Khol Nangrat : बदलते वातावरण तसेच वेगवेगळ्या पीकपद्धती, अति रासायनिक खताचा वापर, अतिवृष्टी, ओला दुष्काळ, कोरडा दुष्काळ, वेगवेगळ्या सिंचन पद्धती, पारंपारिक शेतीपद्धती व यांत्रिकारणाचे परिणाम या सर्वांचा मातीवर (Soil Plough) परिणाम होत आहे. जमिनीमध्ये टणक, कठीण थर निर्माण होत आहे. यावर खोल नांगरट हा उत्तम पर्याय आहे.
खोल नांगरट म्हणजे काय ?
जमिनीच्या पृष्ठभागाखालील निर्माण झालेला घट्ट थर फोडला जातो. जमीन सैल केली जाते व जमीन भूसभूशीत होते. साधारण जमिनीच्या प्रकारानुसार हि खोल नांगरट २ ते २.५ फूटापर्यंत केली जाते.
खोल नांगरटीचे फायदे
- खोल नांगरेटीमुळे जमिनीतील तयार झालेला कडक थर फोडला जातो
- खोल नांगरटीच्या माध्यमातून म्हणजेच Subsoiling मुळे जमिनी व पाण्याचे संवर्धन होते.
- पिकांना सहजपणे आणि सुलभतेने अन्नद्रव्ये जमिनीतून घेता येतात.
- पाण्याचे शोषण जमिनीत जास्त प्रमाणात होते.
- पाणी साठवून ठेवण्याची क्षमता वाढते.
- पिकांची वाढ चांगली होते व उत्पन्नात वाढ होते.
- पावसामुळे पिकाचे नुकसान होत नाही. पिक पाण्यात न राहता पिकांचे सडणे टाळले जाते.
- पाणी जमिनीवर साचून न राहता व्यवस्थित मुरले जाते.
- खोल नांगरट दोन ते तीन वर्षातून एकदा केली तरी चालते त्यामुळे जमिनीचे संवर्धन तर होतेच सोबतच पैशांची व वेळेची ही बचत होते.
खोल नांगरट कशाने करावी ?
खोल नांगरटीसाठी एक ट्रॅक्टर चलीत मशीन उपलब्ध आहे. त्या मशीनचे नाव सबसॉईलर हे आहे. ही मशीन जमिनीमधील कडक थर फोडण्याचे व जमिन भुसभुशीत करण्याचे काम करते.
खोल नांगरटीची उत्तम वेळ
खोल नांगरट ही दोन ते तीन वर्षातून एकदा करावी व नोव्हेंबर ते मे महिन्यामध्ये खोल नांगरट केल्यास चांगले परिणाम मिळतात.
- डॉ. प्रियंका राजकुमार खोले, विषय विशेषज्ञ, कृषी अभियांत्रिकी विभाग, कृषी विज्ञान केंद्र सगरोळी