिनीत करता येते. परंतु, अत्यंत हलक्या जमिनीत अपेक्षित उत्पादन येत नाही. जास्त आम्लयुक्त, क्षारयुक्त, तथा रेताड जमिनीत सोयाबीनचेपीक घेऊ नये.
- सोयाबीन पेरणीसाठी जूनचा दुसरा आठवडा ते जुलैचा पहिला आठवडा हा काळ सर्वात योग्य राहील. परंतु सोयाबीनची पेरणी मान्सूनच्या आगमनानंतर, किमान १० सें.मी. (१०० मिमी) पाऊस पडल्यानंतरच करावी.
- सोयाबीन उत्पादनात स्थिरतेच्या दृष्टिकोनातून २ ते ३ वर्षातून एकदा आपल्या शेताची खोल नांगरणी करणे फायदेशीर ठरते. ज्या शेतकऱ्यांनी गेल्या एक-दोन वर्षात शेत नांगरले नसेल त्यांनी यावेळी आपल्या शेताची खोल नांगरणी करावी. त्यानंतर, विरुद्ध दिशेने कल्टीव्हेटर चालवून शेत तयार करावे. अन्यथा विरुद्ध दिशेने दोनदा कल्टिव्हेटर चालवून शेत तयार करावे.
- शेवटची खुरपणी करण्यापूर्वी शेणखत (१० टन/हेक्टर) किंवा कोंबडी खत (२.५ टन/हेक्टर) शेतात टाकून चांगले मिसळावे, त्यामुळे जमिनीची गुणवत्ता आणि पोषकतत्त्वे वाढतात.
- उपलब्धतेनुसार, सब-सॉयलर नावाचे यंत्र तुमच्या शेतात १० मीटरच्या अंतरावर विरुद्ध दिशेने चालवा, ज्यामुळे जमिनीची पाणी धरून ठेवण्याची क्षमता वाढेल आणि दुष्काळाची अनपेक्षित परिस्थिती उ‌द्भवल्यास पिकाचे दीर्घ कालावधीसाठी संरक्षण होण्यास मदत होईल.
- गेल्या काही वर्षांपासून दुष्काळ, अतिवृष्टी किंवा असमान पाऊस अशा घटना पीक शेतात उभे असताना घडून येताना दिसत आहेत. अशा प्रतिकूल परिस्थितीत पीक वाचवण्यासाठी, सोयाबीन पेरणीसाठी बीबीएफ (ब्रॉड बेड फरो सिस्टीम) किंवा (रिज-फरो सिस्टीम) पद्धतीने सोयाबीन पेरावे. त्यासाठी आवश्यक संबंधित उपकरणे किंवा उपकरणांची व्यवस्था करावी.
- शिफारस केलेल्या वेगवेगळ्या परिपक्वता कालावधी असलेल्या सोयाबीनच्या २ किंवा ३ जाती पेरणीसाठी निवडाव्यात आणि बियाण्याची उपलब्धता आणि गुणवत्ता सुनिश्चित करावी. (बियाणे उगवण किमान ७०% असावी)
- सोयाबीन लागवडीसाठी आवश्यक निविष्ठांची (बियाणे, खत-खते, बुरशीनाशके, कीटकनाशके, तणनाशके, सेंद्रिय संवर्धन इ.) खरेदी आणि उपलब्धता सुनिश्चित करावी.
- जर एखा‌द्या शेतकरी बांधवास त्याच्या घरातील किंवा शेजारच्या शेतकऱ्याकडून मागील वर्षीचे बियाणे पेरणीसाठी वापरायचे असेल तर त्याने त्या बियाण्याची उगवण क्षमता ७० टक्के किंवा त्याहून अधिक असल्याची खात्री करावी व मगच ते बियाणे पेरणीसाठी वापरावे.
- वेगवेगळ्या परिपक्वता कालावधीसह तुमच्या प्रदेशासाठी शिफारस केलेल्या २-३ जातीची लागवड करावी.
- सोयाबीन पेरणी शिफारस केल्याप्रमाणे दोन ओळीमध्ये ४५ सें.मी. अंतर व दोन रोपांमधील अंतर ५-७ सें.मी राहील याप्रमाणे करावी. त्याचप्रमाणे, बियाणे २-३ सेमी एवढ्या खोलीवर पेरावे ठेवावे. सोयाबीन बियाणे दर ६५-७० किलो/हेक्टर पेरणीसाठी वापरावा.
- एस. ए. जायभाय
(सोयाबीन कृषीवि‌द्यावेत्ता व वैज्ञानिक-ड)
भा.क.सं.प. अखिल भारतीय समन्वीत सोयाबीन संशोधन प्रकल्प
आघारकर संशोधन संस्था, पुणे
अधिक वाचा: आता बियाणे फसवणूक टळणार; खतांची विक्री पॉश मशीनवरून तशी बियाण्यांची विक्री साथी वरून