कडीपत्त्याची हिरवीगार पानं (Curry Leaf Plant) भारतीय स्वयंपाकघरातील अत्यंत महत्त्वाची मानली जातात. आपल्या रोजच्या जेवणाला एक खास चव देणाऱ्या या रोपाला आपल्या बागेत वाढवणं हा अनेकांचा छंद असतो. मात्र, अनेकदा कडीपत्त्याच्या रोपाची वाढ खुंटते, त्याला पानं कमी येतात किंवा पानं पिवळी पडतात, अशा समस्यांमुळे रोपाची वाढ थांबते. कडीपत्त्याचे रोप दिसायला साधं असलं तरी त्याची निगा राखण्यात थोडी कमी काळजी घेतली तर पानं विरळ होणे, वाढ खुंटणे यासारख्या समस्या निर्माण होतात(How To Make Curry Leaves Plant Bushy).
अनेकदा मातीची गुणवत्ता कमी असणे, पोषणाची कमतरता किंवा पाणी देण्याची चुकीची पद्धत यामुळे कडीपत्त्याचे रोप व्यवस्थित वाढू शकत नाही. या समस्येवर बाजारातील रासायनिक खतांचा वापर न करता, घरच्या घरीच सेंद्रिय आणि पौष्टिक खत तयार करून किंवा काही सोपे घरगुती उपाय करून रोपाची योग्य पद्धतीने वाढ करु शकता. घरच्या घरी उपलब्ध असलेल्या अगदी सोप्या वस्तूंनी खास नैसर्गिक खत तयार करून आपण कडीपत्त्याचे रोप पुन्हा दाट, हिरवेगार आणि जोमदार करू शकता. कडीपत्त्याच्या (Jaggery Water For Curry Leaves) रोपाला भरपूर, हिरवीगार पानं येण्यासाठी कोणतं नैसर्गिक खत तयार करायचं आणि कोणते सोपे घरगुती उपाय करायचे ते पाहूयात...
कडीपत्त्याचे रोप हिरवेगार होण्यासाठी नेमकं काय करायचं ?
१. मातीची गुणवत्ता आणि पाण्याचे योग्य संतुलन :- कडीपत्त्याच्या रोपाच्या निरोगी वाढीसाठी मातीपर्यंत हवा पोहोचणे अत्यंत आवश्यक असते, जेणेकरून पोषक घटक मुळांपर्यंत सहज पोहोचण्यास मदत होईल. यासाठी, प्रत्येक आठवड्यात कुंडीतील माती सुमारे एक ते दीड इंच इतकी हलक्या हातांनी मोकळी करावी. यामुळे माती भुसभुशीत राहते आणि रोपाच्या मुळांना चांगल्या प्रकारे श्वास घेता येतो. परिणामी, रोपाला दिलेले खत देखील मुळांपर्यंत व्यवस्थित पोहोचते. याव्यतिरिक्त, कडीपत्त्याच्या रोपाला जास्त पाण्याची गरज नसते. त्यामुळे, कुंडीतील वरची माती पूर्णपणे सुकल्यावरच पाणी द्यावे. जास्त पाणी दिल्यास मुळं कुजण्याची शक्यता असते, जे रोपासाठी हानिकारक ठरते.
२. लिक्विड खत :- गूळ फक्त खाण्यासाठीच नाही, तर झाडांसाठीही एक उत्कृष्ट टॉनिक आहे. गूळ मातीची जैविक शक्ती वाढवते, ज्यामुळे माती अधिक सुपीक बनते. हे शक्तिशाली द्रावण तयार करण्यासाठी ५० ग्रॅम गूळ, अर्धा लीटर पाणी, एक चमचा एप्सम सॉल्ट इतक्या साहित्याची गरज लागणार आहे. सर्वात आधी, गूळ अर्धा लीटर पाण्यात चांगल्या प्रकारे मिसळून रात्रभर किंवा काही तासांसाठी तसाच ठेवून द्यावा, जेणेकरून गूळ पूर्णपणे विरघळून जाईल. दुसऱ्या दिवशी, या गूळ घातलेल्या पाण्यात एक चमचा एप्सम सॉल्ट मिसळा. एप्सम सॉल्ट पानांना गडद हिरवा रंग देतो आणि क्लोरोफिलचे उत्पादन वाढविण्यात मदत करतो, ज्यामुळे रोप अधिक घनदाट आणि आकर्षक दिसू लागते. सर्व गोष्टी मिसळताच हे शक्तिशाली टॉनिक लिक्विड खत तयार होईल.
रोपासाठी फक्त लिक्विड खत तयार करणेच पुरेसे नाही, तर ते योग्य वेळी आणि योग्य प्रमाणात ते रोपाला देणे देखील तितकेच आवश्यक असते. या द्रवरूप खताला दर १५ दिवसांच्या अंतराने मातीत घालावे. एका रोपासाठी, अर्धा कप द्रावण पुरेसे आहे. जास्त प्रमाणात खत देणं टाळावं. द्रवरूप खत टाकल्यानंतर लगेच कुंडीतील मातीची हलकी ढिली करा. यामुळे द्रावण मातीत चांगले मिसळते, ज्यामुळे मुळांना पोषक तत्वे मिळतात.
३. वर्मीकंपोस्ट खात योग्य वेळी रोपाला देणे :- रासायनिक खताऐवजी सेंद्रिय खताचा वापर केल्याने रोपाला दीर्घकाळ निरोगी ठेवण्यास मदत होते. त्यामुळे, दर २५ दिवसांनी किंवा महिन्यातून एकदा गांडूळ खत देखील रोपाला घालावे. गांडूळ खत मातीचे टेक्श्चर सुधारते आणि तिची पाणी धरून ठेवण्याची क्षमता वाढवते. जर तुम्ही १५ दिवसांनी गुळाचे टॉनिक आणि २५ दिवसांनी गांडूळ खत द्याल, तर कडीपत्त्याचे रोप घनदाट, भरगच्च होईल. सोबतच रोपाला जास्त उंच होण्याऐवजी वेगवेगळ्या फांद्या फुटण्यासाठी छाटणीवर देखील लक्ष द्यावे.