Menstrual Syndrome: फक्त पोटदुखीच नाही; पाळी येण्यापूर्वी शरीर देते 'हे' ५ संकेत, या बदलांकडे वेळीच लक्ष द्या

Menstrual Syndrome: अनियमित पाळी असणाऱ्या महिलांना पाळी कधी येईल याचा अंदाज घेण्यासाठी शारीरिक बदलांकडे लक्ष ठेवावे लागते, हे बदल कोणते? ते जाणून घेऊ. 

मासिक पाळी (Periods) येण्यापूर्वी शरीरात अनेक बदल होतात, ज्याला वैद्यकीय भाषेत PMS (Premenstrual Syndrome) म्हटले जाते. पोटदुखी किंवा कंबरदुखी ही सामान्य लक्षणे सर्वांनाच माहित आहेत, पण काही अशी 'विचित्र' लक्षणे देखील आहेत जी पाळी येण्यापूर्वी शरीर आपल्याला देत असते.

मासिक पाळी सुरू होण्याच्या काही दिवस आधी महिलांच्या शरीरातील हार्मोन्समध्ये (विशेषतः इस्ट्रोजेन आणि प्रोजेस्टेरॉन) मोठे बदल होतात. या बदलांमुळे केवळ शारीरिकच नाही, तर मानसिक आरोग्यावरही परिणाम होतो. पाळी येण्यापूर्वी दिसणारी काही विचित्र पण महत्त्वाची लक्षणे खालीलप्रमाणे आहेत. 

१. स्तनांमध्ये जडपणा किंवा वेदना (Breast Tenderness)

अनेक महिलांना पाळी येण्याच्या ३-४ दिवस आधी स्तनांमध्ये जडपणा जाणवतो किंवा हलका स्पर्श झाला तरी वेदना होतात. शरीरातील प्रोजेस्टेरॉन हार्मोन्स वाढल्यामुळे दुग्धग्रंथींमध्ये सूज येते, ज्यामुळे हा त्रास होतो. पाळी सुरू झाल्यावर हे लक्षण आपोआप कमी होते.

२. पचनाच्या समस्या आणि गॅस (Digestive Issues)

पाळी येण्यापूर्वी काहींना बद्धकोष्ठता (Constipation) जाणवते, तर काहींना जुलाब (Diarrhea) होतात. याचे मुख्य कारण म्हणजे 'प्रोस्टाग्लँडिन्स' (Prostaglandins) नावाचे रसायन, जे गर्भाशयासोबतच आतड्यांच्या हालचालीवरही परिणाम करते. यामुळे पोट फुगल्यासारखे (Bloating) वाटते.

३. झोपेत बदल आणि थकवा (Insomnia or Excessive Sleep)

हार्मोन्सच्या चढ-उतारामुळे शरीराचे तापमान थोडे वाढते, ज्यामुळे रात्री शांत झोप लागण्यास अडचण येते. याउलट, काहींना दिवसभर प्रचंड थकवा आणि सुस्ती जाणवते. याला 'Period Fatigue' असेही म्हणतात.

४. त्वचेवर अचानक पुरळ येणे (Hormonal Acne)

जर तुमच्या हनुवटीवर किंवा जबड्याच्या रेषेवर अचानक पिंपल्स येऊ लागले असतील, तर समजावे की तुमची पाळी जवळ आली आहे. ओव्हुलेशननंतर त्वचेतील सीबम (Sebum) उत्पादनात वाढ होते, ज्यामुळे छिद्रे बंद होऊन पुरळ येतात.

५. अन्नाची तीव्र ओढ (Food Cravings)

अचानक चॉकलेट, चिप्स किंवा मसालेदार पदार्थ खाण्याची तीव्र इच्छा होणे हे पाळी येण्याचे एक मोठे लक्षण आहे. शरीरातील सेरोटोनिन (आनंद देणारे हार्मोन) कमी झाल्यामुळे शरीर कार्बोहायड्रेट्स आणि साखरेची मागणी करते.

हे उपाय करून पहा:

असे बदल दिसू लागताच पाळी जवळपास येणार आहे हे लक्षात घेऊन पाळी येण्यापूर्वी आहारात मिठाचे प्रमाण कमी करा, जेणेकरून पायांना किंवा शरीराच्या अन्य भागाला सूज येणार नाही.  भरपूर पाणी प्या.  हलका व्यायाम किंवा योगासने करा, ज्यामुळे 'मूड स्विंग्स' (Mood Swings) नियंत्रित राहतील.