Dharashiv Dam Water : धाराशिव जिल्ह्यात यंदा पावसाचे आगमन अपेक्षेपेक्षा लवकर झाले असून, मे महिन्यापासून आजवर एकूण ५४१ मि.मी. पावसाची नोंद झाली आहे.(Dharashiv Dam Water)
जून ते सप्टेंबर या हंगामात सरासरी ६०४ मि.मी. पाऊस होतो, त्याच्या जवळपास ९०% इतका पाऊस आतापर्यंत झाला असतानाही जिल्ह्यातील पाटबंधारे प्रकल्पांमध्ये फक्त ४७ टक्के जलसाठाच झाल्याचे चित्र आहे.(Dharashiv Dam Water)
पावसाचे असमान वितरण आणि परिणाम
यंदा पावसाचे प्रमाण अधिक असूनही, तो मुख्यतः मे महिन्यात (२९८ मि.मी.) झाला. मात्र, खरीप हंगामासाठी महत्त्वाचे असणारे जून-जुलै महिन्यातील पाऊस केवळ २४३ मि.मी. इतकाच झाला. त्यामुळे जमिनीत पाणी मुरण्याऐवजी वाहून गेल्याचे चित्र दिसून येत आहे.
प्रकल्पांतील साठ्याची चिंताजनक स्थिती
जिल्ह्यातील पाटबंधारे विभागाच्या अखत्यारित एकूण २२६ प्रकल्प आहेत. त्यांची एकूण जलसाठा क्षमता ७२७ दलघमी आहे. त्यामध्ये ३० जुलैअखेर फक्त ३४३ दलघमी (४७%) पाणी साठले आहे.
मोठ्या प्रकल्पांची स्थिती
| प्रकल्पाचे नाव | क्षमतेतील साठा | टक्केवारी |
|---|---|---|
| सीना कोळेगाव | ४२ दलघमी | ५५% |
| मांजरा | ५३ दलघमी | ३०% |
| माकणी (तेरणा) | ६७ दलघमी | ७४% |
प्रकल्प साठ्याची टक्केवारीनुसार स्थिती
| साठा टक्केवारी | प्रकल्प संख्या |
|---|---|
| १००% | ३८ |
| ७५% पेक्षा अधिक | १९ |
| ५१-७५% | ३७ |
| २६-५०% | ४५ |
| २५% पेक्षा कमी | ६० |
| कोरडे | ३ |
मागील वर्षीही अशीच स्थिती!
२०२४ मध्ये जून-जुलैमध्ये ४२१ मि.मी. पावसाची नोंद असूनही, जुलैअखेर केवळ १६९ दलघमी (२३%) जलसाठा उपलब्ध होता. यंदा ही स्थिती जरा सुधारली असली तरीही पाण्याचा उपयोगासाठी साठा अपेक्षेपेक्षा कमी आहे.
ऑगस्टमध्येही पावसाची अनिश्चितता
हवामान खात्याच्या अंदाजानुसार, ऑगस्ट महिन्यातही पावसाची टंचाई राहण्याची शक्यता आहे. त्यामुळे आधीच मर्यादित जलसाठ्यावर अवलंबून असलेल्या पाणवठ्यांवर व शेतीसाठी पुरवठ्यावर परिणाम होण्याची भीती आहे.
मेपासून भरपूर पाऊस झाला, परंतु जुलैअखेर प्रकल्पांत केवळ ४७ टक्के जलसाठा उपलब्ध झाला आहे. ऑगस्टमध्येही चिंतेची सावट निर्माण झाले आहे.
सतत बदलत्या हवामानामुळे आता पाणलोट क्षेत्रांचे संरक्षण, जलसंधारण उपाययोजना आणि नियोजनपूर्वक पाणी वापर या बाबतीत अधिक गांभीर्याने पावले उचलण्याची गरज आहे.