अकोला : महात्मा गांधी राष्ट्रीय ग्रामीण रोजगार हमी योजना (नरेगा) (MGNREGA) अंतर्गत चालविण्यात येणाऱ्या फळबाग लागवड कार्यक्रमाला जिल्ह्यात मोठी अपेक्षा होती. (Falbaga Yojana)
२०२५-२६ या आर्थिक वर्षात कृषी विभागाने १ हजार २०० हेक्टर क्षेत्रावर फळबाग लागवडीचे उद्दिष्ट ठरविले होते. मात्र, आतापर्यंत केवळ २४८ हेक्टर क्षेत्रावरच लागवड झाली असून, उर्वरित ९५२ हेक्टर भागावर लागवड होणे अजून बाकी आहे.(Falbaga Yojana)
या कारणामुळे शेतकऱ्यांमध्ये आणि कृषी क्षेत्रातील तज्ज्ञांमध्ये प्रश्न निर्माण झाला आहे. फळबाग लागवडीचा मुहूर्त कधी निघणार? (Falbaga Yojana)
फळबाग लागवडीचे उद्दिष्ट आणि परिस्थिती
जिल्ह्यातील सात तालुक्यांमध्ये फळबाग लागवडीचे नियोजन खालीलप्रमाणे करण्यात आले आहे
| तालुका | हेक्टर |
|---|---|
| अकोट | ३३० |
| तेल्हारा | ३३० |
| बाळापूर | १०० |
| पातूर | १०० |
| बार्शिटाकळी | १६० |
| अकोला | ९० |
| मूर्तिजापूर | ९० |
| एकूण | १,२०० |
या उद्दिष्टापैकी सध्या फक्त २४८.६ हेक्टर भागावर लागवड झाली आहे, ज्यात केळी, सीताफळ, लिंबू, संत्रा व पेरू अशा विविध फळपिकांचा समावेश आहे.
लाभार्थी शेतकरी व त्यांचे योगदान
सध्या २७१ शेतकऱ्यांनी या योजनेअंतर्गत फळबाग लागवड केली आहे. प्रत्येक शेतकऱ्याला नरेगा अंतर्गत अनुदान दिले जाते. हा अनुदान शेतकऱ्यांसाठी आर्थिक सहाय्य ठरतो आणि त्यांच्या उत्पन्नात वाढ करतो. तरीही, उर्वरित भागावर लागवड न झाल्यामुळे या योजनेचा पूर्ण लाभ अजूनही शेतकऱ्यांपर्यंत पोहचलेला नाही.
अडथळे कोणते?
कृषी विभागाच्या माहितीनुसार, लागवडीला उशीर होण्यामागे विविध कारणे आहेत.
* लागवडीसाठी लागणारा योग्य वेळ व हवामान परिस्थिती
* पिकांसाठी लागणारे साहित्य व रोपांची उपलब्धता
* शेतकऱ्यांमध्ये जागरूकता व इच्छाशक्तीचा अभाव
* तांत्रिक व प्रशासनिक अडचणी
यामुळे हा प्रश्न उपस्थित होतो की, फळबाग लागवडीचा मुहूर्त कधी निघणार आणि शेतकऱ्यांना या योजनेचा संपूर्ण लाभ कधी मिळणार?
मनरेगा अंतर्गत फळबाग लागवड ही शेतकऱ्यांसाठी दीर्घकालीन लाभाची संधी आहे. मात्र, जिल्ह्यात ८० टक्क्यांपेक्षा अधिक क्षेत्रावर लागवड अद्याप बाकी असल्यामुळे ही योजना पूर्णत्वास पोहोचण्यास वेळ लागण्याची चिन्हे आहेत. योग्य नियोजन, प्रशासन व शेतकऱ्यांच्या सहकार्यानेच हा उद्देश पूर्ण होऊ शकतो.