Rice Tariff Line : १ मे पासून तांदळाच्या निर्यातीसाठी (Rice Export) केंद्र सरकारकडून नवीन टॅरिफ लाइन सिस्टीम लागू केली जाण्याची शक्यता आहे. वाणिज्य मंत्री जितिन प्रसाद यांनी संसदेत ही माहिती दिली आहे. प्रसाद म्हणाले की, केंद्र सरकार नवीन टॅरिफ लाइनसाठी ही प्रणाली तांदूळ-आधारित प्रक्रियेच्या आधारावर तसेच जीआय टॅग असलेल्या बासमती तांदूळ (Basmati rice) आणि इतर जातींच्या आधारावर लागू होणार असल्याचे ते म्हणाले.
१० राज्यांमध्ये भाताचे वाण
वाणिज्य मंत्री जितिन प्रसाद (Minister jitin Prasad) यांनी एका लेखी उत्तरात म्हटले आहे की, 'या नवीन निर्णयामुळे वस्तूंचे भौगोलिक संकेत (नोंदणी आणि संरक्षण) कायदा, १९९९ अंतर्गत परिभाषित आणि मान्यताप्राप्त २० हून अधिक जीआय तांदळाच्या (GI Rice Tag) जातींना फायदा होईल. हे भारतातील १० हून अधिक राज्ये/केंद्रशासित प्रदेशांमध्ये घेतले जाणारे तांदळाचे प्रकार आहेत. त्यांनी सांगितले की, १९७५ च्या सीमाशुल्क शुल्क कायद्यात सुधारणा करून नवीन शुल्क वस्तू तयार करण्यात आल्या आहेत. २९ मार्च २०२५ रोजी पारित झालेल्या वित्त कायदा २०२५ द्वारे हे लागू होईल.
८ अंकी एचएस कोड
जितिन प्रसाद यांना बासमती आणि बिगर-बासमती तांदळाच्या वर्गीकरणाशी संबंधित प्रश्न विचारण्यात आला. यावर प्रसाद म्हणाले की, या निर्णयामुळे बासमती व्यतिरिक्त इतर तांदळाच्या जीआय जातींच्या व्यापार आणि व्यापाराच्या विकासासाठी केंद्रित धोरणनिर्मिती आणि विशिष्ट हस्तक्षेप शक्य होतील. बासमती तांदळाला इतर प्रकारच्या तांदळापासून वेगळे करण्यासाठी सरकारने २००८ मध्ये मानके आणि पात्रता अधिसूचित केली होती. ते म्हणाले की, धोरणात्मक हेतूंसाठी आणि बासमती तांदळाच्या आंतरराष्ट्रीय व्यापाराला चांगल्या प्रकारे समजून घेण्यासाठी सरकारने ८ अंकी एचएस कोडसह स्वतंत्र दर अधिसूचित केला आहे.
उष्णतेचा पिकावर काय परिणाम झाला?
यावेळी केंद्रीय कृषी आणि शेतकरी कल्याण राज्यमंत्री भागीरथ चौधरी म्हणाले की, वाढत्या तापमानाचा आणि उष्णतेच्या ताणाचा गहू उत्पादन आणि धान्याच्या गुणवत्तेवर होणारा परिणाम तपासला जाईल. त्यांनी सांगितले की यासाठी करनाल येथील ICARIWBR ने एक अभ्यास केला होता.
२०२१-२२ या वर्षात, जेव्हा उष्णतेचा प्रभाव जास्त होता, तेव्हा NWPZ आणि ईशान्य मैदानी प्रदेश (NEPZ) मध्ये केलेल्या अभ्यासातून काही निकाल मिळाले. या अभ्यासातून असे दिसून आले की २०२०-२१ च्या तुलनेत NWPZ मधील उच्च तापमानाच्या ताणाखाली सरासरी ५.६ टक्के उत्पादनात घट झाली.
गहू पिकावर कमी परिणाम
ते पुढे म्हणाले, 'तथापि, तापमानात वाढ झाल्यामुळे, गहू पिकाच्या टप्प्यात आणि उष्णता सहनशील जातींमध्ये फरक असल्याने २०२०-२१ च्या तुलनेत २०२१-२२ मध्ये सरासरी गहू उत्पादकतेत कोणतीही घट झाली नाही. गेल्या १० वर्षांत, देशातील ६० टक्क्यांहून अधिक गव्हाची लागवड उष्णता सहन करणाऱ्या जातींनी केली जाते.